Η γερμανική κυβέρνηση αρνείται να ξεπεράσει την εμμονή της με τη λιτότητα, ακόμη και τώρα που δεν υπάρχει κανένας λόγος να «ζορίζονται» οι Γερμανοί φορολογούμενοι.
Παρά την άρνησή της να δρομολογήσει πολιτικές δημοσιονομικών κινήτρων, φαίνεται πως τελευταία το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έχει αρχίσει να εξισορροπείται: οι εξαγωγές επιβραδύνονται και οι καταναλωτικές δαπάνες αυξάνονται με τον μεγαλύτερο ρυθμό της τελευταίας 20ετίας στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Η εξέλιξη αυτή είναι θετική, αν και δεν οφείλεται σε πρωτοβουλία του Βερολίνου, το οποίο μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα για να ενισχύσει τη ζήτηση –προς αμοιβαίο καλό της Ευρωζώνης και των ίδιων των Γερμανών ψηφοφόρων.
Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες «σφιχτού» μισθολογίου, οι καταναλωτές έχουν έναν πολύ καλό λόγο να πάνε για ψώνια: οι αποδοχές τους αυξάνονται επιτέλους με ρυθμό μεγαλύτερο από τον πληθωρισμό. Επιπλέον, το φτηνό πετρέλαιο έχει βοηθήσει σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό και οι Γερμανοί δεν χρειάζονται πλέον να «βάλουν χέρι» στον κουμπαρά για να βγουν στα μαγαζιά. Η ανεργία μειώνεται –στα χαμηλότερα επίπεδα μετά την πτώση του τείχους, γεγονός που έχει ωθήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στα υψηλότερα επίπεδα από το 2001, όπως επιβεβαιώνουν και τα επίσημα στοιχεία.
Σημαντικό ρόλο, βέβαια, έχει παίξει και η δημοσιονομική πολιτική. Παρότι ο υπουργός Οικονομικών Wolfgang Schaeuble είναι ανυποχώρητος όσον αφορά στον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό –η γνωστή δέσμευσή του για το «απόλυτο μηδέν», η αύξηση των εσόδων από τη φορολογία έχει επιτρέψει την αύξηση των δαπανών για το προσφυγικό, την αύξηση των κοινωνικών παροχών και συγκρατημένη μείωση των φόρων.
Παρ’ όλα αυτά, η «αναπτέρωση» της γερμανικής κατανάλωσης οφείλεται πολύ περισσότερο στην πολιτική της ΕΚΤ, παρά στην εγχώρια πολιτική. Μπορεί οι Γερμανοί αποταμιευτές να κατηγορούν την κεντρική τράπεζα για τα αρνητικά επιτόκια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επωφελούνται από το φτηνό χρήμα. Οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται, όπως επίσης και οι δαπάνες για διαρκή αγαθά.
Οι Γερμανοί πολιτικοί, πάντως, αρνούνται πεισματικά να παραδεχθούν πόσο τους έχει βοηθήσει η μείωση του κόστους δανεισμού από την ΕΚΤ στην επίτευξη των αυστηρών δημοσιονομικών τους στόχων. Αντί, λοιπόν, να επικρίνουν την κεντρική τράπεζα, καλά θα ήταν να αξιοποιήσουν τον «δημοσιονομικό χώρο» που τους προσφέρει για να δημιουργήσουν.
Ο Schaeuble έκανε πρόσφατα ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, όταν άφησε ανοιχτό το παράθυρο για μείωση της φορολογίας κατά 15 δισ. ευρώ για τα χαμηλά και τα μεσαία εισοδήματα, μετά τις βουλευτικές εκλογές το φθινόπωρο του 2017. Ο Γερμανός υπουργός φαίνεται πως πρωτοτυπεί σε σχέση με την πάγια τακτική των υπόλοιπων πολιτικών της Ευρώπης να μειώνουν τους φόρους προεκλογικά προκειμένου να κερδίσουν πόντους στην κάλπη και αφού κερδίσουν, να τους αυξάνουν ξανά.
Στη Γερμανία, όμως, τόσο οι πολιτικοί όσο και οι πολίτες συμμερίζονται το «πάθος» για λιτότητα, την οποία θεωρούν αναγκαία πολιτική της Ευρωζώνης. Είναι αλήθεια, μάλιστα, ότι δεν βλέπουν πάντοτε με «καλό μάτι» τη μείωση της φορολογίας, δύσκολα όμως θα εναντιώνονταν στην αύξηση των δημόσιων δαπανών στις υποδομές –το οποίο αφήνει σημαντικά περιθώρια για παροχή μεγαλύτερων δημοσιονομικών κινήτρων.
Πράγματι, η κυβέρνηση έχει λάβει κάποια μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, δημοσιοποιώντας σχέδια για μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών. Αλλά δεν έχει δεσμεύσει κεφάλαια για τον σκοπό αυτό. Και όσο και να περηφανεύονται οι Γερμανοί για τις υψηλού επιπέδου υποδομές τους, χρειάζονται χρήματα για να τις συντηρήσουν σε καλή κατάσταση. Σε άλλους τομείς, μάλιστα, η Γερμανία έχει μείνει πίσω, όπως είναι οι ταχύτητες σύνδεσης στο Ίντερνετ και άλλες πτυχές των ψηφιακών υποδομών.
Μια καλοσχεδιασμένη πολιτική δημοσιονομικών κινήτρων δεν θα συμβάλλει μόνο στην ανάπτυξη της Ευρωζώνης, αλλά θα είναι προς το απόλυτο συμφέρον του γερμανικού λαού.
