Ροή
H Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα ένα νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την προστασία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ σε περίπτωση κρίσης.
Το νέο αυτό μέσο αποσκοπεί στο να διατηρηθεί η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, υπηρεσιών και προσώπων και η διαθεσιμότητα απαραίτητων εμπορευμάτων και υπηρεσιών σε περίπτωση μελλοντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Διότι η πανδημία COVID-19 ανέδειξε διαρθρωτικές ελλείψεις που εμποδίζουν την ικανότητα της ΕΕ να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με συντονισμένο τρόπο. Τα μονομερή μέτρα προκάλεσαν κατακερματισμό, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η κρίση και να επηρεαστούν ιδίως οι ΜΜΕ.
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την ψηφιακή εποχή, δήλωσε σχετικά: «Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέπουν να αντιδρούμε γρήγορα και συλλογικά. Έτσι, κάθε φορά που θα έχουμε απέναντί μας μια νέα κρίση, θα μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ενιαία αγορά μας θα παραμένει ανοικτή και ότι τα εμπορεύματα ζωτικής σημασίας θα παραμένουν διαθέσιμα για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Κι αυτό θα καταστεί εφικτό με το νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά».
Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, δήλωσε σχετικά: «Στην αλληλουχία κρίσεων των τελευταίων ετών, εργαστήκαμε σκληρά για να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, να διατηρήσουμε ανοικτά τα σύνορα και τις αλυσίδες εφοδιασμού μας και να διασφαλίσουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρειάζονται οι πολίτες μας. Αλλά πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε στην επόμενη κρίση. Αντί να βασίζεται σε ad hoc αυτοσχέδιες δράσεις, το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα αποτελέσει διαρθρωτική απάντηση για τη διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, των προσώπων και των υπηρεσιών σε αντίξοες περιστάσεις».
Το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά συμπληρώνει άλλα νομοθετικά μέτρα της ΕΕ για τη διαχείριση κρίσεων, όπως ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης, καθώς και τους κανόνες της ΕΕ για συγκεκριμένους τομείς, για τις αλυσίδες εφοδιασμού ή για προϊόντα όπως προϊόντα που σχετίζονται με την υγεία, τους ημιαγωγούς ή την επισιτιστική ασφάλεια, που προβλέπουν ήδη στοχευμένα μέτρα αντιμετώπισης κρίσεων. Θεσπίζει ισορροπημένο πλαίσιο διαχείρισης κρίσεων για τον εντοπισμό των διαφόρων απειλών για την ενιαία αγορά και για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της με τους εξής τρόπους:
- Δημιουργία αρχιτεκτονικής διαχείρισης κρίσεων για την ενιαία αγορά: Ένας νέος μηχανισμός για την παρακολούθηση της ενιαίας αγοράς, τον προσδιορισμό διαφορετικών επιπέδων κινδύνου και τον συντονισμό κατάλληλης απόκρισης που περιλαμβάνει διάφορα στάδια — καταστάσεις επείγοντος χαρακτήρα, επαγρύπνησης και λειτουργίας έκτακτης ανάγκης. Πρώτον, το πλαίσιο σχεδιασμού για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης επιτρέπει στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα δίκτυο συντονισμού και επικοινωνίας για την αύξηση της ετοιμότητας. Επιπλέον, όταν εντοπίζεται απειλή για την ενιαία αγορά, η Επιτροπή θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση επαγρύπνησης. Τέλος, σε περίπτωση κρίσης με ευρύ αντίκτυπο στην ενιαία αγορά, το Συμβούλιο θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης. Θα συσταθεί συμβουλευτική ομάδα, αποτελούμενη από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, για να αξιολογεί μια δεδομένη κατάσταση και να προτείνει τα καταλληλότερα μέτρα αντιμετώπισης. Θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
- Πρόταση νέων δράσεων για την αντιμετώπιση των απειλών για την ενιαία αγορά: Στην κατάσταση επαγρύπνησης, τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με την Επιτροπή, θα επικεντρωθούν στην παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού στρατηγικά σημαντικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών που έχουν προσδιοριστεί, καθώς και στη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων σ' αυτούς τους τομείς. Όταν ενεργοποιηθεί η κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η ελεύθερη κυκλοφορία στην ενιαία αγορά θα διατηρείται με την κατάρτιση μαύρης λίστας απαγορευμένων περιορισμών και, γενικότερα, με τον ενισχυμένο και γρήγορο έλεγχο των μονομερών περιορισμών. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να συστήσει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων για την αντιμετώπιση κρίσεων εμπορευμάτων, διευκολύνοντας την επέκταση ή την αναπροσαρμογή της χρήσης γραμμών παραγωγής ή επιταχύνοντας τη χορήγηση αδειών. Τέλος, μπορεί επίσης να συστήσει στα κράτη μέλη να κατανέμουν με στοχευμένο τρόπο τα στρατηγικά αποθέματα που δημιουργήθηκαν κατά τη φάση επαγρύπνησης. Θα εφαρμοστούν επίσης νέοι κανόνες για τη διευκόλυνση των δημόσιων συμβάσεων για τα σχετικά εμπορεύματα και υπηρεσίες από την Επιτροπή εξ ονόματος των κρατών μελών, τόσο στην κατάσταση επαγρύπνησης όσο και στην κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης.
- Δυνατότητα λήψης εξαιρετικών μέτρων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης: Σε έκτακτες περιστάσεις, και μόνο εφόσον έχει ήδη ενεργοποιηθεί κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή μπορεί να κάνει χρήση εργαλείων για τα οποία απαιτείται χωριστό βήμα ενεργοποίησης. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή μπορεί να απευθύνει στους οικονομικούς φορείς στοχευμένα αιτήματα παροχής πληροφοριών, τα οποία μπορούν να καταστούν δεσμευτικά. Μπορεί επίσης να τους ζητά να αποδέχονται παραγγελίες με προτεραιότητα για προϊόντα που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση κρίσεων. Οι επιχειρήσεις πρέπει είτε να συμμορφώνονται με τα αιτήματα αυτά είτε να εξηγούν τους σοβαρούς λόγους που δικαιολογούν τυχόν άρνηση. Επιπλέον, η ταχύτερη διάθεση στην αγορά ορισμένων προϊόντων μέσω ταχύτερων δοκιμών και διαπίστευσης, μεταξύ άλλων μέσω της αξιολόγησης της συμμόρφωσης, θα εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητά τους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οι κανόνες που επιτρέπουν τέτοιες παρεκκλίσεις καθορίζονται σε χωριστή πρόταση κανονισμού και πρόταση οδηγίας που συνοδεύουν τον κανονισμό για το SMEI και αφορούν την τροποποίηση των κανονιστικών καθεστώτων που καλύπτουν συγκεκριμένα προϊόντα.
