Ζήτημα πρόσκαιρης διακοπής στην αδειοδοτική ωρίμανση νέων έργων ΑΠΕ θέτει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΑΕΥ), σύμφωνα με πηγές της αγοράς που μίλησαν στο Insider. Ο «πάγος» αφορά την αναστολή στην έκδοση νέων όρων σύνδεσης από τους Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ), ώστε για ένα εύλογο χρονικό διάστημα να μπει φρένο στην κατακύρωση ηλεκτρικού «χώρου» από καινούριους «πράσινους» σταθμούς.
Η προοπτική αυτή εξετάζεται από το ΥΠΕΝ, το οποίο σε αυτό το πλαίσιο έχει συγκαλέσει για το θέμα συνάντηση με τους δύο Διαχειριστές καθώς και τη Ρυθμιστική Αρχή στα μέσα Ιουνίου. Με βάση τις ίδιες πηγές, η σύγκληση της συνάντησης δείχνει πως η πρόταση για προσωρινό «πάγο» δεν συνάντησε την εξαρχής αρνητική στάση του υπουργείου. Βέβαια, αυτό δεν προδικάζει τη στάση που θα διαμορφώσει τελικά το ΥΠΕΝ.
Σημαντικό είναι επίσης να διευκρινιστεί ότι, αν τελικά προκριθεί μία προσωρινή διακοπή, αυτό δεν θα σημαίνει ότι θα σταματήσουν να κατασκευάζονται νέοι «πράσινοι» σταθμοί. Κι αυτό γιατί υπάρχει ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο έργων, συνολικής ισχύος περί τα 15 GW, τα οποία βρίσκονται υπό ανάπτυξη, διαθέτοντας ήδη όρους σύνδεσης. Επομένως, ένας «πάγος» θα σηματοδοτούσε τη διακοπή αδειοδοτικής ωρίμανσης ακόμη περισσότερων έργων.
Αύξηση των περικοπών ΑΠΕ
Σύμφωνα με τα στελέχη της αγοράς, στο «στόχαστρο» της Ρυθμιστικής Αρχής μπαίνει το μοντέλο της υπερδέσμευσης ηλεκτρικού «χώρου», το οποίο έχει επιλεγεί από την πολιτεία για την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ. Η λύση του overbooking (όπως λέγεται) επελέγη καθώς τα εν λειτουργία έργα και όσα έχουν λάβει όρους σύνδεσης (μαζί με τη δυναμικότητα που έχει δεσμευθεί για συγκεκριμένες εφαρμογές όπως τα υπεράκτια αιολικά) υπερκαλύπτουν το χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ που, σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), προβλέπεται να λειτουργεί το 2030.
Επομένως, οι όροι σύνδεσης που παρέχονται σε νέα έργα πλέον πρακτικά ξεπερνούν τη δυναμικότητα που προβλέπεται να έχει τότε το ηλεκτρικό σύστημα, ακριβώς για να μπορεί να λειτουργήσει το portfolio ΑΠΕ που σχεδιάζεται να έχει αναπτυχθεί. Κατά συνέπεια, η υπερδέσμευση ανοίγει τον δρόμο για ακόμη περισσότερες περικοπές «πράσινης» παραγωγής, προσθέτοντας και τις απορρίψεις εξαιτίας τοπικού κορεσμού των δικτύων.
Χρόνος για «αντίδοτα»
Την ίδια στιγμή, καθώς με το overbooking θα αυξηθεί η εγκατεστημένη ισχύς έργων στο εγχώριο σύστημα, αναμφίβολα θα ενισχυθούν οι περικοπές λόγω υπερπαραγωγής ΑΠΕ συγκριτικά με τη ζήτηση. Εξάλλου, οι «πράσινοι» στόχοι του ΕΣΕΚ σχεδιάστηκαν με γνώμονα τα επίπεδα στα οποία θα κινείται η κατανάλωση το 2030.
Ως αποτέλεσμα, αν οι στόχοι αυτοί ξεπεραστούν, τότε θα αυξηθεί και η συχνότητα και το μέγεθος των περικοπών, ενισχύοντας τον κίνδυνο για την οικονομική βιωσιμότητα των «πράσινων» επενδύσεων. Είναι ενδεικτικό ότι εκτιμήσεις ανθρώπων του κλάδου τοποθετούν ήδη από φέτος τις περικοπές στο 10% της «πράσινης» παραγωγής, όταν πέρυσι κινήθηκαν στο 3,5%.
Σε αυτό το πλαίσιο, ειδικοί στις ΑΠΕ επισημαίνουν ότι ένα προσωρινό «πάγωμα» θα έδινε τη δυνατότητα να διαμορφωθεί το νέο καθεστώς χορήγησης όρων σύνδεσης (πλαίσιο ευέλικτων όρων σύνδεσης), μέσω του οποίου οι επενδυτές θα έχουν μία στοιχειώδη ορατότητα για τα έσοδα των έργων τους, αφού οι Διαχειριστές θα εγγυώνται για την απορρόφηση ενός μέρους της παραγωγής των μονάδων. Επίσης, θα επιτρέψει στους Διαχειριστές να ασχοληθούν για ένα χρονικό διάστημα αποκλειστικά με τη σύνδεση μονάδων αποθήκευσης – οι οποίες αποτελούν το πιο άμεσο «αντίδοτο» στις περικοπές.
Μη ρεαλιστικές διορίες για τις μπαταρίες
Οι καθυστερήσεις στους όρους σύνδεσης είναι και ένας από τους βασικούς λόγους που επενδυτές οι οποίοι «πέρασαν» έργα από τους διαγωνισμούς ενίσχυσης standalone μπαταριών, υποστηρίζουν πως είναι πρακτικά αδύνατον να τηρηθούν οι προθεσμίες για την ολοκλήρωση των έργων. Για τα έργα από τις δύο πρώτες διαδικασίες, προβλέπεται πως τα έργα θα έχουν κατασκευαστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο, ώστε να τεθούν σε λειτουργία στα τέλη του 2025.
Ωστόσο, εταιρεία που προκρίθηκε μέσω του πρώτου διαγωνισμού και έκανε αίτηση για όρους σύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ το καλοκαίρι του 2023, επισημαίνει πως έλαβε όρους σύνδεσης τον Μάρτιο του 2024 και υπέγραψε σύμβαση σύνδεσης μόλις πριν από 10 ημέρες. «Είναι θέμα φόρτου εργασίας του ΑΔΜΗΕ, ο Διαχειριστής έχει 8 κατηγορίες έργων για να βγάλει όρους σύνδεσης κατά προτεραιότητα», τονίζουν στελέχη της.
Την ίδια ώρα, όμως, οι όροι σύνδεσης είναι απαραίτητοι για να παραγγελθεί η μπαταρία και ο υπόλοιπος εξοπλισμός, ενώ ειδικά για τη μονάδα αποθήκευσης η διαδικασία για να «κλειδώσει» η προμήθειά της χρειάζεται ένα τρίμηνο περίπου. Επίσης, η κατασκευή των συνοδών έργων θέλει τουλάχιστον 7 με 8 μήνες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη εταιρεία συγκαταλέγεται στις δύο πρώτες που έχουν ήδη παραγγείλει τον εξοπλισμό, εκτιμώντας ότι το έργο της θα είναι έτοιμο τον Δεκέμβριο – και όχι τον Σεπτέμβριο, όπως προβλέπει η προκήρυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επενδυτές που έχουν «περάσει» έργα από τους διαγωνισμούς θέλουν να υπάρξει παράταση στις σχετικές προθεσμίες, αλλιώς σε αντίθετη περίπτωση θα εκπέσουν οι «αλμυρές» εγγυητικές που έχουν υποβάλει για την έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων.
«Το Νο1 πρόβλημα που έχει η χώρα είναι ότι θέτει μη ρεαλιστικούς χρόνους, αφού όσοι σχεδιάζουν τις σχετικές διαδικασίες δεν έχουν ιδέα πώς γίνονται οι επενδύσεις. Ειδάλλως, δεν θα έλεγαν ότι μπορείς να κατασκευάσει κάτι σε πέντε μήνες, όταν αυτό απαιτεί δύο χρόνια. Η αποθήκευση είναι ένα παράδειγμα, δεν μπορείς να υλοποιήσεις μία επένδυση 100 εκατ. ευρώ σε έξι μήνες», σημειώνουν χαρακτηριστικά εκπρόσωποι της εταιρείας.
