Η κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν φέρνει πιο κοντά έναν από τους βασικούς κινδύνους που εντοπίζουν εδώ και μήνες φορείς και αναλυτές, τόσο για την πορεία των τιμών στην Ελλάδα, όσο και για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το επόμενο διάστημα. Με την ελληνική οικονομία να πλήττεται άμεσα και έμμεσα από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή οι τελευταίες εξελίξεις πέρα από τις διπλωματικές και αμυντικές υπηρεσίες έχει θέσει σε επιφυλακή και το οικονομικό επιτελείο.
Η αντίδραση των αγορών στις αεροδρομικές επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν και στην απάντηση της Τεχεράνης με πυραυλικές επιθέσεις ήταν άμεση. Το πετρέλαιο εκτοξεύθηκε έως και κατά 13% την Παρασκευή αν και στη συνέχεια υποχώρησε μένοντας κάτω από τα 75 δολάρια το βαρέλι. Αντίστοιχο ράλι ανόδου κατέγραψαν τις πρώτες ώρες μετά την επίθεση στο Ιράν και οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στον ολλανδικό κόμβο (TTF) να σημειώνουν άνοδο έως και 5,7%.
Πέρα, όμως από τις βραχυπρόθεσμες κινήσεις της αγοράς το μεγάλο ερώτημα είναι το πως θα διαμορφωθούν οι τιμές τα ενεργειακά αγαθά μακροπρόθεσμα, καθώς πλέον ενέχει σοβαρά ο κίνδυνος σοβαρής ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή.
Οι βασικοί κίνδυνοι είναι δύο: Να έχουμε μείωση της παραγωγής πετρελαίου από το Ιράν είτε σκόπιμη, είτε λόγω καταστροφής εγκαταστάσεων και να προχωρήσει η Τεχεράνη σε αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, που θα μπορούσε να εκτοξεύσει την τιμή του βαρελιού πάνω από τα 100 δολάρια και αυτό γιατί τα στενά είναι η δίοδος εξαγωγών για το 20% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Οι επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία
Όλα αυτά έχουν οδηγήσει σε επιφυλακή και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς η κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή σε συνδυασμό με την υψηλή αβεβαιότητα που προκαλούν οι δασμοί Τραμπ αλλά και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία δημιουργούν τις συνθήκες για μια «τέλεια καταιγίδα».
Ειδικά αν υλοποιηθεί το χειρότερο σενάριο που προβλέπουν οι αναλυτές με μια παρατεταμένη διακοπή της ενεργειακής προσφοράς από τη Μέση Ανατολή μετά από καταστροφή ιρανικών ενεργειακών υποδομών ή ιρανικά αντίποινα κατά αμερικανικών στόχων στην περιοχή ή και κατά άλλων ενεργειακών υποδομών στον Περσικό Κόλπο, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει αμερικανικά αντίποινα κατά του Ιράν.
Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται μια πιθανή αναζωπύρωση των ανατιμήσεων που μπορεί να οδηγήσει υψηλότερα τον πληθωρισμό επιβαρύνοντας και άλλο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η χώρα μας βρίσκεται σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ενεργειακές εισαγωγές από τη Μέση Ανατολή όπως σημειώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ετήσια έκθεσή της για την Ελλάδα.
Η άνοδος των τιμών των ενεργειακών αγαθών έχει άμεσες επιπτώσεις σε μια σειρά από άλλα προϊόντα και υπηρεσίες καθώς ανεβαίνει το κόστος παραγωγής και μεταφοράς εμπορευμάτων. Έτσι εκτός από τον κλάδο της ενέργειας μπορεί να δούμε ανατιμήσεις και σε άλλα προϊόντα και αυτό σε μια εποχή που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να αποσύρει στις 30 Ιουνίου το πλαφόν στα περιθώρια κέρδους βασικών αγαθών που είχε μπει με την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ο Έλληνας καταναλωτής μπορεί να δει νέες αυξήσεις στις τιμές συσκευασμένων τυποποιημένων προϊόντων (π.χ. αλεύρι, λάδι, γάλα). Επίσης, τα αυξημένα μεταφορικά κόστη για εισαγόμενα είδη θα αυξήσουν τιμές προϊόντων όπως τα ξηρά φρούτα, ο καφές, κ.λπ.
Στο κάδρο μπαίνουν βέβαια και τα φαινόμενα αισχροκέρδειας που δεν λείπουν από την ελληνική οικονομία, καθώς σε κάθε αναταραχή υπάρχουν φαινόμενα αύξησης των τιμών πρόωρα και χωρίς σοβαρό λόγο λόγω του κλίματος και της αβεβαιότητας. Έτσι καθόλου τυχαία δεν θεωρείται και η κίνηση του υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου να παραγγείλει έκτακτους ελέγχους από τη ΔΙΜΕΑ σε εταιρείες, πρατήρια πώλησης καυσίμων – πετρελαιοειδών.
Σε δεύτερο πλάνο βρίσκονται οι επιπτώσεις των διαταραχών που θα προκαλέσουν οι επιπτώσεις της ανάφλεξης στην Μέση Ανατολή στον τουρισμό και στο διεθνές εμπόριο, αλλά και μια επιβράδυνση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας που θα φέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις και στο ελληνικό ΑΕΠ.
