Σημαντική μείωση των επιχειρήσεων «ζόμπι», δηλαδή των επιχειρήσεων που δεν παράγουν κέρδη και συσσωρεύουν χρέη, σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία καταγράφει νέα έρευνα της PwC.
Όμως πολλές, κυρίως μικρότερες επιχειρήσεις, παραμένουν ιδιαίτερα ευάλωτες και εξαρτώμενες από την ιδιωτική κατανάλωση και δεν αποκλείεται να έχουμε ένα νέο κύκλο δημιουργίας ζόμπι σε περίπτωση στασιμότητας της ελληνικής οικονομίας.
Σήμερα το ποσοστό των εταιρειών «ζόμπι» βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2016, περίπου στο 2% με 4%. Δύο στις τρεις επιχειρήσεις που βρέθηκαν σε αυτή την κατάσταση κατά την περίοδο της κρίσης πλέον θεωρούνται υγιείς, ενώ περίπου το 14% έκλεισε. Υπάρχει όμως και ένα 20% που βρίσκεται ακόμη σε αυτή την κατάσταση, απομυζώντας πόρους που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν σε πιο υγιείς επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με Έλληνες ερευνητές του Πανεπιστημίου του Έσσεξ από το 2015 έως το 2023, τα μερίδια ζόμπι ήταν κατά μέσο όρο 8,1% για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, 2,3% για τις ΜμΕ και 1,3% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ η Βιομηχανία, το Εμπόριο και οι Υπηρεσίες είχαν σταθερά τον μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων ζόμπι σε απόλυτους αριθμούς καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου, λόγω της μεγάλης βάσης επιχειρήσεων που διαθέτουν.
Συγκριτικά με τις υγιείς, οι επιχειρήσεις-ζόμπι διαθέτουν συνήθως κάποια κοινά χαρακτηριστικά: είναι μικρότερες σε μέγεθος, έχουν χαμηλότερη ρευστότητα και δραστηριοποιούνται περισσότερα χρόνια στην αγορά. Μια μέση επιχείρηση-ζόμπι έχει ετήσιο τζίρο περί τις 800.000 ευρώ, ζημίες πάνω από 100.000 ευρώ, αρνητικό περιθώριο κέρδους 15% και βραχυπρόθεσμο δανεισμό πάνω από 100.000 ευρώ.
Για να χαρακτηριστεί μια επιχείρηση ως «ζόμπι», η μεθοδολογία της PwC δεν βασίζεται απλώς σε έναν μεμονωμένο δείκτη, αλλά σε έναν συνδυασμό κριτηρίων, με στόχο να εντοπιστούν επιχειρήσεις που εμφανίζουν επίμονη οικονομική αδυναμία. Συγκεκριμένα, εξετάζεται αν μια επιχείρηση παρουσιάζει, σε βάθος τριετίας: συστηματική μείωση των πωλήσεων, δηλαδή πτώση του κύκλου εργασιών άνω του 5%, αρνητική απόδοση των απασχολούμενων κεφαλαίων και μη βιώσιμο δανεισμό.
Η βελτίωση της εικόνας στις εταιρείες «ζόμπι» έρχεται εν μέσω της σημαντικής αύξησης που κατέγραψαν οι ελληνικές επιχειρήσεις στον κύκλο εργασιών τους κατά την περίοδο 2015-2022, με πιο βιώσιμα επίπεδα δανεισμού και αυξημένη κερδοφορία. Σημαντική υπήρξε και η στήριξη που δόθηκε στην πανδημία, η οποία απέτρεψε ένα νέο κύκλο δημιουργίας επιχειρήσεων-ζόμπι.
Η σημασία της οικονομικής ανάπτυξης
Το σημείο προσοχής σύμφωνα με τον Κυριάκο Ανδρέου, Partner, Strategy & Markets στην PwC Ελλάδας είναι πως ακόμη και σήμερα πολλές επιχειρήσεις, κυρίως οι μικρότερες και αυτές που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως το εμπόριο και οι υπηρεσίες που βασίζονται στην κατανάλωση είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε μια οικονομική ύφεση. Δεν αποκλείεται ακόμη και σε μια περίοδο απλά στασιμότητας της οικονομίας να δημιουργηθούν νέα επιχειρηματικά «ζόμπι» για αυτό σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου είναι σημαντικό να διατηρηθούν ρυθμοί ανάπτυξης τουλάχιστον 1% με 2% κάθε χρόνο.
«Οι εταιρείες-ζόμπι είναι καθαρά φαινόμενο της μικροοικονομίας και εντοπίζονται στο πιο ευάλωτο κομμάτι της αγοράς», ανέφερε ο κ. Ανδρέου τονίζοντας πως «οι πολύ μικρές επιχειρήσεις παρουσιάζουν μεγάλη μεταβλητότητα: όταν η οικονομία πηγαίνει καλά, ακολουθούν, όταν όμως επιβραδύνεται, σταματούν σχεδόν αμέσως».
Έτσι, η πρόκληση σήμερα είναι το θετικό κλίμα να διατηρηθεί και να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που θα ευνοεί ακόμα περισσότερο την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με την έρευνα της PwC, είναι σημαντικοί οι εξής πυλώνες:
- Η ενίσχυση της κουλτούρας των συνεργασιών και του consolidation. Συνεργασίες και συμπράξεις μπορούν να δώσουν σε μικρές επιχειρήσεις πρόσβαση σε πόρους, τεχνογνωσία και αγορές που από μόνες τους δυσκολεύονται να προσεγγίσουν.
- H επιτάχυνση του επιχειρησιακού μετασχηματισμού και η ενίσχυση της καινοτομίας των επιχειρήσεων μέσω παροχής κινήτρων για ψηφιοποίηση, έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και υιοθέτηση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.
- Η ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω στοχευμένων λύσεων χρηματοδότησης, ώστε να υποστηρίζονται αποτελεσματικότερα οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις.
