Με «ένεση» από τον κρατικό προϋπολογισμό θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση το έλλειμμα στον Ειδικό Λογαριασμό για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ), το οποίο έχει για μία ακόμη φορά αυξηθεί σε υψηλά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η κρατική χρηματοδότηση θα ανέλθει σε 200 εκατ. ευρώ, περιορίζοντας επομένως σε σημαντικό βαθμό την «τρύπα» στον ΕΛΥΚΩ, η οποία ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι αποστολή του ΕΛΥΚΩ είναι η παροχή αποζημιώσεων στους προμηθευτές ρεύματος, ώστε οι κάτοικοι των μη διασυνδεδεμένων νησιών να πληρώνουν για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος τις ίδιες τιμές με τους καταναλωτές στο ηπειρωτικό σύστημα, παρόλο που η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά είναι σημαντικά ακριβότερη.
Επίσης, από τον Ειδικό Λογαριασμό καλύπτονται οι μειωμένες χρεώσεις για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ). Όσο παραμένει «στο κόκκινο» (κάτι που ισχύει από τον Απρίλιο του 2023) οι προμηθευτές αποζημιώνονται έναντι, με συνέπεια στις εταιρείες να οφείλεται πλέον ένα ποσό της τάξης του 0,5 δισ. ευρώ. Ποσό το οποίο πλέον θα αποκλιμακωθεί κατά 200 εκατ. ευρώ.
Αλλεπάλληλες «κρούσεις» από τους προμηθευτές
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, αναφερόμενοι πρόσφατα στην «τρύπα» του Ειδικού Λογαριασμού, υψηλόβαθμοι κύκλοι του ΥΠΕΝ αναγνώριζαν πως υπάρχουν χρήματα που θα πρέπει να επιστραφούν στον ΕΛΥΚΩ, καθώς στα χρόνια της κρίσης χρησιμοποιήθηκαν τα τότε πλεονάσματα του λογαριασμού για να χρηματοδοτηθούν οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς. Έτσι, προκρίθηκε η κρατική ενίσχυση με 200 εκατ. ευρώ.
Οι προμηθευτές είχαν κάνει διαδοχικές «κρούσεις» στο ΥΠΕΝ και τη Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) για το θέμα. Είναι ενδεικτικό ότι στις 9 Δεκεμβρίου ο ο ΕΣΠΕΝ (Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας) απέστειλε την 6η κατά σειρά επιστολή, επισημαίνοντας την κατεπείγουσα ανάγκη για άμεση ενίσχυση του ΕΛΥΚΩ, με την αδράνεια της πολιτείας να συνιστά σοβαρή απόκλιση από τις απολύτως ρητές και εκ του νόμου προβλεπόμενες υποχρεώσεις της.
Οι πάροχοι υπογράμμιζαν ότι από τον Απρίλιο του 2023, όταν «γύρισε» σε έλλειμμα ο ΕΛΥΚΩ, αποζημιώνονται κατά μέσο όρο κάθε μήνα για λιγότερο από το 60% των ποσών που καταβάλλουν, ενώ ορισμένους μήνες τους επιστράφηκε μόλις το 30%. Ως συνέπεια, τα συσσωρευμένα χρέη «μεταφράζονται» σε σημαντικό χρηματοοικονομικό κόστος το οποίο επωμίζονται οι πάροχοι.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, για έλλειμμα της τάξης των 600 εκατ. ευρώ, με ενδεικτικό επιτόκιο δανεισμού 6,5%, Η επιβάρυνση αυτή προσεγγίζει τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως, προκαλώντας σημαντικές αρρυθμίες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και αυξητικές πιέσεις στα τιμολόγια προμήθειας. Σε αυτό το πλαίσιο, στην επιστολή του (όπως και σε όσες προηγήθηκαν) πέρα από την άμεση αντιμετώπιση του ελλείμματος από την πολιτεία, ο ΕΣΠΕΝ ζητούσε να θεσπιστεί επίσης η αποζημίωση των εταιρειών για το χρηματοοικονομικό κόστος.
Παροδικό πρόβλημα
Ο Σύνδεσμος επαναλαμβάνει επίσης ότι η παροχή των ΥΚΩ αποτελεί βασικό πυλώνα κοινωνικής πολιτικής για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στην ενέργεια και, ως εκ τούτου, αδιαμφισβήτητη ευθύνη της Πολιτείας. Το σχετικό κόστος δεν δύναται να μετατίθεται στους προμηθευτές, οι οποίοι έχουν ατύπως αναλάβει τον ρόλο του κράτους, λειτουργώντας ως χρηματοδότες του μηχανισμού κατά τρόπο που ουδόλως εμπίπτει στις θεσμικές τους υποχρεώσεις.
Σύμφωνα πάντως με τα υψηλόβαθμα στελέχη του ΥΠΕΝ, το πρόβλημα με τον ΕΛΥΚΩ είναι παροδικό. Κι αυτό γιατί με την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική (στις αρχές του 2026), θα αρχίσει να μειώνονται σε ετήσια βάση κατά ένα σημαντικό ποσό (της τάξης των 250-300 εκατ. ευρώ) οι εκροές του Ειδικού Λογαριασμού. Μάλιστα, ακόμη και με την αποζημίωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που θα παραμείνουν σε ψυχρή εφεδρεία στο νησί, η εξοικονόμηση δεν πρόκειται να «ψαλιδιστεί» παρά κατά λίγες δεκάδες εκατομμύρια.
Κατά συνέπεια, ο ΕΛΥΚΩ θα επιστρέψει στα πλεονάσματα σε δύο με τρία χρόνια. Κάτι που σημαίνει πως το πρόβλημα είναι καθαρά ταμειακό και παροδικό, με προδιαγεγραμμένη ημερομηνία λήξης. Πάντως, ο ΕΣΠΕΝ εκτιμά πως δεν θα μπορούσε σε καμία να αποτελέσει θεμιτή ή λειτουργική λύση η κάλυψη των διαρκώς διογκούμενων οφειλών, μέσω των όποιων πλεονασμάτων προκύψουν από την ενεργοποίηση της διασύνδεσης της Κρήτης.
Ο πρώτος λόγος είναι πως θα θα παρέτεινε την επιβάρυνση των καταναλωτών με τις υφιστάμενες χρεώσεις ΥΚΩ, στερώντας τους τα οφέλη που κανονικά θα έπρεπε να απολαμβάνουν από τη νέα διασύνδεση. Επιπλέον, «θα υποχρέωνε τους παρόχους να συνεχίσουν να καλύπτουν με ίδια κεφάλαια υποχρεώσεις που βαρύνουν το κράτος, χρηματοδοτώντας το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ για πολλά ακόμη έτη, έως την πλήρη αποπληρωμή των σχετικών οφειλών», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επιστολή.
Λύση και για το ΕΤΜΕΑΡ
Το ΥΠΕΝ προωθεί όμως λύση και για την «τρύπα» του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), για τον οποίο εκτιμάται ότι θα κλείσει το έτος με έλλειμμα περί τα 270 εκατ. Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΛΑΠΕ αποζημιώνει τα έργα ΑΠΕ με λειτουργική ενίσχυση, για το ποσοστό του εγγυημένου εσόδου τους το οποίο δεν αποκομίζουν από τη συμμετοχή τους στην αγορά ηλεκτρισμού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αποφασιστεί ότι θα αυξηθούν από τα υφιστάμενα επίπεδα (9,08%) τα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2. Αν και δεν έχει «κλειδώσει» σε ποιο ύψος αυτά θα ενισχυθούν, είναι βέβαιο πως θα περιοριστεί το ισοζύγιο του ΕΛΑΠΕ.
Το γεγονός αυτό είναι κρίσιμο για τις χρεώσεις που θα ισχύσουν για το ΕΤΜΕΑΡ το 2026 και τις οποίες θα αποφασίσει η ΡΑΑΕΥ το αμέσως επόμενο διάστημα. Με το κλείσιμο της «τρύπας», θα εξαλειφθεί ο λόγος για αύξηση της ρυθμιζόμενης χρέωσης, με συνέπεια το πλέον πιθανό να είναι το ΕΤΜΕΑΡ να μείνει αμετάβλητο για τον επόμενο χρόνο.
