Νέο κύμα αναταράξεων στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές απειλεί να πυροδοτήσει η Ιαπωνία, εν μέσω έντονων ενδείξεων από την κεντρική της τράπεζα για επικείμενη αύξηση επιτοκίων. Η προοπτική αυτή θα μπορούσε να ανατρέψει χρόνια στρατηγικών χαμηλού κόστους δανεισμού, ταρακουνώντας όχι μόνο τα εγχώρια κρατικά ομόλογα και το γιεν, αλλά και τις διεθνείς αγορές ομολόγων, με επενδυτές σε όλο τον κόσμο να παρακολουθούν με ανησυχία τις πιθανές αλυσιδωτές επιπτώσεις.
Πράγματι, οι ενδείξεις από την κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας ότι ενδέχεται σύντομα να αυξήσει εκ νέου τα επιτόκια έχουν προσθέσει καύσιμο σε ένα νέο κύμα ρευστοποιήσεων των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων φέτος και έχει προκαλέσει κραδασμό στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές.
Ο διοικητής Καζούο Ουέντα χρησιμοποίησε τη Δευτέρα μία διατύπωση που πολλοί οικονομολόγοι την θεώρησαν ως την πιο σαφή ένδειξη πως προετοιμάζει τις αγορές για μια κίνηση πριν από το τέλος του έτους. Οι αγορές swaps αποτιμούν πλέον πιθανότητα δύο τρίτων για μια αύξηση επιτοκίων αυτόν τον μήνα.
Μετά από χρόνια αρνητικών επιτοκίων - που τερματίστηκαν μόλις πέρυσι και που επέτρεπαν στους επενδυτές να δανείζονται φθηνά ώστε να αγοράζουν υψηλότερης απόδοσης ξένα περιουσιακά στοιχεία – οι παγκόσμιες αγορές τώρα προετοιμάζονται για στις συνέπειες από το υψηλότερο κόστος δανεισμού στην Ιαπωνία.
Τι αντίκτυπο είχε η ομιλία του Ουέντα στις αγορές;
Μετά την ομιλία του Ουέντα, η απόδοση του ιαπωνικού διετούς έφθασε σε υψηλό 17 ετών, ενώ η απόδοση του 10ετούς τίτλου - που έχει αυξηθεί κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες φέτος - έφτασε το 1,906% σήμερα Πέμπτη. Το γεν ενισχύθηκε έως και 0,8% έναντι του δολαρίου τη Δευτέρα, αν και έκτοτε έχει χάσει μέρος αυτών των κερδών.
Οι διεθνείς αγορές ομολόγων ένιωσαν τους κραδασμούς, με τις αποδόσεις των γερμανικών 10ετών να ανεβαίνουν κατά 0,06 ποσοστιαίες μονάδες και των αμερικανικών 10ετών κατά 0,08 ποσοστιαίες μονάδες μέσα στην ημέρα.
Η μεταβλητότητα θυμίζει τις αναταράξεις νωρίτερα μέσα στη χρονιά, όταν οι ανησυχίες για τη ζήτηση των μακροπρόθεσμων ιαπωνικών κρατικών ομολόγων προστέθηκαν στο γενικότερο προβληματισμό για πιθανή ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης κρατικού χρέους παγκοσμίως.
«Τα μαθήματα από αυτά τα επεισόδια είναι ότι οι ρευστοποιήσεις σε ιαπωνικά κρατικά ομόλογα έχουν πραγματικά σημασία για τις διεθνείς αγορές ομολόγων», είπε στους FT ο Μάικ Ρίντελ, διαχειριστής κεφαλαίων στη Fidelity International.
«Όσο υψηλότερα ανεβαίνουν οι αποδόσεις των ιαπωνικών 10ετών, τόσο περισσότερο ενθαρρύνονται οι μεγάλοι Ιάπωνες εγχώριοι επενδυτές να πωλήσουν τις διεθνείς θέσεις τους και να φέρουν πίσω τα χρήματα. Ο αντίκτυπος μπορεί στη συνέχεια να εξαπλωθεί γρήγορα εκτός Ιαπωνίας», προσέθεσε.
Γιατί είναι σημαντικό το carry trade σε γιέν;
Το μακροχρόνιο πείραμα της Ιαπωνίας με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και η σχετική σταθερότητα του γιεν την έχουν βάλει στο επίκεντρο ενός από τα μεγαλύτερα carry trades στον κόσμο, όπου οι επενδυτές δανείζονται σε γιεν για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε ενεργητικό υψηλότερης απόδοσης στο εξωτερικό.
Οι εκτιμήσεις για το μέγεθος και την έκταση του carry trade σε γιέν ποικίλλουν δραματικά - από εκατοντάδες δισεκατομμύρια έως τρισεκατομμύρια δολάρια - αλλά θεωρείται ότι συμβάλλει στη στήριξη ανοδικών αγορών σε μετοχές και ομόλογα, καθώς και σε αναδυόμενες αγορές, ακίνητα, ιδιωτική πίστη και έργα τέχνης.
Οι επενδυτές που χρησιμοποιούν την πρακτική του carry trade είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε υψηλά επίπεδα μεταβλητότητας συναλλάγματος και σε ταχέως μεταβαλλόμενες προσδοκίες σχετικά με τις κινήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, δίδοντας ως εκ τούτου ιδιαίτερη βαρύτητα στα σχόλια του Ουέντα και στις αυξανόμενες προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων από τη Fed των ΗΠΑ.
«Η Ιαπωνία έχει σίγουρα αποτελέσει πηγή αποταμιεύσεων για τον υπόλοιπο κόσμο. Αν οποιεσδήποτε από αυτές τις ροές επιστρέψουν στην εγχώρια αγορά, βλέπεις αυτό το παγκόσμιο κύμα επιδράσεων», είπε ο Μάικλ Λάνγκχαμ, οικονομολόγος αναδυόμενων αγορών στην Aberdeen.
Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις ιαπωνικές και παγκόσμιες αγορές;
Την αύξηση των επιτοκίων από την ιαπωνική κεντρική τράπεζα τον Ιούλιο του 2024 ακολούθησε η δεύτερη χειρότερη ημερήσια κατάρρευση της ιαπωνικής χρηματιστηριακής αγοράς στην ιστορία - μια πτώση 12%, την οποία οι traders συνέδεσαν με πιθανή αποσύνθεση του carry trade σε γιέν. Το ιαπωνικό νόμισμα ενισχύθηκε απότομα ενώ ο δείκτης S&P 500 της Wall Street σημείωσε πτώση.
Οι ιαπωνικές και παγκόσμιες μετοχές υποχώρησαν επίσης τη Δευτέρα αυτής της εβδομάδας, αν και ο αντίκτυπος ήταν ηπιότερος, με τον Topix να χάνει 1,2%.
Η Ιαπωνία είναι κορυφαίος πιστωτής του πλανήτη, ξεπερνώντας την Κίνα ως ο μεγαλύτερος κάτοχος αμερικανικών κρατικών ομολόγων. Ορισμένοι επενδυτές ανησυχούν ότι η άνοδος των αποδόσεων των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων μπορεί να πυροδοτήσει επαναπατρισμό ιαπωνικού κεφαλαίου και να τροφοδοτήσει μεταβλητότητα στις αγορές ομολόγων των ΗΠΑ και άλλων μεγάλων χωρών.
Αυτό θα συνέβαινε εν μέσω παγκόσμιων ανησυχιών των επενδυτών σχετικά με τη ζήτηση από παραδοσιακούς αγοραστές, όπως συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες που ειδικεύονται στα ασφαλιστικά συμβόλαια ζωής, για μακροπρόθεσμο κρατικό χρέος, σε μια περίοδο εκδόσεων ρεκόρ από κορυφαίες οικονομίες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις αυξημένες δαπάνες τους και μετά την υποχώρηση των κεντρικών τραπεζών από τα προγράμματα αγοράς ομολόγων της εποχής της πανδημίας.
«Η άνοδος των ιαπωνικών αποδόσεων τραβά το κεφάλαιο πίσω στην Ιαπωνία», είπε επίσης στους FT ο Τζέιμς Νοβότνι, διαχειριστής επενδύσεων στη Jupiter. «Για ξένους εκδότες κρατικού χρέους, ένας αγοραστής λιγότερος δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή».
Κάποιοι φοβούνται ότι τέτοιοι κραδασμοί στις αγορές ομολόγων μπορεί να μεταδοθούν και σε άλλες κατηγορίες ενεργητικού. Ο Μάνις Κάμπρα, στρατηγικός αναλυτής αμερικανικών μετοχών στη Société Générale, είπε στους FT ότι «μια επιθετική κίνηση της κεντρικής τράπεζας της Ιαπωνίας αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για την αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά απ’ ό,τι η Fed ή η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ», λόγω της πιθανής μετάδοσης στις αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών κρατικών ομολόγων.
Ο Κάμπρα είπε ότι μια αύξηση κατά μία ποσοστιαία μονάδα στην απόδοση του αμερικανικού 10ετούς κρατικού ομολόγου θα μπορούσε πιθανόν να προκαλέσει πτώση 10% έως 12% στον S&P 500, καθιστώντας τη μεταβλητότητα της αγοράς ομολόγων έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την αισιόδοξη πρόβλεψή του για τον επερχόμενο χρόνο.
Είναι όλοι ανήσυχοι;
Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι θα υπάρξει τέτοιο πλήγμα στις παγκόσμιες αγορές. Παρά την πρόσφατη άνοδο των ιαπωνικών αποδόσεων, το γεν έχει αποδυναμωθεί τους τελευταίους μήνες, ενώ τα ξένα ομόλογα παραμένουν ελκυστικά.
Το Ιαπωνικό Ταμείο Συντάξεων (GPIF) έχει εντολή να διατηρεί αυστηρή κατανομή του ενός τετάρτου του χαρτοφυλακίου του σε μη ιαπωνικά ομόλογα, ενώ και πολλά άλλα εγχώρια συνταξιοδοτικά ταμεία ακολουθούν αυτήν την πολιτική. Μια μαζική, εκτός κύκλου αλλαγή κατανομής είναι απίθανο να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη.
«Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει μαζική ρευστοποίηση απλώς και μόνο επειδή η ιαπωνική κεντρική τράπεζα θα αυξήσει τα επιτόκια», εκτιμά ο Βίνσεντ Τσουνγκ, διαχειριστής χαρτοφυλακίου σταθερού εισοδήματος στην T Rowe Price.
Ο Μαξ Κέτνερ, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής στην HSBC, είπε ότι η σημερινή κατάσταση διαφέρει από τις περσινές αναταράξεις. «Φέτος, οι κερδοσκόποι επενδυτές έχουν ανοίξει ρεκόρ καθαρών θέσεων long (αγοράς) στο γεν, συνεπώς υπάρχει περιορισμένος κίνδυνος σημαντικής αποστροφής του carry trade όπως είδαμε το καλοκαίρι του 2024», σημείωσε.
