Αν δεν αλλάξουν οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ - όπως επιδιώκεται μέσα από τη διαπραγμάτευση που θα γίνει ουσιαστικά το δεύτερο εξάμηνο του 2021 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο - η Ελλάδα, όταν τελειώσει η πανδημία και λήξει ομαλά η ενισχυμένη εποπτεία θα πρέπει να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 2% του ΑΕΠ, και μάλιστα για χρόνια. Και τούτο διότι θα πρέπει να ικανοποιεί τον πανευρωπαϊκό στόχο μείωσης κατά 1/20 ετησίως του μέρους του χρέους που ξεπερνά το ευρωπαϊκό όριο (60% του ΑΕΠ).

Ο εν λόγω στόχος είναι προφανώς δυσθεώρητος. Όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ιταλία.

Και γι αυτό στον «διάλογο» που θα ξεκινήσει από τον Ιούνιο αλλά θα κορυφωθεί (καλώς εχόντων) το Φθινόπωρο αναμένεται να αλλάξει. Αλλά η ανάγκη για δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα εκλείψει, επισημαίνουν κοινοτικές πηγές.

Με δεδομένο λοιπόν ότι λόγω πανδημίας ο προϋπολογισμός «παράγει» ελλείμματα τα οποία - όπως παραδέχεται το οικονομικό επιτελείο - διογκώνονται κάθε μήνας που επεκτείνεται το lockdown, η δυσκολία «ορατότητας» της επόμενης μέρας, αυξάνεται. Η ρήτρα γενικής διαφυγής είναι δεδομένο ότι θα συντηρηθεί και το 2022 αλλά σε κάποια φάση θα πρέπει να λήξει.

Αυτό σημαίνει ότι στις συστάσεις που θα δώσει η Κομισιόν το Μάιο θα υπάρξει ευελιξία, αλλά και κάποιοι πιο συγκεκριμένοι κανόνες για τις δυνατότητες που θα έχουν τα κράτη-μέλη να στηρίζουν την αγορά και την κοινωνία. Ειδικά η Ελλάδα που τελεί και σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαμορφώσει τη στάση της και με βάση τα στοιχεία που θα έχει διαθέσιμα τότε από δύο πηγές: πρώτον από την πορεία της οικονομίας όπως θα αποτυπωθούν και στις Εαρινές Εκτιμήσεις και δεύτερον από τους προϋπολογισμούς που θα στείλουν νωρίτερα, έως το τέλος Απριλίου, όλα τα κράτη-μέλη και η Ελλάδα. Με στοιχεία που θα πρέπει να φτάνουν έως και το 2024…

Πρώτα ασφαλιστικές εισφορές και κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης

Η κυβέρνηση συντάσσει το νέο πολυετή προϋπολογισμό (Πρόγραμμα Σταθερότητας), για να το στείλει στις Βρυξέλλες και ένα μήνα αργότερα να το καταθέσει με τη μορφή του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος στη Βουλή. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, με βάση την παραπάνω διπλή αβεβαιότητα της πανδημίας και των μελλοντικών δημοσιονομικών κανόνων, η κυβέρνηση αποφασίζει να κινηθεί με συντηρητικά βήματα αναφορικά με τις επιδιώξεις της.

Παραμένει πάντως ως πρώτο μέλημα, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, η διατήρηση και η επέκταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών. Ήδη έχουν μειωθεί κατά 3,9% και έχει δρομολογηθεί όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές άλλη μία μείωση κατά 0,5% το 2022. Επιθυμεί επίσης να διατηρήσει, ως δεύτερο βήμα, την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα αλλά και – όταν τελειώσει η πανδημία - να επεκτείνει την κατάργηση στους δημοσίους υπαλλήλους αλλά και στους συνταξιούχους.

Οι παραπάνω κινήσεις έχουν τη σύμφωνη γνώμη των Θεσμών (από άποψη προτεραιότητας), καθώς θεωρείται ότι συμβάλλουν πάρα πολύ στην τόνωση της αγωνιστικότητας της οικονομίας, αλλά και στη στήριξη των θέσεων απασχόλησης. Δεν είναι καθόλου δεδομένο αυτή τη στιγμή αν θα αποτυπωθούν πλήρως στο μεσοπρόθεσμο προϋπολογισμό του Απριλίου, αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Καθώς είναι πολύ πιο πιθανό η κυβέρνηση να έχει πιο καθαρή εικόνα και για το κόστος της υγειονομικής κρίσης αλλά και για την ευελιξία που θα της δίνουν οι κοινοτικοί κανόνες αργότερα. Στο προσχέδιο προϋπολογισμού του το 2022 πού θα κατατεθεί τον Οκτώβριο.

Ήδη διευκολύνσεις από την ΕΕ υπάρχουν. Για παράδειγμα οι θεσμοί κατέστησαν σαφές ότι οι δαπάνες αλλά και τα έσοδα για τις επενδύσεις 18 δις ευρώ του Σχεδίου Ανάκαμψης (σκέλος επιδοτήσεων), θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερες. Θα έχουν μόνο ταμειακή επίδραση την ώρα που θα πληρώνονται τα ποσά και όταν θα έρχονται οι εισπράξεις από την ΕΕ.

Όσον αφορά στα υπόλοιπα μέτρα που θέλει να υλοποιήσει η κυβέρνηση, όπως είναι η μείωση/κατάργηση της προκαταβολής φόρου, η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά επιπλέον 8% αλλά και τη δεύτερη φάση μείωσης του συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων, πρόκειται πλέον για κινήσεις που «ακολουθούν» σε προτεραιότητα και θα πραγματωθούν αφού διασφαλιστεί πρώτα η κίνηση στο πεδίο των ασφαλιστικών εισφορών και της εισφοράς αλληλεγγύης. Οι θεσμοί θεωρούν ως χαμηλής προτεραιότητας μία μείωση του ΦΠΑ και μία κατάργηση του επιτηδεύματος. Αφού θεωρούνται κινήσεις που συνδέονται με τη μείωση της φοροδιαφυγής και με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.