Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγροτική παραγωγή γίνονται όλο και πιο αισθητές τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι στον κόσμο υπάρχουν πάνω από 30.000 διαφορετικά προϊόντα (φυτά, ζώα, ψάρια, φρούτα) τα οποία προέρχονται από τη γη και μπορούν να αγοράσουν από το σούπερ μάρκετ, η υπερθέρμανση του πλανήτη απειλεί να εξαφανίσει κάποια από τα πιο σημαντικά από αυτά.
Τα σιτηρά αποτελούν μια από τις πιο σημαντικές πηγές τροφίμων παγκοσμίως. Παρέχουν απαραίτητους υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, καθώς και μια ποικιλία βιταμινών. Το ίδιο το σιτάρι είναι ο πατέρας της οικογένειας των σιτηρών και βασικό στοιχείο της ανθρώπινης διατροφής. Την τελευταία δεκαετία έχουν παραχθεί περίπου 700-800 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι και για την βέλτιστη παραγωγή τους, η ιδανική θερμοκρασία πρέπει να είναι μεταξύ 21 και 24 βαθμών Κελσίου. Όταν η υπερθέρμανση του πλανήτη μεταβάλλει την ικανότητα των εδαφών να ανταποκριθούν σε αυτό το εύρος, οι αποδόσεις σιταριού υποφέρουν. Κατά συνέπεια, τα ζυμαρικά και αρτοσκευάσματα μπορεί να γίνουν πιο ακριβά - ή ακόμα και μη διαθέσιμα - καθώς οι αυξανόμενες θερμοκρασίες «καίνε» τα κάποτε εύφορα εδάφη που προορίζονταν για την καλλιέργεια σιταριού.
Οι Μεγάλες Πεδιάδες της Βόρειας Αμερικής αποτελούν ένα χρήσιμο παράδειγμα για την εξέταση της κατεύθυνσης της παραγωγής σιταριού. Αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% της παγκόσμιας παραγωγής σιταριού και το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού υψηλής ποιότητας. Η γεωργία σιτηρών υποστηρίζει τις αγροτικές κοινότητες και τις επιχειρήσεις που εμπορεύονται την καλλιέργεια και αποτελούν βασικό προϊόν της περιοχής.
Έρευνα στο Κάνσας από το 2015 διαπίστωσε ότι η αυξημένη θερμοκρασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκθετική μείωση της απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής απώλειας έως και 25% εάν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου.
Άλλο ένα σημαντικό προϊόν που κινδυνεύει από την κλιματική κρίση είναι ο καφές. Ο κόκκος που τροφοδοτεί πάνω από 2 δισεκατομμύρια φλιτζάνια την ημέρα κινδυνεύει με εξαφάνιση, καθώς η κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο τις ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας.
Ο καφές απαιτεί έναν τέλειο συνδυασμό ηλιακού φωτός και χαμηλής θερμοκρασίας για να παράγει τις επιθυμητές αποδόσεις. Η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί πρόωρη ωρίμανση των κόκκων, αλλοιώνοντας τη γεύση και δημιουργώντας πιθανές ανησυχίες για την υγεία των καταναλωτών. Αναζητώντας πιο ευνοϊκές συνθήκες, ορισμένοι καλλιεργητές έχουν ήδη εγκαταλείψει τις υπάρχουσες περιοχές καλλιέργειάς τους και έχουν ταξιδέψει σε διαφορετικές τοποθεσίες για να διατηρήσουν την παραγωγή. Για παράδειγμα, οι Αυστραλοί αγρότες έχουν προωθηθεί πιο βαθιά στα βουνά όπου το κλίμα είναι πιο δροσερό και υποτροπικό.
Δεδομένου ότι ο καφές παρουσιάζει ήδη πολλές ιδιαιτερότητες ως προς το πού μπορεί να καλλιεργηθεί, αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για τους λάτρεις του καφέ. Σχεδόν όλη η παραγωγή προέρχεται από τις περιοχές μεταξύ των Τροπικών του Καρκίνου και του Αιγόκερω, γνωστές ως «Ζώνη του Καφέ». Αγκαλιάζοντας τον ισημερινό, αυτή η περιοχή κάποτε διέθετε σταθερό καιρό για την καλλιέργεια του φυτού, αλλά τώρα αντιμετωπίζει πρωτόγνωρους κινδύνους.
Περίπου το ήμισυ της παραγωγής καφέ προέρχεται από χώρες που προβλέπεται ότι θα χάσουν έως και 60% των κατάλληλων «εκτάσεων καλλιέργειας καφέ» έως το 2050. Οι έρευνες δείχνουν ότι η παγκόσμια απώλεια παραγωγής καφέ θα μπορούσε να φτάσει έως και το 70%.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ασίας, της Αυστραλίας, της Αφρικής και της Αμερικής φιλοξενούν ένα από τα πιο ευέλικτα προϊόντα στη βιομηχανία τροφίμων: τα φιστίκια. Τα καλά στραγγιζόμενα αμμώδη εδάφη και οι παρατεταμένες θερμές περίοδοι καθιστούν αυτές τις τοποθεσίες ιδανικές για την καλλιέργεια του δημοφιλούς ελαιούχου σπόρου. Ωστόσο, για άλλη μια φορά, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και τα ασταθή καιρικά πρότυπα καθιστούν την καλλιέργεια φιστικιών πιο δύσκολη από ποτέ.
Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Φλόριντα διαπίστωσε ότι όταν τα φιστίκια καλλιεργούνται σε κλίματα θερμότερα από 36 βαθμούς Κελσίου, οι αποδόσεις των σπόρων μειώνονται κατά περίπου 6% ανά επιπλέον βαθμό. Σε υψηλές θερμοκρασίες, τα φυτά μπορούν να ανθίσουν και να είναι μεγάλα και υγιή, αλλά συχνά δεν έχουν σπόρους, δηλαδή φιστίκια. Επιπλέον, η ξηρασία και οι έντονες βροχοπτώσεις αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για τους παραγωγούς φιστικιών.
Η βιομηχανία φιστικιών έχει ωστόσο μια ελπίδα, χάρη στην επιστήμη. Οι δοκιμές γονιδίων έχουν ήδη ξεκινήσει για να λύσουν αυτές τις προκλήσεις και έχουν ως στόχο τη δημιουργία ενός φιστικιού που να μπορεί να αντισταθεί σε υψηλότερες θερμοκρασίες και να αντέξει την έκθεση σε ακανόνιστες βροχοπτώσεις. Ενώ η ικανότητα της επιστήμης να ξεπεράσει τη Μητέρα Φύση σε αυτόν τον τομέα μένει να καθοριστεί, ένα πράγμα είναι σαφές: το ταπεινό φιστίκι παραμένει σε κίνδυνο.
Τέλος, τα σταφύλια, ένα αγαπημένο φρούτο το οποίο καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο από την Ινδία μέχρι το Όρεγκον, σε συνθήκες που κυμαίνονται από 18 έως 29 βαθμούς Κελσίου βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο. Όταν εκτίθενται σε θερμικό στρες, τα σταφύλια ξεκινούν πρόωρα τη διαδικασία ωρίμανσης, με αποτέλεσμα ο καρπός να χάσει μεγάλο μέρος της σαγηνευτικής του γεύσης και ακόμη και να βλάψει την ακεραιότητα των ίδιων των αμπελιών, γεγονός που μειώνει τις αποδόσεις.
Το κρασί είναι μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες που επωφελούνται από το σταφύλι. Τα πρόωρα ωριμασμένα σταφύλια που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και ασθενέστερη γεύση μετά τη ζύμωση οδηγούν σε λιγότερο ελκυστικά κρασιά. Αυτά τα κακής ποιότητας σταφύλια έχουν κακή γεύση και υψηλές συγκεντρώσεις αλκοόλ. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να αφαιρέσουν την απόχρωση, το κύρος του κρασιού και να οδηγήσουν πολλές φανταχτερές ετικέτες προς εξαφάνιση.
