Ροή
Κλείνοντας το 2021 και μπαίνοντας στο 2022, τρία είναι τα βασικά στοιχεία που διαμορφώνουν το νέο οικονομικό περιβάλλον: το αγνώστων διαστάσεων νέο κύμα της πανδημίας με την μετάλλαξη Omicron, η επέκταση μέσα στο 2022 των πληθωριστικών πιέσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη και η διακοπή από την Fed και την ΕΚΤ λειτουργίας των βασικά νομισματικά εργαλεία αντιμετώπισης της κρίσης (PEPP της ΕΚΤ και το QE της Fed).
Ειδικά το τρίτο σημείο αποτελεί τον προθάλαμο της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων.
Στην Fed ήδη έχει αναγγελθεί ότι αυτό θα αρχίσει πριν λήξει το 2022, όσο για την Ευρωζώνη η ανάλογη πρόθεση έχει παρουσιαστεί με πιο έμμεσο τρόπο, όπως π.χ. από τον Ρόμπερτ Χόλτζμαν (ΕΚΤ) που υποχρεώθηκε δημόσια να παραδεχτεί ότι η αλλαγή πλεύσης όσον αφορά το QE (PEPP και APP) από την ΕΚΤ θα οδηγήσει σε υψηλότερα επιτόκια.
«Άν αποφασίσουμε να πούμε ότι δεν υπάρχει πλέον ανάγκη άλλων αγορών γιατί οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό είναι κοντά ή πέραν του 2% το 2023 και το 2024, αυτό θα είναι πραγματικά ένα ισχυρό μήνυμα για την αύξηση των επιτοκίων το επόμενο ή τα επόμενα δύο τρίμηνα...» διευκρίνισε.
Αυτές είναι οι δηλωμένες επίσημες προθέσεις της Fed και της EKT, παρά το γεγονός ότι η πανδημία βρίσκεται μπροστά σε μία νέα φάση επέκτασης και οι οικονομίες δεν έχουν ξεπεράσει τις συνέπειες απέναντι στις οποίες ενεργοποιήθηκαν τα «έκτακτου» χαρακτήρα και «αντισυμβατικά», νομισματικά εργαλεία.
Τι έχει συμβεί και οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες, ανεξαρτήτως των διαφορών στην ρητορική τους, αλλάζουν ρότα, ή για την ακρίβεια προαγγέλλουν ότι τον Μάρτιο θα αλλάξουν ρότα;
Η απάντηση βέβαια βρίσκεται στο δεύτερο από τα τρία στοιχεία, στην πέραν κάθε πρόβλεψης αύξηση του πληθωρισμού που θα συνεχιστεί και μέσα στο 2022.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει και το θέτουν πλέον επώνυμα στελέχη των αγορών είναι αν αυτό μπορούν να το κάνουν και πως, καθώς το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος του οποίου την αναχρηματοδότηση εξασφάλιζαν με τα μηδενικά και αρνητικά επιτόκια, μετατρέπεται σε μία έτοιμη να εκραγεί βόμβα, αν κάποιος ανάψει το φιτίλι της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων.
Σ΄ αυτό το πρωτοφανές αδιέξοδο όμως υπάρχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που οι Κεντρικές Τράπεζες δεν έχουν ξεκαθαρίσει πως θα το χρησιμοποιήσουν καθώς είναι «δίκοπο μαχαίρι» γι' αυτές. Από το 2008 και μετά αλλά κυρίως από το 2020 μέχρι και σήμερα ένα πρωτοφανές σε όγκο κομμάτι αυτού του χρέους έχει μεταφερθεί στους Ισολογισμούς των Κεντρικών Τραπεζών.
Ενδεικτικό αυτής της πρωτοφανούς στα ιστορικά του νομισματικού συστήματος στρέβλωσης είναι το ακόλουθο διάγραμμα που έδωσε στην δημοσιότητα με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ ο επικεφαλής οικονομολόγος του IIF (Institute of International Finance) Robin Brooks.
Αυτό που δεν αποτυπώνεται στην εκπληκτική σε όγκο «ιδιοκτησία» κρατικού χρέους (ομολόγων) στα χαρτοφυλάκια της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών που απεικονίζει το διάγραμμα, είναι ότι περίπου ένα τρισ. ευρώ από αυτά τα ομόλογα με τα οποία έχουν χρηματοδοτηθεί οι οικονομίες της Ιταλίας και της Ισπανίας είναι πληρωμένα με «γερμανικά» ευρώ και «οφείλονται» από τις κεντρικές τράπεζες της Ιταλίας και της Ισπανίας στην Bundesbank του άρτι αφιχθέντος στην Φρανκφούρτη κ. Νάγκελ.
Για την Ελλάδα όπως και για τις άλλες οικονομίες που απεικονίζονται είναι σαφές ότι η νομισματική «δια-σωλήνωση» στην οποία έχουν μπει εδώ και καιρό, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το αν θα μπορέσουν να βγουν χωρίς περιπέτειες από την εντατική τον Μάρτιο. Η έξοδος από την νομισματική ΜΕΘ ασφαλώς όπως έχει προαγγελθεί θα γίνει σταδιακά και θα είναι ανάλογη με τις αντοχές του... ασθενούς. Για τον λόγο αυτό άλλωστε η κα Λαγκάρντ φρόντισε να διευκρινίσει ότι το PEPP και η ευελιξία που διαθέτει θα είναι ανά πάσα στιγμή σε ετοιμότητα να ξανα-εφαρμοστεί.
Όμως η ουσιώδης και επικίνδυνη διαφορά με το πριν είναι ότι με την έξοδό τους από την νομισματική ΜΕΘ οι οικονομίες της ευρωζώνης πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον, με την παρουσία του ιού του πληθωρισμού και των υψηλότερων επιτοκίων εξυπηρέτησης του χρέους σε πλήρη εξέλιξη...
Αυτό σημαίνει σαφή αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα...
Ο Μάρτιος του 2022 θα είναι ένας πολύ δύσκολος και... επικίνδυνος μήνας.
