Φέτος οι αγροτικές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν πρώιμα, για να χρησιμοποιήσουμε μια δικιά τους έκφραση. Είχαμε συνηθίσει τους αγρότες να βγαίνουν στο δρόμο μετά τις γιορτές, κατηγορώντας τους μάλιστα κάποιοι ότι τελείωσαν πρώτα τις δουλειές τους και μετά αντί να κάθονται στα καφενεία μαζεύονται στα μπλόκα.
Ας διαλευκάνουμε λίγο το θέμα αυτό, διότι είναι αρκετά παρεξηγημένο: οι αγροτικές εργασίες πρέπει να γίνονται στην ώρα τους, εάν θέλεις να σοδέψεις. Το σιτάρι για παράδειγμα σπέρνεται τον Νοέμβριο ή Δεκέμβριο και μαζεύεται τον Ιούνιο. Εάν σπείρεις σιτάρι Σεπτέμβριο μήνα ή Φεβρουάριο, δεν θα πάρεις καρπό και δεν θα έχει χρήματα για το σπίτι σου, απλά τα πράγματα.
Άρα, θα πρέπει να θεωρείται λογικό ότι πρώτα τελειώνουν με τις βασικές τους εργασίες και μετά διεκδικούν ότι νομίζουν. Κάθε άλλη περίπτωση θα σήμαινε την οικονομική τους αυτοκτονία. Κατ’ αντιστοιχία, κανείς εργαζόμενος δεν απεργεί τον Αύγουστο, όταν η επιχείρησή του είναι κλειστή, έτσι δεν είναι;
Φέτος, τι συνέβη όμως και οι αγρότες, «άσπαρτοι» βγήκαν στους δρόμους; Τρελάθηκαν ή έγιναν ρεαλιστές και διεκδικούν το αδύνατο σύμφωνα με ένα παλαιότερο σύνθημα; Πρώτον, η μαύρη ανάγκη τους έβγαλε και δεύτερον όσα λιγότερα σπείρουν, ίσως να χάσουν τόσο λιγότερα χρήματα! Κι εξηγούμαστε. Πέρυσι, οι λεγόμενες μεγάλες καλλιέργειες (σιτάρια, βαμβάκια) ήταν παθητικές, δηλαδή όχι δεν άφησαν κέρδος για να ζήσουν αλλά έγραψαν και ζημία. Οι τιμές πολύ χαμηλές, τα εφόδια ακριβά, επομένως, η διαφορά έσοδα μείον έξοδα είναι αρνητική.
Στο ενδιάμεσο, τα δεδομένα άλλαξαν προς το χειρότερο: οι τιμές παραμένουν χαμηλές, ενώ τα εφόδια συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία: 2 ευρώ το τσουβάλι ανέβηκαν από 1ης Νοεμβρίου τα λιπάσματα, λόγω ενός περιβαλλοντικού φόρου, ενώ το πετρέλαιο ανεβαίνει με ευκολία αλλά πέφτει με δυσκολία στην αντλία.
Όσα λιγότερα σπείρουμε, τόσο το καλύτερο (Sic)
Άρα στην ερώτηση, τι θα σπείρουμε φέτος η απάντηση είναι τίποτα: Ή μάλλον μπλόκα, αφού δεύτερη χρονιά ζημία, δεν την σηκώνει το ταμείο.
Αφού, λοιπόν, για πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία δεν μπορούσαν να δώσουν λύση στο προαιώνιο ερώτημα του φθινοπώρου «τι θα σπείρουμε», προτίμησαν να αναβάλλουν την απόφαση και να βγουν στους δρόμους.
Το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ δεν μπορεί να απαντηθεί με μια κουβέντα. Το κάνουμε σχεδόν καθημερινά στα πλαίσια της ενότητας Αγροτική οικονομία και Διατροφή, αλλά ούτε φτάσαμε εδώ σε μια νύκτα. Μεσολάβησαν ηρωικές περίοδοι «όλα τα κιλά όλα τα λεφτά», χωματερές, ΚΥΔΕΠ, απότομη μετάβαση στην ανοικτή οικονομία και τέλος η φορολογική και ασφαλιστική εξίσωση των αγροτών με τους ελεύθερους επαγγελματίες, παρόλο που η δουλειά τους έχει ένα σωρό ιδιαιτερότητες, με πρώτη τα καπρίτσια του καιρού.
Και η Κυβέρνηση τι λέει για όλα αυτά; Σας ικανοποιήσαμε λέει το σύνολο σχεδόν των αιτημάτων σας: επαναφέραμε το αγροτικό πετρέλαιο, ο ΕΛΓΑ τα τελευταία χρόνια έχει πάντα χρήματα στο ταμείο για αποζημιώσεις, τις οφειλές για το ρεύμα τις ρυθμίσαμε δύο φορές μάλιστα, το αγροτικό ρεύμα είναι σταθερό και σχετικά φθηνό σε σχέση με το τι πληρώνουν άλλοι επαγγελματίες. Θα φτιάξουμε τώρα και τον ΟΠΕΚΕΠΕ και θα κάνουμε μια νέα αρχή.
Πρωταρχική ανάγκη η συλλογική εκπροσώπηση των αγροτών
Η Κυβέρνηση δεν λέει ψέματα, αλλά ως εκπρόσωπος της πολιτείας δεν έχει φαίνεται αντιληφθεί τι ακριβώς ζητούν οι αγρότες. Και γιατί δεν της το λένε, είναι η προφανής ερώτηση. Διότι είναι πολλοί, 600.000 άτομα λένε οι ίδιοι, είναι διάσπαρτοι, κάνουν διαφορετικές καλλιέργειες, έχουν εντελώς διαφορετικά προβλήματα να αντιμετωπίσουν και το χειρότερο, το μορφωτικό τους επίπεδο δεν είναι αυτό που αρμόζει σε ένα σύγχρονο αγρότη τροφοδότη της αγοράς και προστάτη του περιβάλλοντος.
Και το χειρότερο, είναι πολλά τα χρόνια που είναι χωρίς καμία σχεδόν εκπροσώπηση. Χθες η ΕΘΕΑΣ μπήκε μπροστάρης στις κινητοποιήσεις για πρώτη ίσως φορά τόσο έντονα, κι αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα. Επιτέλους, θα πρέπει να υπάρξει ένα θεσμικός συνομιλητής της εκάστοτε κυβέρνησης, που να μιλάει εκ μέρους όλων των αγροτών: των γεωργών του κάμπου, των ημιορεινών ελαιοπαραγωγών, των νησιωτών κτηνοτρόφων, των καλλιεργητών λαχανικών, των αιγοπροβατοτρόφων, των αγελαδοτρόφων, των δασεργατών και των αλιέων.
Αλλά και όχι μόνο αυτών. Των κατοίκων των χωριών που ερημώνουν, των απόμαχων της γης που δεν έχουν πια γιατρό και φαρμακείο σε απόσταση 20 χλμ, της μάνας που αγωνιά για τη μόρφωση των παιδιών της, βλέποντας τα σχολεία με ελάχιστα παιδιά, όλων γενικά που ζουν στην ύπαιθρο.
Χρόνια εγκατάλειψης, τα θέματα έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ζητώντας οι αγρότες τα χρήματα των επιδοτήσεων που έχουν καθυστερήσει, στην ουσία λένε αφού δεν κάνετε τίποτα εσείς για εμάς, δώστε μας τουλάχιστον τα συμφωνημένα, να δούμε τι θα κάνουμε μόνοι μας. Να πάμε τη μάνα μας στο γιατρό, να πληρώσουμε το ενοίκιο του παιδιού που σπουδάζει και με ότι περισσέψει να σπείρουμε και να ρίξουμε και λίγο λίπασμα.
Και θες να μας κλείσεις και τα ταχυδρομεία...
Σημαντικός ο ρόλος των επιδοτήσεων στη ζωή της υπαίθρου
Και θα τα κάνεις όλα αυτά, ρε φίλε, με μόνο τις επιδοτήσεις. Αυτά κι άλλα πολλά είναι η απάντηση, αφού πλέον οι επιδοτήσεις είναι το μισό αγροτικό εισόδημα της χώρας!
Κι ενώ φαίνεται ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν καταλαβαίνει την άλλη, ας ψάξουμε μήπως βρούμε την απάντηση σε δηλώσεις ξένων ηγετών. Τον Ιανουάριο που μας πέρασε ο Τραμπ, επισκεπτόμενος την Σκωτία ρωτήθηκε για την επιβολή του φόρου κληρονομιάς επί της γης που ετοίμαζε τότε η Κυβέρνηση της Αγγλίας. «Το έχω ξαναπεί, δήλωσε: οι αγρότες είναι πλούσιοι σε γη αλλά φτωχοί σε χρήμα!». Εξήγησε ότι στις ΗΠΑ, κάθε σχετικός φόρος έχει καταργηθεί.
«Όταν οι γονείς αφήνουν την γεωργική τους εκμετάλλευση στα παιδιά τους... αυτές δεν είναι οικονομικά αποδοτικές, αλλά είναι ένας τρόπος ζωής το οποίο προτιμούν». Συνέχισε, λέγοντας οτι οι αγρότες θα μπορούσαν να δανειστούν χρήματα από τις τράπεζες να πληρώσουν τους φόρους, αλλά μη κερδίζοντας χρήματα δεν θα μπορέσουν να τα αποπληρώσουν, συμπληρώνοντας ότι κάποιες από αυτές είναι αδίστακτες. «Καταργήσαμε όλους τους φόρους αγροτικής περιουσίας, ώστε όταν ένας γονιός αφήνει τη γη στα παιδιά του να μη σκέπτεται ότι ένας τοπικός, πιθανών μη φιλικός τραπεζίτης θα έλθει και θα κλέψει την φάρμα τους».
Αυτά δεν τα λέει κάποιος από του διαδηλωτές της Πλατείας Βάθης, αλλά ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ακούγοντάς τον οι Αμερικανοί αγρότες, λένε ότι αυτός είναι μαζί μας και πάμε να καλλιεργήσουμε τα χωράφια μας ήσυχοι. Και όταν η Κίνα έκανε κόλπα και δεν αγόραζε για ένα μήνα αμερικάνικη σόγια και όλοι έπεσαν να πεθάνουν, έριξε τα μούτρα του (ζητούμε συγγνώμη για την έκφραση αλλά ταιριάζει απόλυτα) και πήγε και βρήκε τον Κινέζο Πρόεδρο και του είπε, θέλω να αγοράσεις σόγια κι από εμάς κι εμείς οι δύο θα τα βρούμε. Άνθρωποι της πιάτσας και οι δύο, μια χαρά συνεννοήθηκαν τελικά κι έπεσαν οι πρώτες παραγγελίες σόγιας.
Πολλές εξαγγελίες λίγα έργα
Αυτή ακριβώς η στήριξη λείπει από τους 'Eλληνες αγρότες. Κάποιος να νοιαστεί για αυτούς, όχι μόνο στα λόγια αλλά και στις πράξεις. Όχι μόνο να εξαγγέλλουν οι Πρωθυπουργοί και οι Υπουργοί και στο τέλος είτε να μη γίνεται τίποτα, είτε όταν γίνεται να έχει χάσει την αξία του. Πάρτε, παράδειγμα, την περίπτωση με το λίπασμα που αναφέραμε παραπάνω. Ότι θα γίνει αύξηση, το ήξεραν όλοι οι συντελεστές της αγοράς, πλην των αγοραστών αγροτών. Χάθηκε ο κόσμος να βγει κάποιος πριν δύο μήνες και να πει, όποιος έχει λεφτά ας αγοράσει τώρα λιπάσματα γιατί θα ακριβύνουν. Όσο μπορούσαν να το κάνουν θα κέρδιζαν, αλλά και όσοι δεν είχαν την δυνατότητα πάλι θα έβλεπαν σε μια τέτοια ανακοίνωση «τον δικό τους άνθρωπο».
Εδώ έγιναν όλα ανάποδα καλλιεργώντας την έμφυτη συνωμοσιολογία: όχι μόνο έγιναν τα πάντα (σχεδόν) εν κρυπτώ αλλά συνέπεσε και η καθυστέρηση πληρωμών των επιδοτήσεων, που παραδοσιακά χρησιμοποιείτο για τέτοιου είδους δαπάνες και στους αγρότες καλλιεργήθηκε η εντύπωση ότι κανείς δεν νοιάζεται για αυτούς. Δεν μπορούσαν να καθυστερήσουν την αύξηση ένα μήνα να μπουν οι επιδοτήσεις να μπορούμε κι εμείς να επωφεληθούμε; Αναρωτήθηκαν όταν έμαθαν τα νέα για τις αυξήσεις.
Άσπαρτοι στους δρόμους!
Να λοιπόν γιατί οι αγρότες μας «άσπαρτοι» (= πριν σπείρουν, κάτι που ισοδυναμεί με ύβρη) βγήκαν τους δρόμους, διότι έχει κλονιστεί η εμπιστοσύνη τους προς το κράτος, την κυβέρνηση, την αγορά. Η shopping list που προβάλουν ως αιτήματα για το πετρέλαιο, τα λιπάσματα, τα νερά, το ρεύμα κτλ είναι η βιτρίνα, αφού άλλωστε η Κυβέρνηση έχει ικανοποιήσει τα περισσότερα από τα αιτήματα αυτά.
Αυτό όμως που δεν κατόρθωσε είναι να αποσπάσει την εμπιστοσύνη τους, βγαίνοντας μπροστά όπως Τραμπ: με ψηφίσατε κι εγώ θα καθαρίσω για εσάς με τους τυχόν αδίστακτους συνεργάτες σας, εσείς κοιτάξτε τις καλλιέργειές σας.
Και το δράμα ολοκληρώνεται με το γεγονός ότι ούτε η αντιπολίτευση δεν βγήκε με τέτοιο θάρρος να στηρίξει τους αγρότες, στηλιτεύοντας κάποιον από τους πολλούς συντελεστές τους κόστους παραγωγής, για να αναφερθούμε σε ένα φλέγον θέμα ή όποιο άλλο τέλος πάντων θέμα έκριναν.
Εάν η Κυβέρνηση κατορθώσει και δώσει τα 800 εκατ. ευρώ στους αγρότες μέχρι τέλος του μήνα, ίσως γλυτώσει και καμιά γέφυρα επικοινωνίας με τους αγρότες όχι μόνο για την ίδια αλλά και για ολόκληρο το πολιτικό σύστημα αλλά μέρος της αγοράς.
