Η κυβέρνηση Τραμπ προχώρησε σε αυτό που φαίνεται να είναι η πρώτη μονομερής παρέμβαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην αγορά συναλλάγματος με σκοπό τη στήριξη του νομίσματος μιας αναδυόμενης αγοράς – και η χώρα στην οποία αφορά αυτή η κίνηση είναι η Αργεντινή, μια χώρα χαρακτηριστικό παράδειγμα οικονομικής αστάθειας.
Σύμφωνα με το Reuters, την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, το Υπουργείο Οικονομικών πούλησε αδιευκρίνιστο ποσό δολαρίων ΗΠΑ για να αποκτήσει αργεντίνικα πέσος, ενώ ακολούθησε δεύτερος γύρος παρέμβασης για αγορά πέσο την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου και τρίτος γύρος την επόμενη ημέρα. Και οι τρεις παρεμβάσεις αποτελούν μέρος του ευρύτερου πακέτου μέτρων της αμερικανικής κυβέρνησης για τη στήριξη της δοκιμαζόμενης οικονομίας και των ταλαιπωρημένων χρηματοπιστωτικών αγορών της Αργεντινής.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μακρά ιστορία παροχής οικονομικής στήριξης σε αναδυόμενες οικονομίες - χαρακτηριστικό παράδειγμα το Μεξικό στα μέσα της δεκαετίας του 1990 - σχεδόν πάντοτε όμως μέσω πιστωτικών γραμμών, δανείων ή συμφωνιών ανταλλαγής νομισμάτων (swap lines). Αυτό που διαφοροποιεί την περίπτωση της Ουάσιγκτον απέναντι στο Μπουένος Άιρες είναι η φύση αυτής της οικονομικής στήριξης.
Από τότε που έληξε η εποχή του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Bretton Woods, πριν από περισσότερο από 50 χρόνια, το Υπουργείο Οικονομικών - εξ όσων γνωρίζουμε - δεν έχει ποτέ επισήμως παρέμβει στις παγκόσμιες αγορές συναλλάγματος προκειμένου να δαπανήσει μονομερώς χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων για την αγορά ξένου νομίσματος, πόσο μάλλον για ένα τόσο ασταθές όσο το πέσο της Αργεντινής.
Ασυνήθιστο ρίσκο
Τι κρύβεται πίσω από αυτήν την πρωτοφανή κίνηση; Δεν πρόκειται, σίγουρα, για στενούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Αργεντινής. Το συνολικό διμερές εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών πέρυσι ανήλθε μόλις σε περίπου 26 δισεκατομμύρια δολάρια - ποσοστό μόλις 0,35% της παγκόσμιας εμπορικής δραστηριότητας των ΗΠΑ, ύψους 7,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Για σύγκριση, το εμπόριο ΗΠΑ - Βραζιλίας την ίδια χρονιά ήταν πέντε φορές μεγαλύτερο, περίπου 128 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μια άλλη εκδοχή είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να πραγματοποιούν εδώ μια μακροπρόθεσμη στρατηγική κίνηση στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με την Κίνα.
Η Αργεντινή διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα λιθίου και χαλκού, καθώς και, ενδεχομένως, σπάνιων γαιών. Αν η στήριξη του πέσο και η συμφωνία για μια γραμμή ανταλλαγής νομισμάτων (swap line) ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων συμβάλουν στη μείωση της επιρροής του Πεκίνου στο Μπουένος Άιρες και, γενικότερα, στην περιοχή, τότε η Ουάσιγκτον μπορεί να θεωρεί ότι αξίζει το τίμημα.
Ωστόσο, ακόμη κι αν ο ανταγωνισμός με το Πεκίνο αποτελεί ένα από τα κίνητρα - κάτι που η κυβέρνηση δεν έχει επιβεβαιώσει δημόσια - υπάρχουν προφανώς και άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο.
Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να χρησιμοποιεί τις αγορές συναλλάγματος για να στηρίξει έναν πολιτικό σύμμαχο, τον Χαβιέρ Μιλέι, τον ανορθόδοξο, λαϊκιστή και αμφιλεγόμενο πρόεδρο της Αργεντινής.
Ο Τραμπ το υπαινίχθηκε ξεκάθαρα την περασμένη εβδομάδα, δηλώνοντας: «Δεν πρόκειται να χάνουμε τον χρόνο μας» με την Αργεντινή, αν το κόμμα του Μιλέι δεν κερδίσει τις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου. Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, διευκρίνισε αργότερα ότι η οικονομική στήριξη των ΗΠΑ θα συνεχιστεί όσο η κυβέρνηση Μιλέι ακολουθεί «σωστές πολιτικές», ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα.
Αλλά ακόμη κι αν η κυβέρνηση επιδιώκει να στηρίξει αυτό που θεωρεί «σωστές πολιτικές», οι άμεσες αγορές πέσο χαρακτηρίζονται ως «ασυνήθιστα επικίνδυνες», σύμφωνα με τον Μπραντ Σέτσερ, ανώτερο συνεργάτη του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
«Η παρέμβαση αυτή φαίνεται να στοχεύει περισσότερο στη στήριξη ιδεολογικών συμμάχων και στη διεύρυνση του κύκλου Λατινοαμερικανών ηγετών που υποστηρίζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, και όχι στο να βοηθήσει μια μεγάλη, προβληματική αναδυόμενη οικονομία να αντιμετωπίσει τα πραγματικά της προβλήματα - δηλαδή την έλλειψη συναλλαγματικών αποθεμάτων και το υπερτιμημένο νόμισμά της», λέει ο Σέτσερ.
Το ερώτημα είναι πότε και όχι αν θα υποτιμηθεί το πέσο
Η πεποίθηση ότι η απόφαση αυτή είναι περισσότερο πολιτική παρά οικονομική εξηγεί γιατί πολλοί αναλυτές θεωρούν πως το αμερικανικό ράλι αγορών πέσο είναι καταδικασμένο να αποτύχει.
Κατ’ αρχάς, η μακροοικονομική κατάσταση της Αργεντινής παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη. Η χώρα έχει περάσει δεκαετίες πολεμώντας την εξουθενωτική πληθωριστική πίεση, καθώς και διαδοχικές νομισματικές και χρεωστικές κρίσεις. Αυτή τη στιγμή οφείλει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περίπου 57 δισεκατομμύρια δολάρια, έχοντας κηρύξει στάση πληρωμών δύο ακόμη φορές μετά τη μεγάλη χρεοκοπία του 2001.
Ο Χαβιέρ Μιλέι, από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2023, έχει εφαρμόσει μια σειρά από επιθετικές περικοπές δαπανών, απορρύθμιση και μεταρρυθμίσεις ιδιωτικοποιήσεων. Ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει στο 32% από πάνω από 200%. Ωστόσο, η χώρα έχει επιστρέψει σε νέα νομισματική κρίση, και οι πιέσεις για να αποδεσμευτεί το πέσο από τα δεσμά του δολαρίου - που σήμερα λειτουργεί εντός μιας καθορισμένης ζώνης διακύμανσης - είναι τεράστιες.
Η πλήρης ελευθέρωση της ισοτιμίας του νομίσματος θα προκαλούσε αρχικά νέο κύμα πληθωρισμού, αλλά ταυτόχρονα θα μπορούσε να ενισχύσει τις εξαγωγές, να διευρύνει το εμπορικό πλεόνασμα και να επιτρέψει στην κεντρική τράπεζα να ανακτήσει εκ νέου συναλλαγματικά αποθέματα.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, υποστηρίζει ότι το πέσο είναι υποτιμημένο, όμως η πλειονότητα των επενδυτών πιστεύει το αντίθετο. Παρά την αμερικανική παρέμβαση, το αργεντίνικο νόμισμα υποχώρησε τη Δευτέρα σε ιστορικό χαμηλό, στις 1.476 μονάδες ανά δολάριο. Έτσι, το ερώτημα δεν είναι πλέον αν θα υποτιμηθεί το πέσο, αλλά πότε.
Αν πράγματι εγκαταλειφθεί η πολιτική της «συρόμενης ζώνης» (crawling band), τότε η στήριξη του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών θα μπορούσε να αποτελέσει τη μόνη άμεση «άγκυρα» του πέσο. Ωστόσο, δύσκολα θα αποδειχθεί αποτελεσματική χωρίς την ταυτόχρονη εφαρμογή πρόσθετων μεταρρυθμίσεων.
Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν εδώ και δεκαετίες την πρόσβαση στο δολάριο ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, αυτή η άμεση παρέμβαση στις αγορές συναλλάγματος συνιστά μια νέα τακτική - η οποία, δεδομένης της πιθανότητας ζημιών, αφήνει πολλούς επενδυτές να απορούν για τα πραγματικά της κίνητρα.
