Εκπλήξεις επιφύλασσε η εμπορική συμφωνία που ανακοινώθηκε νωρίτερα σήμερα από κοινού από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, η οποία περιγράφεται και από τις δύο πλευρές ως ένα «πρώτο βήμα» στη διαδικασία επαναπροσανατολισμού των εμπορικών τους σχέσεων.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ, Μάρος Σέφκοβιτς, περιέγραψε μεταξύ άλλων και το πολιτικό περίβλημα της συμφωνίας, τονίζοντας ότι αυτή επιτεύχθηκε σε μία στιγμή κατά την οποία είναι απαραίτητη η «ενότητα» στη Δύση και ότι οι όροι της είναι οι πιο ευνοϊκοί που έχουν «παραχωρήσει» οι ΗΠΑ απέναντι σε οποιονδήποτε άλλο εμπορικό τους εταίρο.
Αναμφίβολα, η μεγαλύτερη έκπληξη όσων ανακοινώθηκαν είναι το ανώτατο όριο του 15% που συμφωνήθηκε για τους δασμούς στις ευρωπαϊκές εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων στις ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είχε προειδοποιήσει πρόσφατα με ιλιγγιώδεις δασμούς έως και 250%.
Το αξιοσημείωτο εδώ είναι ότι η συμφωνία για τα φαρμακευτικά προϊόντα ανακοινώθηκε προτού ολοκληρωθούν στις ΗΠΑ οι έρευνες του Άρθρου 232, για κλάδους που οι ΗΠΑ θεωρούν ότι άπτονται της εθνικής τους ασφάλειας. Κάτι που σημαίνει, σύμφωνα με ξένους αναλυτές, ότι με την ολοκλήρωση αυτών των ερευνών δεν αποκλείεται το τελικό ύψος των δασμών να είναι μεγαλύτερο.
Όπως σημείωσε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος, ΕΕ και ΗΠΑ θα παραμείνουν σε ανοιχτή επικοινωνία για τα επόμενα βήματα της συμφωνίας, μια διαδρομή κατά την οποία πράγματι μένει να αποσαφηνιστούν πολλές -και όχι ασήμαντες- λεπτομέρειες.
Περισσότερα αμερικανικά όπλα
Μια νέα προσθήκη στο «μενού», η οποία δεν υπήρχε όταν ανακοινώθηκε στα τέλη Ιουλίου η συμφωνία μεταξύ του Ντοναλντ Τραμπ και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είναι η ρητή αναφορά στη δέσμευση της ΕΕ να «αυξήσει σημαντικά» τις αγορές οπλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ.
Στην κοινή δήλωση ΗΠA-ΕΕ αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να αυξήσει σημαντικά τις προμήθειες στρατιωτικού και αμυντικού εξοπλισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη στήριξη και τη διευκόλυνση της αμερικανικής κυβέρνησης. Η δέσμευση αυτή αντανακλά μια κοινή στρατηγική προτεραιότητα για την εμβάθυνση της διατλαντικής βιομηχανικής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας, την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας του ΝΑΤΟ και τη διασφάλιση ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι εξοπλισμένοι με τις πιο προηγμένες και αξιόπιστες αμυντικές τεχνολογίες που διατίθενται».
Ο Ντόναλντ Τραμπ στις 29 Ιουλίου είχε κάνει σχετικά αναφορά, λέγοντας ότι η ΕΕ «θα συμφωνήσει να επενδύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες 600 δισ. δολάρια επιπλέον από όσα επενδύει ήδη» σε στρατιωτικό εξοπλισμό και στο άνοιγμα αγορών για συναλλαγές με τις ΗΠΑ με μηδενικούς δασμούς». Τέτοια ρητή αναφορά ωστόσο, σε αγορές οπλικών συστημάτων, δεν υπήρχε στις ανακοινώσεις της Κομισιόν.
Πηγές της ΕΕ σχολιάζουν επ’ αυτού ότι η συγκυρία (βλέπε Ουκρανία) επιβάλει κάτι τέτοιο, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι δεν υπάρχουν προς το παρόν συγκεκριμένα νούμερα για το τι ακριβώς σημαίνει «σημαντική αύξηση». Εξηγούν, επίσης, ότι η Κομισιόν, όπως και σε άλλα πεδία της συμφωνίας με τις ΗΠΑ, θέτει το πλαίσιο και εναπόκειται στις εθνικές κυβερνήσεις να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τις πολιτικές τους.
Chips Τεχνητής Νοημοσύνης υπό προϋποθέσεις
Σε ό,τι αφορά την αγορά αμερικανικών chips Τεχνητής Νοημοσύνης, η ΕΕ συμφώνησε να εναρμονίσει τις προϋποθέσεις ασφαλείας για τη χρήση αυτών των προϊόντων.
Συγκεκριμένα, το κοινό ανακοινωθέν αναφέρει ότι η ΕΕ συμφώνησε «να υιοθετήσει και να εφαρμόσει απαιτήσεις τεχνολογικής ασφάλειας ευθυγραμμισμένες με εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μια συντονισμένη προσπάθεια αποτροπής διαρροής τεχνολογίας» προς προορισμούς που εμπνέουν ανησυχία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιδιώξουν να διευκολύνουν τέτοιες εξαγωγές μόλις τεθούν σε ισχύ οι εν λόγω απαιτήσεις».
Πηγές της ΕΕ εξηγούν ως προς αυτό ότι η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση είχε χωρίσει τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε δύο «ομάδες». Οι Tier 1 χώρες θα μπορούσαν να εισάγουν chips Τεχνητής Νοημοσύνης χωρίς περιορισμούς, ενώ οι Tier 2 χώρες, μεταξύ των οποίων ήταν και η Ελλάδα, υπόκειντο σε περιορισμούς και ειδικές αδειοδοτήσεις.
Με τη νέα συμφωνία, το κέρδος της ΕΕ είναι ότι παύει αυτός ο διαχωρισμός, αρκεί να υπάρξει εναρμόνιση σε επίπεδο κανονισμών ασφαλείας.
Αγροτικά προϊόντα
Ως προς τις εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ-ΕΕ σε αγροτικά προϊόντα, το κοινό ανακοινωθέν αναφέρει: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση σκοπεύει να καταργήσει τους δασμούς σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα των Ηνωμένων Πολιτειών και να παράσχει προνομιακή πρόσβαση στην αγορά για μια ευρεία γκάμα αμερικανικών θαλασσινών και αγροτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των ξηρών καρπών με κέλυφος, των γαλακτοκομικών προϊόντων, των νωπών και μεταποιημένων φρούτων και λαχανικών, των μεταποιημένων τροφίμων, των καλλιεργήσιμων σπόρων, του σογιέλαιου, καθώς και του χοιρινού και του κρέατος βίσονα». Επίσης θα παραταθεί και θα διευρυνθεί η Συμφωνία Δασμών του 2020, όσον αφορά τον αστακό (που έληξε στις 31 Ιουλίου 2025), με ταυτόχρονη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής ώστε να περιλαμβάνει και τον μεταποιημένο αστακό.
Πηγές της ΕΕ σχολιάζουν ότι η ευρωπαϊκή πλευρά προχώρησε σε κάποιες παραχωρήσεις, κυρίως σε τομείς του πρωτογενή τομέα όπου η ΕΕ δεν έχει κάποια ιδιαίτερη ευαισθησία. Για παράδειγμα, το κρέας βίσονα. Ωστόσο, κάποια από τα προϊόντα της λίστας, για κάποιες από τις χώρες της ΕΕ είναι σημαντικά, ειδικά στον Ευρωπαϊκό Νότο. Και εδώ, θα πρέπει να περιμένουμε τα επόμενα βήματα της διαδικασίας για να έχουμε πιο σαφή εικόνα.
Όπως σχολιάζουν ξένα μέσα ενημέρωσης, ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ συμφώνησε να καταργήσει τους δασμούς σε όλα τα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, και να δώσει προνομιακή πρόσβαση σε πολλά προϊόντα του πρωτογενή τομέα, ήταν για να πάρει ως αντάλλαγμα τη μείωση των δασμών στα αυτοκίνητα από το 27,5% στο 15%.
Αυτή η μείωση, ωστόσο, θα τεθεί σε ισχύ μόνο αφότου η ΕΕ νομοθετήσει την κατάργηση των δασμών στα αμερικανικά προϊόντα, κάτι που θα απαιτήσει χρόνο. Σε κάθε περίπτωση, η μείωση για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες θα ισχύσει αναδρομικά από την 1η του μήνα κατά τον οποίο θα εγκριθούν οι σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ.
