Ο χρυσός συμβολίζει εδώ και αιώνες τον πλούτο, την δύναμη αλλά και την ασφάλεια που χαρακτηρίζει μία χώρα, αποτελώντας ένα ισχυρό εργαλείο για τα έθνη που επιδιώκουν να διατηρήσουν την οικονομική τους ανθεκτικότητα. Πρόσφατα με την αναταραχή που προκάλεσαν οι δασμοί, αναδείχθηκε ξανά η αξία του ως ένα από τα πιο αξιόπιστα επενδυτικά καταφύγια, σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας.
Ο τεράστιος όγκος χρυσού που κατέχουν ορισμένες χώρες είναι... συγκλονιστικός, με δυσθεώρητα αποθέματα που όχι μόνο υποστηρίζουν εθνικά νομίσματα, αλλά παίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση παγκόσμιας οικονομικής επιρροής.
Από την ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου, η τιμή του χρυσού έχει εκτοξευθεί κατά πάνω από 25%, σε εντυπωσιακή αντίθεση με τον S&P 500, ο οποίος έχει υποχωρήσει κατά σχεδόν 7% κατά την ίδια περίοδο. Αυτή η εντυπωσιακή άνοδος είναι κυρίως αποτέλεσμα της κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων και της αυξανόμενης οικονομικής αβεβαιότητας τα τελευταία δύο χρόνια, ωθώντας την τιμή των ράβδων χρυσού στο εκπληκτικό 1 εκατομμύριο δολάρια για πρώτη φορά στην ιστορία.
Καθώς ο χρυσός συνεχίζει να κυριαρχεί το 2025, το περιοδικό CEOWORLD και η ομάδα της COSMOS Analytica διερεύνησαν τη ζήτηση για χρυσό μεταξύ των κεντρικών τραπεζών το 2024 και το πρώτο τρίμηνο του 2025. Συγκέντρωσαν δεδομένα από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού (WGC) για να εντοπίσουν τα έθνη που αύξησαν επιθετικά τα αποθέματά τους σε χρυσό το περασμένο έτος και τους πρώτους μήνες του 2025, μαζί με εκείνες τις χώρες που έχουν ρευστοποιήσει σημαντικές ποσότητες αυτού του πολύτιμου μετάλλου.
Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην κορυφή με τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού στον κόσμο, συγκεντρώνοντας περίπου 8.133,5 μετρικούς τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρυσού φυλάσσεται με ασφάλεια στο Φορτ Νοξ στο Κεντάκι, μια εγκατάσταση συνώνυμη με την εθνική ασφάλεια, μαζί με πρόσθετα αποθέματα που φυλάσσονται στο Νομισματοκοπείο του Ντένβερ στο Κολοράντο και στο Νομισματοκοπείο του Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια.
Η Γερμανία κατέχει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού παγκοσμίως, με περίπου 3.351,5 μετρικούς τόνους, μια κληρονομιά που χρονολογείται από την ανάκαμψή της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πλειονότητα αυτού του χρυσού αποθηκεύεται στην Φρανκφούρτη, ωστόσο μεγάλα τμήματα παραμένουν στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτές οι υπερπόντιες συμμετοχές είναι απομεινάρια στρατηγικών ασφαλείας της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των περιουσιακών στοιχείων από γεωπολιτικές απειλές.
Την τριάδα συμπληρώνει η Ιταλία με αποθέματα περίπου 2.451,8 μετρικών τόνων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρυσού φυλάσσεται στα θησαυροφυλάκια της Τράπεζας της Ιταλίας, ενώ μικρότερες ποσότητες αποθηκεύονται σε χώρες όπως η Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Την πρώτο δεκάδα συμπληρώνουν οι Γαλλία, Ρωσία, Κίνα, Ελβετία, Ινδία, Ιαπωνία και Τουρκία.
Όσο αφορά στην Ελλάδα, αυτή βρέθηκε στην 36η θέση της λίστας με 114,5 τόνους χρυσού για το 2024, ενώ διατηρεί την ίδια θέση και το πρώτο τρίμηνο του 2025, με 114.62 τόνους.
Οι χώρες που αύξησαν τα αποθέματα το 2024
Αρκετές χώρες αύξησαν σημαντικά τα αποθέματα χρυσού μέσω ισχυρών αγορών το 2024. Η Πολωνία ηγήθηκε αυτής της κίνησης, σημειώνοντας μια αξιοσημείωτη αύξηση 25%, αφού το γεωπολιτικό κλίμα, ιδίως λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ώθησε την κεντρική τράπεζα της Πολωνίας να ενισχύσει τα αποθέματά της σε χρυσό, κατατάσσοντάς την πλέον 12η παγκοσμίως σε αποθέματα χρυσού.
Μετά την Πολωνία, η Τουρκία και η Ινδία σημείωσαν επίσης αξιοσημείωτα κέρδη στα αποθέματά τους σε χρυσό. Η Τουρκία πρόσθεσε 74,79 τόνους, με αποτέλεσμα μια ισχυρή αύξηση 13,85% στα αποθέματά της, ενώ η Ινδία εξασφάλισε 72,6 τόνους, μια αύξηση 9,03%.
Η Κίνα, παρά το γεγονός ότι διαθέτει ήδη εκτεταμένα αποθέματα χρυσού, συνέχισε τις αγορές της με 44,17 τόνους να προστίθενται το 2024. Ωστόσο, έχει μετριάσει τον ρυθμό αγορών της, έχοντας προηγουμένως προσθέσει 224,9 τόνους το 2023 και 62,2 τόνους το 2022. Άλλες χώρες που μπήκαν στις 10 πρώτες θέσεις για αγορές χρυσού περιλαμβάνουν την Τσεχική Δημοκρατία, το Ιράκ, την Ουγγαρία, το Ουζμπεκιστάν, την Γκάνα και το Κατάρ.
Ένας αξιοσημείωτος «παίκτης» το 2024 είναι η Ζιμπάμπουε, η οποία αύξησε τα αποθέματά της σε χρυσό κατά 1,3 τόνους, ανεβάζοντας το σύνολο στους 2 τόνους - ένα εντυπωσιακό 54% του συνολικού εθνικού αποθέματός της. Αυτή η στρατηγική κίνηση έρχεται εν μέσω της υποτίμησης του τοπικού νομίσματος και ενός υπερπληθωρισμού που ξεπερνά το 55% από τον Μάρτιο του 2024.
Οι top πωλητές χρυσού του 2024
Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι πολλές χώρες επέλεξαν να πουλήσουν τμήματα των αποθεμάτων τους σε χρυσό, πιθανώς λόγω οικονομικών πιέσεων, χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης και ανάγκης για ρευστότητα σε ταραγμένες αγορές. Το εντυπωσιακό ράλι του χρυσού του προηγούμενου έτους, όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 50%, ώθησε επίσης πολλές χώρες να αποκομίσουν κέρδη, όπως σημειώνει το CEOWORLD Magazine.
Η ποσότητα χρυσού που πούλησε η Κεντρική Τράπεζα των Φιλιππίνων το 2024 ξεπέρασε κατά πολύ τις αγορές, οδηγώντας σε αξιοσημείωτη μείωση 29,4 μετρικών τόνων στα επίσημα αποθέματά της σε χρυσό. Αυτή η δραστική μείωση τοποθετεί τις Φιλιππίνες ως τον μεγαλύτερο πωλητή χρυσού του έτους, σηματοδοτώντας μια αξιοσημείωτη στρατηγική μετατόπιση στη διαχείριση των αποθεμάτων. Το Καζακστάν κατατάσσεται ως ο δεύτερος μεγαλύτερος πωλητής, χάνοντας 10,18 τόνους από τα αποθέματά του σε χρυσό το 2024. Η χώρα έχει μεταβεί από χρόνια συσσώρευσης σε πωλήσεις από το 2022, εκποιώντας 50,7 τόνους εκείνο το έτος και επιπλέον 57,4 τόνους το 2023.
Η Σιγκαπούρη έκανε επίσης σημαντικές περικοπές, μειώνοντας τα αποθέματά της σε χρυσό κατά 10,07 μετρικούς τόνους, που αντιπροσωπεύουν το 4,38% των συνολικών αποθεμάτων της, ενώ και η Ταϊλάνδη πραγματοποίησε επίσης σημαντικές πωλήσεις, μειώνοντας τα επίσημα αποθέματά της σε χρυσό κατά 9,64 μετρικούς τόνους - μείωση 3,95%.
Η Γερμανία, με τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ, πούλησε 1,12 τόνους το 2024, με το σύνολο να φτάνει σε 3.351,53 τόνους. Η Γερμανία πουλάει τακτικά χρυσό, μειώνοντας σταθερά τα αποθέματά της κάθε χρόνο τουλάχιστον από το 2002. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 1,12 τόνοι του περασμένου έτους σηματοδότησε τη μικρότερη μείωση των αποθεμάτων της σε ένα μόνο έτος.
Χώρες χωρίς αποθέματα; Κι όμως υπάρχουν
Είναι, από αξιοσημείωτο μέχρι απρόσμενο, ότι ο Καναδάς, μια από τις μεγαλύτερες χώρες εξόρυξης χρυσού στον κόσμο, δεν έχει αποθέματα του πολύτιμου μετάλου. Κορυφαίες εταιρείες εξόρυξης χρυσού, όπως η Barrick Gold, η Agnico Eagle και η Kinross, έχουν έδρα τον Καναδά. Η κεντρική τράπεζα δεν αξιολογεί τον χρυσό ως ρευστό περιουσιακό στοιχείο στον ίδιο βαθμό με τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου. Σε μια ομιλία του το 2019, ο Timothy Lane, πρώην Αναπληρωτής Διοικητής της Τράπεζας του Καναδά, εξήγησε ότι η κατοχή χρυσού «δεν ταιριάζει καλά στο πλαίσιο αντιστοίχισης περιουσιακών στοιχείων». Το 2023, ο Καναδάς, ως ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού παγκοσμίως, εξόρυξε 191,9 τόνους χρυσού, αλλά δεν διατήρησε ούτε μια ουγγιά για τα αποθέματά του.
Μια άλλη χώρα χωρίς ουσιαστικά καθόλου αποθέματα χρυσού είναι η Νορβηγία. Κάποτε κατείχε σημαντικές ποσότητες του πολύτιμου μετάλλου, αλλά κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν εισέβαλε η Ναζιστική Γερμανία, το Εθνικό Δημόσιο Ταμείο της Νορβηγίας δόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη συνέχεια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό το θησαυροφυλάκιο περιελάμβανε 50 τόνους χρυσού, οι οποίοι μεταφέρθηκαν με φορτηγά, τρένα και πλοία. Ο χρυσός χρησιμοποιήθηκε για τη χρηματοδότηση της εξόριστης κυβέρνησης και την υποστήριξη της νορβηγικής αντίστασης. Το 1987, δέκα τόνοι χρυσών νομισμάτων επιστράφηκαν στη Νορβηγία. Ωστόσο, το 2004, η Norges Bank ανακοίνωσε την απόφασή της να πουλήσει όλα τα αποθέματά της σε χρυσό. Μόνο επτά ράβδοι χρυσού και ορισμένα χρυσά νομίσματα κρατήθηκαν για εκθεσιακούς σκοπούς.
