Οικειοθελής παροχή επιχείρησης: Πότε μπορεί ο εργοδότης να την ανακαλέσει μονομερώς - Τι λέει ο Άρειος Πάγος

Πέραν του μισθού, ο εργοδότης μπορεί, κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης, να προβαίνει και σε οικειοθελείς παροχές προς το προσωπικό του.

Ως οικειοθελής παροχή νοείται και το πριμ παραγωγικότητας, γνωστό και ως bonus, που χορηγείται από τον εργοδότη προς το προσωπικό του για την επιβράβευση της αποδοτικότητάς του, αλλά και ως κίνητρο για πιο ποιοτική, ποσοτική και αποδοτική παροχή εργασίας στο μέλλον.

Οι οικειοθελείς παροχές που δίδονται από τον εργοδότη στον εργαζόμενο εκουσίως και όχι από νόμιμη υποχρέωση ή με πρόθεση, δεν έχουν χαρακτήρα μισθού. Έτσι δεν ιδρύεται καταρχήν υποχρέωση και αντίστοιχο δικαίωμα για τις εν λόγω παροχές με αποτέλεσμα ο εργοδότης να έχει τη δυνατότητα να τις ανακαλέσει οποτεδήποτε και να παύσει τη χορήγησή τους.

Ωστόσο, όπως δέχεται και η θεωρία και η νομολογία, εάν η χορήγηση της οικειοθελούς παροχής επαναλαμβάνεται σταθερά και ομοιόμορφα για μεγάλο χρονικό διάστημα (επιχειρησιακή συνήθεια), τότε αυτή καταλήγει σε σιωπηρή συμφωνία για τακτική καταβολή της, υπό την έννοια ότι αποκτά μισθολογικό χαρακτήρα, ήτοι καθίσταται υποχρεωτική και ο εργοδότης δεν μπορεί να ανακαλέσει μονομερώς τη χορήγησή της, επισημαίνει το ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ.

Ως επιχειρησιακή συνήθεια νοείται η πρακτική που δια­μορ­φώνεται μέσα στο χώρο μιας επιχείρησης ή εκ­μετάλλευσης, από τον μα­κρο­χρόνιο και ομοιόμορφο χειρισμό ζητημάτων που αναφέρονται στις σχέ­σεις εργοδότη και εργαζομένων. Είναι, δηλαδή, ένας παράγοντας διαμόρφωσης των εργασιακών σχέσεων, είτε σε συλλογικό είτε σε ατομικό επίπεδο.

Ωστόσο, σύμφωνα με απόφαση του Αρείου Πάγου, οι οικειοθελείς αυτές παροχές δεν είναι δυνατόν να μετατραπούν σε συμβατικές υποχρεώσεις του εργοδότη, εάν ο εργοδότης κατά την έναρξη της χορήγησής τους ή έστω και αργότερα, πριν δημιουργηθούν οι συνθήκες της δεσμευτικότητάς τους, επιφύλαξε για τον εαυτό του το δικαίωμα να τις ανακαλέσει ελευθέρως και μονομερώς οποτεδήποτε.

Στην περίπτωση αυτή, δεν μπορεί να ανακύψει σιωπηρή συμφωνία και κατ' επέκταση συμβατική δέσμευση του εργοδότη για τη συνέχιση καταβολής των εν λόγω παροχών.

Μάλιστα, εφόσον ο εργοδότης έχει επιφυλάξει σε αυτόν το δικαίωμα ανάκλησης οικειοθελούς παροχής, δεν απαιτείται κατά νόμο η επιφύλαξη αυτή να επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ο εργοδότης χορηγεί την άνω παροχή, αλλά αρκεί ο σχετικός όρος να υπάρχει στην ατομική σύμβαση εργασίας, που κατάρτισε ο εργαζόμενος κατά την πρόσληψή του.

Κατά συνέπεια, η διακοπή ή τροποποίηση μίας τέτοιας παροχής, δεν συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων της εργασιακής σχέσης, ενώ επιπλέον δεν απαιτείται να δικαιολογήσει ο εργοδότης την ενέργειά του αυτή.

Αντίθετα μπορεί να δημιουργηθεί συμβατική δέσμευση για την υποχρέωση καταβολής μιας τέτοιας παροχής (οικειοθελούς αρχικά) από επιχειρησιακή συνήθεια, με βάση σιωπηρή συμφωνία, υπό τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα την αδυναμία του εργοδότη να διακόψει μονομερώς την καταβολή της, εάν ο εργοδότης δεν έχει επιφυλάξει στον εαυτό του το ως άνω δικαίωμα ανάκλησης.