Μετά το ορόσημο της έναρξης λειτουργίας του σταθμού συμπίεσης στην Κομοτηνή, ο οποίος εγκαινιάστηκε χθες από τον ΔΕΣΦΑ και αύξησε τις δυνατότητες εξαγωγής αερίου από τη χώρα μας στα 5 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως, μέχρι το τέλος του έτους πρόκειται να γίνει ένα ακόμη βήμα ενίσχυσης του ρόλου της χώρας μας ως διαμετακομιστικού κόμβου.
Το βήμα αυτό αφορά την ολοκλήρωση της κατασκευής του σταθμού συμπίεσης στην Αμπελιά. Κι αυτό γιατί η συγκεκριμένη υποδομή θα αυξήσει την εξαγωγική δυναμικότητα στα 8,5 bcm, όπως επισήμανε στην τελετή εγκαινίων η CEO του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι.
Όπως πάντως επισήμαναν στελέχη του Διαχειριστή στο περιθώριο των χθεσινών εγκαινίων, ο δεύτερος συμπιεστής δεν είναι η μόνη υποδομή που βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Το ίδιο ισχύει για τον αγωγό αερίου προς τη Δυτική Μακεδονία, ο οποίος θα είναι έτοιμος μέχρι το τέλος του έτους. Επίσης, μέσα στο 2026 θα ολοκληρωθεί και το εγχώριο σκέλος του διασυνδετήριου αγωγού με τη Βόρεια Μακεδονία.
Νέες επενδύσεις 380 εκατ.
Ο αγωγός αυτός θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις δυνατότητες εξαγωγής, όταν θα ολοκληρωθεί και το τμήμα στη γειτονική χώρα – το οποίο αναμένεται να γίνει το 2027. Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη κάποια μικρότερου προϋπολογισμού πρότζεκτ, όπως η νέα προβλήτα LNG μικρής κλίμακας (Small Scale LNG Jetty), η οποία θα επιτρέψει την ακτοπλοϊκή μεταφορά αερίου σε υγροποιημένη μορφή ανά την επικράτεια.
Σύμφωνα με τις πηγές του Διαχειριστή, τα έργα που βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης τη διετία 2025-2026 αθροίζουν ένα συνολικό ποσό της τάξης των 600 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, το αργότερο μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους, θα δοθεί το «πράσινο φως» για δύο νέες επενδύσεις, συνολικού προϋπολογισμού 380 εκατ. ευρώ.
Η πρώτη αφορά τον αγωγό που θα επεκτείνει το σύστημα μεταφοράς καυσίμου μέχρι την Πάτρα, προϋπολογισμού 120 εκατ. Η δεύτερη επένδυση, ύψους 260 εκατ., αφορά τον νέο δίδυμο αγωγού που θα κατασκευαστεί στο τμήμα Καρπερή – Κομοτηνή, μεταξύ άλλων για να ενισχυθεί η μεταφορική ικανότητα αερίου στη Βόρεια Ελλάδα.
Ενίσχυση των εξαγωγών
Όπως ανέφερε και ο υφυπουργός ΠΕΝ στη χθεσινή τελετή εγκαινίων, η χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει διαμετακομιστικός κόμβος αερίου, από απλός εισαγωγέας. Ενδεικτικό στοιχείο, όπως πρόσθεσε, αποτελεί το γεγονός ότι το 2024 εισήχθησαν 17 bcm εκ των οποίων τα 11 bcm επανεξάχθηκαν στην Ιταλία (10 bcm) και τα Βαλκάνια (1 bcm). Ανάλογη επίδοση αναμένεται και φέτος.
Στο ερώτημα τι εκτιμάται ότι θα συμβεί το 2026, τα στελέχη του ΔΕΣΦΑ επισημαίνουν πως η μέγιστη δυνατή αύξηση θα ήταν τα 12 bcm, με την ενίσχυση στα 2 bcm των ποσοτήτων για τα Βαλκάνια. Βασικός λόγος για τη μικρή ενίσχυση είναι το γεγονός ότι συνεχίζουν να υπάρχουν σημεία στο βουλγαρικό σύστημα με μικρή μεταφορική ικανότητα. Επομένως, ακόμη κι αν η χώρα μας θα μπορούσε να εξάγει περισσότερες ποσότητες, αυτές δεν θα μπορούσαν να περάσουν μέσα από τη Βουλγαρία.
Ωστόσο, στη γειτονική χώρα βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη έργα αναβάθμισης, για να αντιμετωπιστεί αυτό το μειονέκτημα. Τα έργα αυτά θα είναι έτοιμα το φθινόπωρο του 2026, ανοίγοντας επομένως τον δρόμο για ενίσχυση των εξαγωγών από το επόμενο έτος.
«Ωριμάζει» ο Κάθετος Διάδρομος
Όπως είναι φυσικό, η αναβάθμιση του βουλγαρικού συστήματος θα ενισχύσει τη δυνατότητα διακίνησης καυσίμου σε όλο τον Κάθετο Διάδρομο, δηλαδή την αρτηρία αγωγών που ξεκινά από τη χώρα μας, προχωρά στη Βουλγαρία και φτάνει μέχρι την Ουκρανία (για τον ανατολικό κάδο) και τη Σλοβακία (για τον δυτικό).
Η αύξηση της δυναμικότητας θα δώσει όμως τη δυνατότητα και για εμπορική ωρίμανση του Vertical Corridor, δηλαδή τη δημιουργία ακόμη πιο χρήσιμων εμπορικών προϊόντων για τις εταιρείες ώστε να τον χρησιμοποιήσουν. Αυτή τη στιγμή, η χρήση γίνεται μέσω του προϊόντος «Route 1», το οποίο επιτρέπει τη δέσμευση δυναμικότητας (με έκπτωση) για τη μεταφορά αερίου τον επόμενο μήνα, από την Ελλάδα στην Ουκρανία.
Το προϊόν αυτό έχει παραταθεί μέχρι τον Απρίλιο, ενώ τα στελέχη του ΔΕΣΦΑ εκτιμούν ότι θα επεκταθεί μέχρι τον Οκτώβριο. Για τη συνέχεια, η μεγαλύτερη μεταφορική ικανότητα θα επιτρέψει να δημοπρατούνται προϊόντα για τη διακίνηση περισσότερων ποσοτήτων. Επίσης, όπως έχει ζητήσει και η Κομισιόν, θα διατεθούν και προϊόντα μεγαλύτερης διάρκειας από μηνιαία -τριμηνιαία ή και ετήσια- δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία στους χρήστες.
Σύμφωνα με τις πηγές του ΔΕΣΦΑ, στόχος όλων των εμπλεκόμενων φορέων είναι ο Κάθετος Διάδρομος να είναι έτοιμος τεχνικά και εμπορικά μέχρι το τέλος του 2027. Κι αυτό γιατί τότε θα διακοπεί το ρωσικό αέριο, επομένως ο Vertical Corridor θα πρέπει να μπορεί να αντικαταστήσει τις ποσότητες καυσίμου (περίπου 14 bcm) που οι χώρες της περιοχής προμηθεύονται αυτή τη στιγμή από τη Μόσχα.
Το APOLLOCO2
Επόμενο κεφάλαιο για τον ΔΕΣΦΑ είναι το τομέας δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 (CCS), για τον οποίο ο Διαχειριστής πρόσφατα εξασφάλισε από το Innovation Fund 169,3 εκατομμύρια ευρώ για το πρότζεκτ APOLLOCO2 που αναπτύσσει. Το πρότζεκτ αφορά τη δημιουργία ενός δικτύου αγωγών στην Αττική το οποίο θα συγκεντρώνει εκπομπές από βιομηχανίες που χρησιμοποιούν τεχνολογίας CCS, για να τις μεταφέρει στο τέρμιναλ της Ρεβυθούσας για να τις ψύξει. Στη συνέχεια σε μορφή υγροποιημένου CO2, θα μπορούν να μεταφερθούν στην αποθήκη «PrinosCO2» ή σε πλησιέστερες ανάλογες υποδομές.
Σύμφωνα με τα στελέχη του Διαχειριστή, το budget του έργου είναι 550 εκατ., για την κάλυψη των οποίων θα γίνει κρούση στην ΕΤΕπ. Εκτιμάται ότι οι κρίκοι στην αλυσίδα αξίας θα προχωρήσουν παράλληλα, ώστε ο ΔΕΣΦΑ να λάβει την επενδυτική απόφαση στα τέλη του 2026 με αρχές του 2027.
