Στο 1,489 δισ. ευρώ εκτοξεύτηκαν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τους στα τέλη του περασμένου Μάρτη, καταγράφοντας από το 2023 και μετά κλιμακωτά ανοδική πορεία, μετά την 6ετή προσπάθεια συγκράτησης τους, κατά την περίοδο 2017-2022. Συγκεκριμένα από τα 299 εκατ. των χρεών των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τον Δεκέμβριο του 2017, με τη χώρα σε καθεστώς δανεισμού και υπό τις πιέσεις της Τρόικας, τα ληξιπρόθεσμα διαμορφώθηκαν σε 334 εκατ. το 2019, 502 εκατ. το 2020, 606 εκατ. το 2021, 907 εκατ. το 2022 και 1.319 δισ. το 2023. Τον Δεκέμβριο του 2024 κατέγραψαν ελαφρά μείωση στα 1,164 δισ. για να «φουσκώσουν» στο 1.318 δισ. τον Ιανουάριο του 2025 και να φτάσουν τον Μάρτιο τα 1.489 δισ.
Το χρέος αυτό σφίγγει τη θηλιά σε φαρμακευτικές εταιρίες και εταιρίες αναλωσίμων και δημιουργεί ένα ασφυκτικό περιβάλλον που δεν ευνοεί την επιχειρηματικότητα και δεν προσελκύει τους επενδυτές καθώς παρουσιάζει πολλές στρεβλώσεις. Το ύψος των ληξιπρόθεσμων καθιστά τα νοσοκομεία τους χειρότερους κακοπληρωτές του δημοσίου και κάνει τη χώρα μας δακτυλοδεικτούμενη στον ευρωπαϊκό Νότο, με αρνητικό ρεκόρ στα φέσια. Συνολικά το δημόσιο χρωστούσε στα τέλη Μαρτίου 2025, 2.925 δισ. ευρώ, ενώ αν σε αυτό το ποσό προστεθούν οι επιστροφές ΦΠΑ ύψους 723 εκατ. ευρώ τότε τα ληξιπρόθεσμα εκτοξεύονται στα 3.648 δισ. ευρώ.
Το χρέος ως δείκτης αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών μέτρων
Στην εποχή της Τρόικας, τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοσοκομείων ήταν μειωμένα περισσότερο από 1 δισ. ευρώ (δηλαδή κυμαίνονταν στα 300.000 εκατ.) καθώς ήμασταν σε καθεστώς μνημονιακών δεσμεύσεων, με δανεισμό από την Ευρώπη και δεχόμασταν πίεση από τους δανειστές μας να μηδενιστούν οι οφειλές. Η πίεση αν και λιγότερο ασφυκτική παραμένει, καθώς το κατά πόσο τα ληξιπρόθεσμα του δημοσίου βαίνουν μειούμενα αποτελεί δείκτη της αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών μέτρων που έχουν ληφθεί. Αν το κράτος καταφέρει να απομειώσει τα ληξιπρόθεσμα του, αυτό συνεπάγεται πως έμαθε το μάθημα του κι έλαβε τα κατάλληλα διαρθρωτικά μέτρα, προκειμένου να σταματήσει να παράγει νέα χρέη. Αν δεν το καταφέρει αυτό, τότε είναι υπαρκτός ο κίνδυνος σε μια αντίστοιχα δύσκολη μελλοντική συγκυρία να βρεθεί στην ίδια δεινή θέση που βρέθηκε η Ελλάδα το 2010, με την ιστορία των μνημονίων να επαναλαμβάνεται…
Στα 600 εκατ. τα χρέη για τα ιατροτεχνολογικά αναλώσιμα
Από το 1,489 δισ. ευρώ, τα 600 εκατ. αφορούν χρέη των νοσοκομείων προς τις εταιρίες του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ιατρικών και Βιοτεχνολογικών Προϊόντων, ποσό που αντιστοιχεί σε πωλήσεις 1 έτους, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΣΕΙΒ, Δημήτρης Νίκας. Το υπόλοιπο ληξιπρόθεσμο χρέος αφορά φάρμακα (αφού αφαιρεθεί το clawback από την υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης), υπηρεσίες (όπως η σίτιση και η θέρμανση) και άλλα αναλώσιμα των νοσοκομείων, όπως είναι οι γάζες, οι σύριγγες κτλ.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΣΕΙΒ Κώστας Μαριάκης προσθέτει πως από όλο τον Ευρωπαϊκό Νότο, ληξιπρόθεσμα έχει το νότιο τμήμα της γειτονικής μας Ιταλίας (όχι ολόκληρη η χώρα), ενώ η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν καταγράψει σημαντική πρόοδο κι έχουν βελτιωθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Η εικόνα των άλλων χωρών δίνει στην Ελλάδα αρνητική πρωτιά στα φέσια και αποθαρρύνει τις εταιρίες από το να φέρουν τα νέα προϊόντα προηγμένης τεχνολογίας στην εγχώρια αγορά.
Με 1,5 χρόνο καθυστέρηση έρχονται τα νέα ιατροτεχνολογικά
Όπως εξηγεί ο γενικός γραμματέας του ΣΕΙΒ, αναλόγως της εταιρίας και των προϊόντων παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην άφιξη και την ενσωμάτωση των καινοτόμων ιατροτεχνολογικών αναλωσίμων στην εγχώρια φαρέτρα, που κατά μέσο όρο κυμαίνονται από ένα χρόνος έως ενάμιση χρόνο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ασθενείς δύο ταχυτήτων, καθώς σε σύγκριση με τον μέσο Ευρωπαϊο, οι Έλληνες ασθενείς έχουν μετ’ εμποδίων πρόσβαση σε καινοτόμες τεχνολογίες, που μακροπρόθεσμα συμβάλλουν στην μείωση των δαπανών υγείας, καθώς βοηθούν στην καλύτερη ρύθμιση των χρόνιων ασθενών και συνεπώς κρατούν μακριά τον κίνδυνο των επιπλοκών.
Λιγότερα τα ληξιπρόθεσμα στην εποχή των Μνημονίων
Στα χρόνια των μνημονίων, που η οικονομία είχε καταρρακωθεί, τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοσοκομείων δεν ξεπερνούσαν τα 300-340 εκατ. ευρώ γιατί όπως εξηγεί ο Κώστας Μαριάκης, υπήρχε η Τρόικα, η οποία πίεζε ώστε να πληρωθούν οι προμηθευτές. Τώρα δεν υπάρχει κάποιος να πιέζει, να παίζει τον δηλαδή τον ρόλο του «μπαμπούλα», με αποτέλεσμα τα ληξιπρόθεσμα χρέη να έχουν εκ νέου διογκωθεί, παρότι η Οικονομία έχει κάνει άλματα από την μνημονιακή εποχή, με την Ελλάδα να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα που για το 2025 εκτιμάται ότι θα φτάσουν στο 3,2% του ΑΕΠ.
Δεν αποχωρούν εύκολα οι εταιρίες από αγορές με στρεβλώσεις
Ο γενικός γραμματέας του ΣΕΙΒ επισημαίνει πως οι εταιρείες ιατροτεχνολογικών προϊόντων που δραστηριοποιούνται εμπορικά σε μία αγορά δεν φεύγουν εύκολα, ούτε αποσύρουν τα υπάρχοντα προϊόντα τους, όταν υπάρχουν τέτοιες στρεβλώσεις γιατί μια τέτοια κίνηση θα έβλαπτε ανεπανόρθωτα την φήμη τους και καμία εταιρεία δεν θέλει να αμαυρώσει την φήμη της, η οποία μετά είναι εξαιρετικά δύσκολο να χτιστεί ξανά. Το μόνο που μπορούν να κάνουν όταν σφίγγει η οικονομική θηλιά γύρω τους και ασφυκτιούν είναι να επιλέξουν να μη φέρουν τα πιο καινοτόμα (και πιο ακριβά) προϊόντα τους, κατά τον ίδιο τρόπο που και οι φαρμακευτικές εταιρείες καθυστερούν την άφιξη των καινοτόμων (και ακριβότερων) θεραπειών. Όμως και στις δύο περιπτώσεις, είτε μιλάμε για καινοτόμα ιατροτεχνολογικά (συσκευές κτλ) είτε μιλάμε για φάρμακα, αμφότερα μακροπρόθεσμα συμβάλλουν στην βελτίωση της Δημόσιας Υγείας και στην μείωση των δαπανών, καθώς επιτυγχάνουν καλύτερη ρύθμιση των ασθενών με χρόνιες παθήσεις.
Στα χρόνια των μνημονίων, με την αποεπένδυση που καταγράφηκε στη χώρα μας, μία με δύο εταιρείες ιατροτεχνολογικών αναλωσίμων είχαν αποσυρθεί από την εγχώρια αγορά. Η μια εταιρεία επέστρεψε, όχι όμως με το ίδιο εταιρικό προφίλ-αλλά αφού προηγουμένως εξαγοράστηκε-καθώς η φήμη της είχε υποστεί μεγάλο πλήγμα με την αποχώρησή της.
Μοχλός ανάπτυξης της Οικονομίας ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προϊόντων
Στο μεταξύ ο κλάδος των ιατρικών αναλωσίμων παρουσιάζει εντυπωσιακή εξωστρέφεια και αλματώδη ανάπτυξη, παρά τις στρεβλώσεις της ελληνικής αγοράς, εξελισσόμενος σε βασικό μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας. Το 2023 η αξία πανευρωπαϊκά των εξαγωγών του κλάδου διαμορφώθηκε στα 120,6 δισ. ευρώ με τις εισαγωγές να ανέρχονται σε 106,6 δισ. ευρώ και το πλεόνασμα να διαμορφώνεται στα 14 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, το 2024 η αξία των εξαγωγών του κλάδου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο έφτασε τα 123 δισ. ευρώ με τις εισαγωγές να διαμορφώνονται στα 104 δισ. ευρώ, και το πλεόνασμα να αυξάνεται στα 19 δισ. ευρώ.
