Ροή
Ευνοϊκές συνθήκες ώστε να επιλυθεί ένα ακόμη «αγκάθι» για την επαναλειτουργία του πετρελαιαγωγού Θεσσαλονίκης – Σκοπίων ανοίγει πρόσφατη απόφαση διαιτητικού δικαστηρίου, με την οποία δικαιώνεται η Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ) για το θέμα της αποζημίωσής της από τη Βόρεια Μακεδονία. Με την ετυμηγορία, εκδικάστηκε στον ελληνικό πετρελαϊκό Όμιλο το 80% του σχετικού ποσού, δηλαδή περίπου 25,6 εκατ. από τα 32 εκατ. ευρώ στα οποία «μεταφραζόταν» η αθέτηση της συμφωνίας από τη γειτονική χώρα.
Η εν λόγω συμφωνία περιλαμβανόταν στο deal εξαγοράς το 1999 της ΟΚΤΑ (μεγαλύτερου προμηθευτή καυσίμων στη Β. Μακεδονία) από την Helleniq Energy, προβλέποντας ως συμβατική δέσμευση της χώρας την τήρηση ποσοτήτων μαζούτ την περίοδο 2008 – 2011. Ωστόσο, η ρήτρα αυτή αθετήθηκε στην πορεία, με συνέπεια να μην πραγματοποιείται η υποχρεωτική αγορά 500.000 τόνων καυσίμου ετησίως.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Helleniq Energy σχεδιάζει να διαθέσει ένα σημαντικό μέρος του ποσού που της επιδικάστηκε στη ΒΑΡΔΑΞ (η οποία είναι ο φορέας λειτουργίας του έργου και ανήκει κατά 80% στον ελληνικό Όμιλο) ως κόστος για την «επανενεργοποίηση» του πετρελαιαγωγού. Σε αυτό το πλαίσιο, η δικαστική εξέλιξη ανοίγει τον δρόμο ώστε να επιλυθεί η συγκεκριμένη εκκρεμότητα, στον νέο κύκλο επαφών με τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες της γειτονικής χώρας για το έργο που, όπως ανέφεραν πρόσφατα πηγές της Helleniq Energy στο Insider.gr, πρόκειται να ξεκινήσει σύντομα.
Αίτημα επαναλειτουργίας
Υπενθυμίζεται ότι ενόψει της αναθέρμανσης των συζητήσεων του ελληνικού Ομίλου με τους αρμόδιους παράγοντες της κυβέρνησης των Σκοπίων, η εταιρεία ΒΑΡΔΑΞ που είναι ο φορέας λειτουργίας του έργου (και ανήκει κατά 80% στην Helleniq Energy) υπέβαλε αίτημα για να λάβει άδεια για την επαναλειτουργία του αγωγού. Έτσι, έχουν πλέον κατατεθεί στις αρμόδιες αρχές της γειτονικής χώρας όλα τα απαιτούμενα έγγραφα, τα οποία θα διασφαλίσουν τη δυνατότητα άμεσης «επανεργοποίησης της υποδομής, στην περίπτωση που οι συνομιλίες ολοκληρωθούν με αίσια έκβαση.
Ο αγωγός έχει μήκος 210 χιλιόμετρα, ενώ εκτείνεται από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τις εγκαταστάσεις της εταιρείας ΟΚΤΑ, οι οποίες βρίσκονται 28 χιλιόμετρα ανατολικά των Σκοπίων. Η προοπτική επαναλειτουργίας του αφορά τη μεταφορά πετρελαϊκών προϊόντων στις εγκαταστάσεις στη Βόρεια Μακεδονία, τα οποία θα παράγονται από το διυλιστήριο της Helleniq Energy στη Θεσσαλονίκη.
Μάλιστα, θα πρόκειται για το πρώτο ανάλογο έργο παγκοσμίως που θα μεταφέρει πετρελαιοειδή, και όχι «αργό χρυσό». Ο ελληνικός Όμιλος έχει ήδη προβεί στις αναγκαίες τεχνικές εργασίες για την επαναλειτουργία της υποδομής, ενώ πρόσφατα ολοκληρώθηκαν με επιτυχία δοκιμές, δείχνοντας ότι είναι έτοιμη να «βάλει εμπρός» ανά πάσα στιγμή.
Κέντρο διακίνησης καυσίμων
Αν όντως επαναλειτουργήσει ο αγωγός, τότε οι εγκαταστάσεις στη Βόρεια Μακεδονία θα μετατραπούν σε κέντρο διακίνησης καυσίμων, καλύπτοντας κατʼ αρχάς το δίκτυο των 27 πρατηρίων της ΟΚΤΑ στη χώρα.
Επίσης, το κέντρο διακίνησης θα ανεφοδιάζει και τα υπόλοιπα κράτη των δυτικών Βαλκανίων στα οποία έχει επίσης παρουσία ο ελληνικός ενεργειακός Όμιλος. Η Helleniq Energy δραστηριοποιείται στη Βόρεια Μακεδονία, στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, διαθέτοντας συνολικά στην περιοχή περισσότερα από συνολικά 200 πρατήρια.
Μέχρι το 2013, και τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας διύλισης της ΟΚΤΑ στη γείτονα χώρα, ο αγωγός χρησιμοποιείτο για τη μεταφορά αργού πετρελαίου προς διύλιση στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Βόρεια Μακεδονία, από το διυλιστήριο του ελληνικού Ομίλου στη Θεσσαλονίκη. Όσο ο αγωγός παραμένει «αδρανής», η μεταφορά καυσίμων στη Βόρεια Μακεδονία γίνεται με βυτιοφόρα, με συνέπεια η χώρα να αντιμετωπίζει και προβλήματα λαθρεμπορίου καυσίμων.
