Ροή
Η ΕΤΕπ είχε σταθερά ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα όλα τα προηγούμενα χρόνια (ακόμη και τις δύσκολες εποχές του 3ου μνημονίου). Ωστόσο, την προσεχή 5ετία ο ρόλος της θα αυξηθεί πολύ περισσότερο και λόγω της έμφασης που δίνει στη χώρα, αλλά και γιατί πλέον... μπορεί.
Το δικαίωμα αυτό της ΕΤΕπ προκύπτει από τον ίδιο λόγο που η Επιτροπή δίνει πιο πολλά χρήματα (από όσα αναμενόταν) στη χώρα μέσα από το νέο ΕΣΠΑ. Λόγω της ύφεσης και της μείωσης των εισοδημάτων που προηγήθηκε είναι επιλέξιμες και πάλι σχεδόν όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας (πλην της Αττικής) στο καθεστώς περιφερειακών ενισχύσεων της ΕΕ.
Δεδομένου λοιπόν πως η στρατηγική της ΕΤΕπ με απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου επαναπροσδιορίζεται δίδοντας πιο μεγάλη έμφαση στις φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης, οι πρώτες εκτιμήσεις για τη δανειακή δυνατότητα της ΕΤΕπ είναι για ένα ποσό χρηματοδότησης ιδιωτικών επενδύσεων, αλλά και κρατικών έργων και υποδομών της τάξης των 13-15 δισ. ευρώ την προσεχή 5ετία. Σημειώνεται πως την 5ετία 2010-2015 από την ΕΤΕπ έπεσαν στην αγορά δάνεια 6,5 δισ. ευρώ, ενώ την 5ετία 2016- 2021 (σ.σ. μία περίοδο η οποία είχε δύσκολες στιγμές για τη ρευστότητα κράτους και επιχειρήσεων) μοιράσθηκαν ή θα διανεμηθούν δάνεια 11,2 δισ. ευρώ.
Το τεράστιο αυτό ποσό αυτό θα διοχετευθεί και μέσα από το Σχέδιο Ανάκαμψης στο οποίο μετέχει με 2 άξονες, αλλά και με την «παραδοσιακή» της παρουσία για τη χρηματοδότηση άμεσα μεσαίων ή μεγάλων επενδύσεων (κρατικών και ιδιωτικών) και έμμεσα τη στήριξη τραπεζών για δάνεια προς μικρομεσαίους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΤΕπ προσανατολίζεται και σε έναν ρόλο επιπλέον στήριξης έργων/επενδύσεων που θα τρέξουν από τα άλλα «εργαλεία», λόγω της συνύπαρξης του Ελλάδα 2.0 που θα μοιράσει δάνεια 12,7 δισ. ευρώ, αλλά και του νέου ΕΣΠΑ που ξεκινά. Δηλαδή, σχεδιάζει για να μην υπάρξει αλληλοκάλυψη στις δυνατότητες εύρεσης ρευστότητας των υποψήφιων επενδυτών να μπορεί να παράσχει συνδυαστική δράση πχ σε όποιο έργο-επένδυση μπορεί να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, στο Ελλάδα 2.0, στον αναπτυξιακό νόμο ή σε κάποιο άλλο εργαλείο. Έτσι, θα μπορεί να ενισχύσει το επενδυτικό κίνητρο που δίδεται από το εν λόγω εργαλείο.
Ειδικά στα δημόσια έργα, η συνδρομή της θα είναι επίσης σημαντική, δεδομένου πως ένα μέρος της επένδυσης είναι εθνική συμμετοχή και το εν λόγω το δάνειο θα περιορίσει το «βάρος» για την κρατική μηχανή. Επίσης προβλέπονται και δράσεις για την παροχή τεχνικής βοήθειας στα έργα που θα γίνουν. Γενικά η μόχλευση που επιδιώκει ο χρηματοπιστωτικός βραχίονας της ΕΕ είναι 1 επί 3, ενώ πλέον μπορεί να φτάσει με την συνδυαστική αυτή δράση σε 1 επί 4.
Η πτώση του ΑΕΠ
Και το ΕΣΠΑ, και στον αναπτυξιακό νόμο οι δυνατότητες ενίσχυσης έχουν αυξηθεί για έναν «κακό» λόγο. Η κατηγοριοποίηση των περιφερειών ανά 6ετία γίνεται με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ 3 ετών. Για την περίοδο 2022-2027 λαμβάνεται υπόψη η επίδοση της 3ετίας 2016-2018.
Μετράται το κατά κεφαλήν περιφερειακό ΑΕΠ ως αναλογία του μέσου όρου της ΕΕ και πρέπει να είναι χαμηλότερο από το 75%. Η Ελλάδα λοιπόν φτώχυνε και έτσι σχεδόν όλες οι περιφέρειες μπήκαν «εντός» του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων, αλλά και αυξήθηκαν τα ποσοστά επιδότησης που μπορούν να λάβουν (π.χ. στο ΕΣΠΑ ή σε επενδύσεις από εθνικό χτήμα όπως του αναπτυξιακού νόμου).
Ενώ λοιπόν στο μέχρι στιγμής καθεστώς (αφού είχε υπολογισθεί με βάση πιο παλιό κ.κ. ΑΕΠ) η μισή Ελλάδα ήταν ή σε μετάβαση (υψηλότερο κ.κ. ΑΕΠ από το 75% αλλά χαμηλότερο από το 100% του μέσου όρου της ΕΕ με άλλα χαρακτηριστικά όπως υψηλή ανεργία, αραιοκατοικημένες, σε λιγνιτική μετάβαση κλπ) ή εντελώς «εκτός», τώρα τα δεδομένα αλλάζουν. Στο «χάρτη» που θα ισχύει από το 2022, η Αττική είναι η μόνη περιφέρεια που ως «ανεπτυγμένη» ήταν και παραμένει «εκτός» και δικαιούται παρεμβάσεις περιορισμένου χαρακτήρα. Αντιθέτως το Ν Αιγαίο που εξαιρούταν εντάσσεται εκ νέου, ενώ πολλές περιοχές σε μετάβαση εισάγονται στην κατηγορία που μπορεί να λάβει τα πιο ισχυρά κίνητρα λόγω... «φτώχειας».
Η στρατηγική της ΕΤΕπ
Η στρατηγική της ΕΤΕπ ανά την ΕΕ περιγράφεται από το Διοικητικό Συμβούλιό της σε έγγραφο προσανατολισμού για τη συνοχή, το οποίο παρουσιάζει το νέο πλαίσιο δράσης σχετικά με τη συνοχή για την περίοδο 2021-2027. Σημειώνεται πως το Διοικητικό Συμβούλιο αύξησε τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για τα έργα του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στις περιφέρειες συνοχής, και πιο συγκεκριμένα στις περιφέρειες στις οποίες το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) υπολείπεται του μέσου όρου της ΕΕ. Επίσης τίθενται ειδικοί στόχοι για το κλίμα και για την αύξηση των περιβαλλοντικών δανείων στις φτωχότερες περιφέρειες.
Συνολικά έως το 2025 η ΕΤΕπ σκοπεύει να αυξήσει τη χρηματοδότηση για τις περιφέρειες συνοχής στο 45% των δανείων που χορηγεί ετησίως εντός της ΕΕ. Θα χρηματοδοτεί εταιρείες μεσαίες κεφαλαιοποίησης (εταιρείες που αριθμούν από 250 έως 3 000 υπαλλήλους) για να χρησιμοποιήσουν για πρώτη φορά δοκιμασμένες τεχνολογίες, όταν τα έργα αυτά αποδίδουν απτά οικονομικά ή περιβαλλοντικά οφέλη σε τοπικό επίπεδο αλλά και θα διευκολύνει τις ίδιες εταιρείες με απευθείας δάνεια.
