Ροή
Δυνατός ήταν ο Σεπτέμβριος για τις τουριστικές εισπράξεις, με σημαντική βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου, αλλά και συνολικά του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας την Δευτέρα, με το έλλειμμα να μειώνεται στο ήμισυ σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022.
Οι ταξιδιωτικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 12,7% φέρνοντας άνοδο των εισπράξεων κατά 14,6% σε σχέση με το περυσινό Σεπτέμβριο, ενώ μάλιστα η τάση ήταν ανοδική για όλο το διάστημα του εννεαμήνου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023, καθώς οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 17,3% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 15,2% σε ετήσια βάση.
Η ισχυρή τουριστική εικόνα του Σεπτεμβρίου είχε προαναγγελθεί και από τα στοιχεία για την κίνηση στα αεροδρόμια της χώρας, καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, διακινήθηκαν από τα ελληνικά αεροδρόμια +9,3% περισσότεροι επισκέπτες σε σύγκριση με το 2022, με την αύξηση μάλιστα να είναι υψηλότερη σε σχέση με την χρονιά «ορόσημο» του 2019 «αγγίζοντας» τον Σεπτέμβριο το +13,9%.
Οι σημαντικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας αντανακλούνται και στο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το οποίο τον Σεπτέμβριο 2023 μειώθηκε περίπου κατά το ήμισυ σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 404,3 εκατ. ευρώ, ενώ σε επίπεδο εννεαμήνου το έλλειμμα μειώθηκε κατά 4,6 δισ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 7,3 δισ. ευρώ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος με τις εκτιμήσεις της επιβεβαιώνει το τελευταίο δελτίο εκτέλεσης του προϋπολογισμού κατά το οποίο καταγράφεται εντυπωσιακή υπέρβαση στόχου στην είσπραξη φορολογικών εσόδων τον Οκτώβριο, κυρίως λόγω της τόνωσης που προσέφερε η τουριστική περίοδος και αποτυπώθηκε στις τριμηνιαίες περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ των επιχειρήσεων, αλλά και πολύ υψηλότερο του προβλεπόμενου πρωτογενές πλεόνασμα.
Η παραπάνω αποτύπωση της πραγματικότητας της ελληνικής οικονομίας αποτελεί «καλά μαντάτα» για τους πλέον ευάλωτους καθώς μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός είχε κάνει λόγο για έκτακτο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης συνολικού ποσού 350 εκατ. ευρώ το οποίο θα δοθεί στοχευμένα τον Δεκέμβριο, δηλώνοντας πως «όταν η οικονομία πάει καλά, μπορούμε να στηρίξουμε τους αδύναμους», με το επιτελείο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τον υπουργό Κωστή Χατζηδάκη, να εξειδικεύουν το πώς θα διανεμηθούν τα ποσά.
Βελτιωμένο το εξωτερικό ισοζύγιο
Η συνολικά καλύτερη εικόνα της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνεται στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κατά το ήμισυ. Πρακτικά, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών δείχνει αν οι εξαγωγές μαζί με τα εισπρακτέα έσοδα μιας οικονομίας υπερβαίνουν ή υπολείπονται των εισαγωγών μαζί με τα πληρωτέα εισοδήματα.
Η θετική εξέλιξη του Σεπτεμβρίου αντανακλάται και στη σημαντική μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών. Η τελευταία συνίσταται σε μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών έναντι μικρότερης των εξαγωγών.
Όπως αναφέρει η ΤτΕ, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 10,3% σε τρέχουσες τιμές (‑10,1% σε σταθερές τιμές) ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 16,3% σε τρέχουσες τιμές (-7,5% σε σταθερές τιμές).
Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν μείωση κατά 10,1% σε τρέχουσες τιμές (-12,2% σε σταθερές τιμές), ενώ οι εισαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα μειώθηκαν κατά 3,7% σε τρέχουσες τιμές (-3,3% σε σταθερές τιμές).
Η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται κυρίως στη βελτίωση του ταξιδιωτικού ισοζυγίου και, σε μικρότερο βαθμό, των ισοζυγίων μεταφορών και λοιπών υπηρεσιών, όπως προαναφέρθηκε.
Το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων κατέγραψε έλλειμμα, έναντι πλεονάσματος τον αντίστοιχο μήνα του 2022, κυρίως λόγω της καταγραφής σημαντικών καθαρών πληρωμών, έναντι καθαρών εισπράξεων, για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Το έλλειμμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων μειώθηκε, σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2022, λόγω της μείωσης των καθαρών πληρωμών στον τομέα της γενικής κυβέρνησης, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την αύξηση των καθαρών πληρωμών στους λοιπούς, εκτός της γενικής κυβέρνησης, τομείς της οικονομίας.
Όσον αφορά στο διάστημα Ιανουαρίου Σεπτεμβρίου, η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών οφείλεται στη μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών έναντι των εξαγωγών με τις τελευταίες να παρουσιάζουν μείωση κατά 6,2% σε τρέχουσες τιμές (-2,2% σε σταθερές τιμές), ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν μείωση κατά 10,8% σε τρέχουσες τιμές (-3,8% σε σταθερές τιμές). Ειδικότερα, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν οριακή αύξηση κατά 0,2%, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές μείωση κατά 2,3% (‑4,4% και -4,0% σε σταθερές τιμές αντίστοιχα).
Όπως αναφέρει η κεντρική τράπεζα, η βελτίωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται στη βελτίωση πρωτίστως του ταξιδιωτικού ισοζυγίου και δευτερευόντως του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών, η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την επιδείνωση του ισοζυγίου μεταφορών.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου πρωτογενών εισοδημάτων επιδεινώθηκε έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2022, λόγω της αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη, που αντισταθμίστηκε ως ένα βαθμό από την άνοδο των καθαρών εισπράξεων από λοιπά πρωτογενή εισοδήματα. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων αυξήθηκε σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, λόγω της καταγραφής καθαρών εισπράξεων έναντι καθαρών πληρωμών στον τομέα της γενικής κυβέρνησης και, σε μικρότερο βαθμό, λόγω της αύξησης των καθαρών εισπράξεων στους λοιπούς, εκτός της γενικής κυβέρνησης, τομείς.
Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων
Όπως ακόμα αναφέρει η ΤτΕ, τον Σεπτέμβριο του 2023, το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαίων το οποίο και αποτυπώνει τις μεταβιβάσεις κεφαλαίου, δηλαδή τις εισπράξεις και πληρωμές μεταξύ κατοίκων και μη κατοίκων της χώρας που συνδέονται με επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου, μειώθηκε σε σχέση με το 2022 στα 48,5 εκατ. ευρώ, λόγω της καταγραφής καθαρών πληρωμών, έναντι καθαρών εισπράξεων, στους λοιπούς, εκτός της γενικής κυβέρνησης, τομείς της οικονομίας.
Αντιστοίχως, την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023, το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαίων μειώθηκε σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 2 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων στους λοιπούς, εκτός της γενικής κυβέρνησης, τομείς της οικονομίας.
Όσον αφορά το συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων, τον Σεπτέμβριο του 2023, το έλλειμμα το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό, μειώθηκε και διαμορφώθηκε σε 355,9 εκατ. ευρώ.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023, το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022 και διαμορφώθηκε σε 5,2 δισ. ευρώ.
Μικρή αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων
Όσον αφορά στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, τον Σεπτέμβριο οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατέγραψαν αύξηση κατά 220,7 εκατ. ευρώ, ενώ οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού αυξήθηκαν κατά 361,8 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού αντανακλά σχεδόν εξ ολοκλήρου την αύξηση κατά 1,5 δισ. ευρώ των τοποθετήσεών τους σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η μείωση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στη μείωση κατά 787 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων καταγράφηκε αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού, λόγω της αύξησης κατά 650,6 εκατ. ευρώ της χορήγησης δανείων σε μη κατοίκους, αλλά και της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων (κατά 591,0 εκατ. ευρώ), οι οποίες αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση κατά 189,0 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση κατά 2,1 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET) και δευτερευόντως τη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων (κατά 591 εκατ. ευρώ), οι οποίες αντισταθμίστηκαν σε κάποιο βαθμό από τη μείωση κατά 156,6 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεών τους προς μη κατοίκους.
Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 840,6 εκατ. ευρώ και οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού, που αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα, κατέγραψαν αύξηση κατά 3,9 δισ. ευρώ.
Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην άνοδο κατά 7 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση κατά 4,3 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια, που αντισταθμίστηκε μερικώς από τη μείωση κατά 359 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεών τους σε ελληνικές μετοχές.
Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η μείωση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται στη μείωση κατά 5 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό, η οποία αντισταθμίστηκε μερικώς από τη στατιστική προσαρμογή που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων (κατά 3,7 δισ. ευρώ) και, σε μικρότερο βαθμό, από την αύξηση κατά 476,2 εκατ. ευρώ της χορήγησης δανείων σε μη κατοίκους από εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η αύξηση των υποχρεώσεών τους συνδέεται με τη στατιστική προσαρμογή σχετικά με την έκδοση τραπεζογραμματίων (κατά 3,7 δισ. ευρώ), η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από τη μείωση κατά 1,3 δισ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεών τους προς μη κατοίκους και, σε μικρότερο βαθμό, από τη μείωση κατά 387 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET).
Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2023, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 11,8 δισ. ευρώ, έναντι 11,1 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2022.
