Για μια άμεση λύση που θα οδηγήσει στο να ξεπαγώσει η εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος εργάζονται κυβέρνηση και δανειστές, προκειμένου να μην μεταβληθούν επί το δυσμενέστερο οι συνθήκες που επηρεάζουν το σχέδιο του ESM.
Η Ελλάδα έχει κερδίσει μέσω της – παγωμένης- βραχυπρόθεσμης λύσης για το χρέος να περιορίσει το επιτοκιακό ρίσκο της, κάτι που ο ESM θα επιδιώξει με τρία διαφορετικά σχήματα:
-Το πρώτο είναι η ανταλλαγή ομολόγων. Για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ο EFSF/ESM προσέφερε δάνεια στην Ελλάδα συνολικής αξίας 42,7 δισ. ευρώ. Τα δάνεια αυτά δεν εκταμιεύτηκαν σε μετρητά, αλλά στη μορφή τίτλων κυμαινόμενου επιτοκίου. Η Ελλάδα χρησιμοποίησε τους τίτλους για να ανακεφαλαιοποίησει τις τράπεζες. Οι τίτλοι αυτοί θα ανταλλαχθούν τώρα για ομόλογα με σταθερό επιτόκιο με μεγαλύτερη ωρίμανση. Για να εξασφαλιστεί μια ομαλή εκτέλεση, η διαδικασία αυτή θα πραγματοποιηθεί σε διάφορες φάσεις σε μια μακρά χρονική περίοδο. Σε κάθε περίπτωση επειδή τα νέα ομόλογα θα έχουν σταθερά επιτόκια, η Ελλάδα δεν θα είναι πλέον αντιμέτωπη με το ρίσκο να αυξηθούν τα επιτόκια.
-Το δεύτερο σχήμα προβλέπει ότι ο ESM θα προβεί σε συμφωνίες swap (ανταλλαγών). Το σχήμα αυτό θα σταθεροποιήσει το συνολικό κόστος χρηματοδότησης για τον ESM και θα μειώσει το ρίσκο η Ελλάδα να αναγκαστεί να πληρώσει υψηλότερο επιτόκιο στα δάνεια της όταν τα επιτόκια στις χρηματοοικονομικές αγορές αρχίσουν να αυξάνονται στο μέλλον. Ένα swap είναι ένα χρηματοοικονομικό συμβόλαιο που επιτρέπει σε δυο συμβαλλόμενα μέρη να ανταλλάξουν, για παράδειγμα, πληρωμές σε σταθερό επιτόκιο με πληρωμές σε κυμαινόμενο επιτόκιο. Είναι αυτονόητο πως όσο χαμηλότερα είναι τα επιτόκια στην αγορά τόσο επωφελέστερη και θα είναι και η λύση για την Ελλάδα.
-Το τρίτο σχήμα είναι η «ανάλογη χρηματοδότηση» (matched funding). Προβλέπει ότι ο ESM θα χρεώσει ένα σταθερό επιτόκιο για ένα μέρος των μελλοντικών εκταμιεύσεων προς την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι θα εκδοθούν μακροπρόθεσμα ομόλογα που θα είναι σχεδόν ανάλογης ωρίμανσης με τα ελληνικά ομόλογα. Οι συνθήκες στις αγορές μπορεί να επηρεάσουν τον βαθμό στον οποίο μπορούν να εφαρμοστούν τα τρία μέτρα για την μείωση του επιτοκιακού ρίσκου.
Και τα τρία προαναφερόμενα σχήματα επηρεάζονται από τις συνθήκες της αγοράς. Εάν σήμερα για παράδειγμα οι συνθήκες επιτρέπουν η Ελλάδα να αποκτήσει ένα σταθερό επιτόκιο 1,30%, από τις αρχές του έτους αυτό μπορεί να ανέλθει στο 1,50% και έως το τέλος του 2017 - ειδικά ένα η Fed αυξήσει τρεις φορές τα επιτόκια της- θα μπορούσε να ξεπεράσει το 2,2%! Μια τέτοια εξέλιξη θα λειτουργούσε σε βάρος της ίδιας της βιωσιμότητας του χρέους.
Για το λόγο αυτό ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ και ESM καταβάλουν προσπάθειες να βρεθεί λύση στην κόντρα που πυροδότησαν οι εξαγγελίες της ελληνικής κυβέρνησης για την έκτακτη ενίσχυση των συνταξιούχων. Προϋπόθεση είναι να αποκατασταθεί και πάλι κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ της Αθήνας και του ESM, το οποίο διερράγη με τις πρωθυπουργικές παροχές. Και αυτό θα γίνει μόνο με αξιόπιστες διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης ότι δεν θα γίνει κανόνας η παραβίαση της συμφωνίας και πως θα υπάρχει πρότερη συνεννόηση με τους θεσμούς πριν από την εξαγγελία μέτρων.
Δεδομένου ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι και μετά τη χορήγηση των παροχών θα πετύχει το 2016 πρωτογενές πλεόνασμα 0,75% του ΑΕΠ- έναντι στόχου του προγράμματος 0,50% του ΑΕΠ- οι θεσμοί ζητούν από την Ελλάδα να δεσμευθεί πως σε περίπτωση αποκλίσεων θα λάβει δημοσιονομικά ισοδύναμα μέτρα για να καλύψει την απόσταση από το στόχο του 0,75%. Αυτό σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές δεν θα είναι δύσκολο καθώς καταγράφεται υπεραπόδοση εσόδων που οδηγεί ακόμη σε μεγαλύτερο πλεόνασμα από αυτό που είχε υπολογιστεί κατά την σύνταξη του Προϋπολογισμού 2017.
«Οι θεσμοί ενδιαφέρονται να λήξει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η κόντρα για τις εξαγγελίες της Αθήνας για να μπουν σε εφαρμογή τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας», αναφέρει κοινοτική πηγή προσθέτοντας πως είναι προς συμφέρον όλων, και της Ελλάδας και των πιστωτών, να αξιοποιηθεί η ευνοϊκή συγκυρία και να διασφαλιστούν μακροπρόθεσμα χαμηλά σταθερά επιτόκια για την Ελλάδα.
