Τόσο η Fed όσο και η ΕΚΤ «έπαιξαν» το σενάριο της παροδικότητας του πληθωρισμού για πολλούς μήνες μέχρι που η εκρηκτική και ανεξέλεγκτη άνοδός του να ισοπεδώσει την αξιοπιστία των προβλέψεών τους. Και να αναγκάσει τα Διοικητικά τους Συμβούλια να αλλάξουν «ρότα», πρώτη η Fed και με καθυστέρηση η EKT.
H «εμπειρία» αυτή, παρά τις προειδοποιήσεις ορισμένων αναλυτών στο εσωτερικό των Κεντρικών Τραπεζών κόστισε σε αξιοπιστία στους κεντρικούς τραπεζίτες τόσο απέναντι στα νοικοκυριά όσο και απέναντι στις αγορές, αυξάνοντας την απόκλιση ανάμεσα στις προσδοκίες των νοικοκυριών κυρίως και τους στόχους πληθωρισμού των Κεντρικών Τραπεζών.
Η υπόθεση αποκατάστασης της «αξιοπιστίας», της ικανότητας πρόβλεψης αλλά και ελέγχου των τιμών από τις κεντρικές τράπεζες, στην κοινή γνώμη των νοικοκυριών αναδεικνύεται σε μείζον ζήτημα τόσο της οικονομίας όσο και της πολιτικής διακυβέρνησης, καθώς επηρεάζει άμεσα την «δράση» των νοικοκυριών τόσο στην κατανάλωση όσο και στις απαιτήσεις αποκατάστασης της αγοραστικής τους δύναμης.
Το ζήτημα είναι τόσο σημαντικό για τις Κεντρικές Τράπεζες και τις Κυβερνήσεις, ώστε ανέλαβε να συντάξει σχετική μελέτη ομάδα αναλυτών στο πλαίσιο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS). H σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα και επιβεβαιώνει ότι η ζητούμενη «διόρθωση», δηλαδή η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της ικανότητας των Κεντρικών Τραπεζών είναι κυριαρχικά ζήτημα «δράσης» και κατά δεύτερο λόγο υπόθεση «επικοινωνίας».
Όπως αναφέρει στα συμπεράσματά το κείμενο των Fiorella De Fiore, Tirupam Goel, Deniz Igan και Richhild Moessner, με τίτλο «Rising household inflation expectations: what are the communication challenges for central banks?, οι δράσεις νομισματικής πολιτικής είναι το πρωταρχικό μέσο για την ευθυγράμμιση των προσδοκιών (σ.σ. των νοικοκυριών και των αγορών) για τον πληθωρισμό με τους μεσοπρόθεσμους στόχους μιας κεντρικής τράπεζας για τον πληθωρισμό, ενώ η επικοινωνία διαδραματίζει συμπληρωματικό ρόλο...».
Το συμπέρασμα δεν αφήνει περιθώρια αβεβαιότητας, «όταν ο υψηλότερος πληθωρισμός έχει ήδη αντικατοπτριστεί σε υψηλότερες προσδοκίες για τον ΔΤΚ, η επικοινωνία από μόνη της είναι ανεπαρκής...».
Με άλλα λόγια ότι και αν λέει ο επικεφαλής ανάλυσης της ΕΚΤ για τα οικονομετρικά μοντέλα πρόβλεψης της περί επικείμενης εκτόνωσης, η «δράση» με συγκεκριμένα μέτρα παρέμβασης της ΕΚΤ είναι αυτή που μπορεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία. Βέβαια οι αναλυτές της BIS δεν απορρίπτει την επικοινωνιακή πολιτική και τα σχετικά μέσα αλλά όπως εξηγεί «η επίγνωση του τρόπου με τον οποίο τα νοικοκυριά επεξεργάζονται τις πληροφορίες μπορεί να καθοδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες στην επικοινωνία τους». Έχοντας υπόψη αυτά τα σημεία, αξίζει να σημειωθούν ορισμένες σκέψεις:
* Πρώτον, οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να επιδιώξουν να διατυπώσουν στόχους και δράσεις πολιτικής πιο άμεσα στο κοινό, αντί να βασίζονται σε μεσάζοντες για να περάσουν το μήνυμα. Για παράδειγμα, τα στοιχεία δείχνουν ότι όταν το κοινό διαβάζει τις επικοινωνίες της κεντρικής τράπεζας απευθείας στον ιστότοπο της κεντρικής τράπεζας, οι προσδοκίες του για τον πληθωρισμό ευθυγραμμίζονται περισσότερο με τα πραγματικά μέτρα πληθωρισμού (Jung and Kühl (2021)). Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι τα νοικοκυριά που βασίζονται στα παραδοσιακά μέσα για πληροφορίες έχουν πιο ακριβείς αντιλήψεις για τον πληθωρισμό και ότι όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Lamla and Vinogradov (2021)...
* Δεύτερον, ελεγχόμενα πειράματα υποδηλώνουν ότι η απλή και συναφής επικοινωνία είναι πιο αποτελεσματική. Για παράδειγμα, η ενημέρωση των νοικοκυριών των ΗΠΑ σχετικά με ολόκληρο το περιεχόμενο των δηλώσεων FOMC (σ.σ. Συμβούλιο νομισματικής πολιτικής της Fed) δεν έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από την ενημέρωσή τους σχετικά με απλές στατιστικές για τον πληθωρισμό ή/και τον στόχο πολιτικής... η ενίσχυση των τεχνικών αναφορών με περιλήψεις που απευθύνονται σε λιγότερο εξειδικευμένο κοινό, μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της προσέγγισης χρηστών, στη δημιουργία αξιοπιστίας της κεντρικής τράπεζας και, ως εκ τούτου, στην πιο στενή ευθυγράμμιση των προσδοκιών με τις πολιτικές της κεντρικής τράπεζας.
* Τρίτον δεν είναι σαφές πόσες πληροφορίες θα πρέπει να παρέχουν οι κεντρικές τράπεζες σχετικά με τον βαθμό αβεβαιότητας γύρω από τις προβλέψεις και την ικανότητά τους να επιτύχουν τον στόχο για τον πληθωρισμό. Η ψευδής ακρίβεια θα μπορούσε να βλάψει την αξιοπιστία. Ωστόσο, το να μην είμαστε αρκετά ακριβείς θα μπορούσε να δημιουργήσει σύγχυση. Αυτή η πρόκληση μπορεί να είναι μεγαλύτερη κατά την επικοινωνία με τα νοικοκυριά, επειδή μπορεί να είναι λιγότερο προσαρμοσμένα στις «αντισταθμίσεις» πολιτικής των κεντρικών τραπεζών...
Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα σημεία της μελέτης, απευθύνονται στους Κεντρικούς Τραπεζίτες και υπογραμμίζουν την σημασία για την δύσκολη και μετ' εμποδίων επιχείριση αποκατάστασης της αξιοπιστίας των Κεντρικών Τραπεζών, μετά το «φιάσκο» της θεωρίας περί παροδικότητας των πληθωριστικών πιέσεων, που ειδικά τα στελέχη της ΕΚΤ και η επικεφαλής της κα Λαγκάρντ επέμεναν μέχρι και τις αρχές του 2022, με ευθύνη της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
