Ροή
Με προχρηματοδότηση έως 1 δισ. ευρώ (και έως του 15% των επιπλέον κονδυλίων) και με διεύρυνση των δυνατοτήτων για επενδύσεις, ούτως ώστε να περιλαμβάνονται και ιδιωτικές επενδύσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων για ενεργειακή εξοικονόμηση κατατίθεται στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών Eurogroup και Εcofin, που λαμβάνει χώρα σήμερα και αύριο στο Λουξεμβούργο, συμβιβαστική πρόταση από την Κομισιόν. Στόχος είναι, σύμφωνα με δήλωση του Επίτροπου Τζεντιλόνι μετά το σημερινό Eurogroup, η επίτευξη συμφωνίας την Τρίτη από τους ΥΠΟΙΚ της ΕΕ (Ecofin).
Στο non paper που καταθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και στο σχέδιο αναθεωρημένου κανονισμού της συμβιβαστικής πρότασης της προεδρίας της ΕΕ, περιλαμβάνονται αναλυτικά τα σημεία αλλαγών. Πρόκειται για το σχέδιο του REPowerEU το οποίο εκκρεμεί από τον προηγούμενο Μάιο, όταν έγινε η σχετική ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έπρεπε να εγκριθεί τον Ιούνιο και να εφαρμοσθεί τον Ιούλιο. Αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό.
Μένει να φανεί αν στην εν λόγω συμβιβαστική πρόταση θα βρεθεί η χρυσή τομή και στα αιτήματα του βορρά της ΕΕ ο οποίος (όπως έγραφε το insider) ζητά αλλαγή της κλείδας κατανομής προς όφελος όσων κρατών-μελών έχουν μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση, ενώ είχε ενστάσεις για το σκέλος των επιδοτήσεων των 25 δισ. ευρώ.
Η νέα πρόταση
Αναλυτικά, η αναθεωρημένη συμβιβαστική πρόταση της Προεδρίας για γενική προσέγγιση σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει (μεταξύ άλλων) τις εξής αλλαγές σε σχέση με το νομικο κείμενο του Μαίου:
**Για τη διεύρυνση δράσης αναφέρεται πως «Υπό το πρίσμα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, όπου οι υψηλές τιμές της ενέργειας επιδεινώνουν τον αντίκτυπο της κρίσης COVID-19, αυξάνοντας περαιτέρω την οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών, ιδίως για τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα ή τις ευάλωτες επιχειρήσεις, τα κεφάλαια για το REPowerEU μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν μέτρα για τη διαρθρωτική αντιμετώπιση καταστάσεων ενεργειακής φτώχειας, μέσω μακροχρόνιων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων. Οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις θα πρέπει να παρέχουν υψηλότερο επίπεδο χρηματοδοτικής στήριξης σε προγράμματα ενεργειακής απόδοσης, πολιτικές και προγράμματα καθαρής ενέργειας για τη μείωση της ενεργειακής ζήτησης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες λόγω των υψηλών λογαριασμών ενέργειας. Τα μέτρα μείωσης της ενεργειακής ζήτησης που λαμβάνουν τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις αρχές που καθορίζονται στους κανονισμούς του Συμβουλίου σχετικά με τα μέτρα μείωσης της ενεργειακής ζήτησης».
** Για την προκαταβολή αναφέρεται πως «Για να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδοτική στήριξη διατίθεται εμπροσθοβαρώς για την καλύτερη αντιμετώπιση της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους που πρέπει να υποβληθεί μαζί με το κεφάλαιο για το REPowerEU σε τροποποιημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, μπορεί να καταβληθεί ποσό της πρόσθετης χρηματοδότησης που απαιτείται για τη χρηματοδότηση μέτρων του οικείου κεφαλαίου για το REPowerEU με τη μορφή προχρηματοδότησης, στο μέτρο του δυνατού εντός δύο μηνών από την έγκριση από την Επιτροπή της νομικής δέσμευσης που αναφέρεται στο άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι».
Αναφέρεται επίσης πως όπως και πριν τα κράτη θα πρέπει να υποχρεούνται να συμπεριλάβουν στο σχέδιό τους ένα κεφάλαιο για το REPowerEU. Αλλά, μπορούν να υποβάλουν σχέδιο κεφαλαίου για το REPowerEU πριν από την υποβολή τροποποιημένου σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Επίσης το κεφάλαιο για το REPowerEU θα πρέπει να περιλαμβάνει νέες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του REPowerEU, ήτοι μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που δεν περιλαμβάνονται στην ήδη στο Σχέδιο Ανάκαμψης. Ωστόσο, αν ένα κράτος μέλος υπόκειται σε προς τα κάτω επικαιροποίηση της μέγιστης χρηματοδοτικής συνεισφοράς του (όπως η Ελλάδα λόγω ταχύτερης ανάκαμψης από την πανδημία) τότε, το «κλιμακούμενο μέρος των μέτρων που περιλαμβάνονται στην ήδη εκδοθείσα εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου μπορεί να συμπεριληφθεί στο κεφάλαιο για το REPowerEU μαζί με τα αντίστοιχα ορόσημα και τους αντίστοιχους στόχους».
Υπάρχει και απόκλιση από την αρχή «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης». Επίσης δίνει τη δυνατότητα μεταφοράς του συνόλου ή μέρους της προσωρινής κατανομής του από τους πόρους του αποθεματικού προσαρμογής στο Brexit στον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Το αρχικό σχέδιο
Υπενθυμίζεται πως το σχέδιο τον Μάιο προέβλεπε επιδοτήσεις και δάνεια (που μπορεί να έδιναν έως 1 δισ. επιδοτήσεων και 5 δισ. δανείων στην Ελλάδα) για παρεμβάσεις στους εξής τομείς:
-τη βελτίωση των ενεργειακών υποδομών και εγκαταστάσεων για την κάλυψη των άμεσων αναγκών ασφάλειας εφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, ιδίως για να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση του εφοδιασμού προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά
-ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, αύξηση της παραγωγής και απορρόφησης βιώσιμου βιομεθανίου και ανανεώσιμου ή χωρίς ορυκτά υδρογόνου και αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας,
-αντιμετώπιση εσωτερικών και διασυνοριακών σημείων συμφόρησης στη μεταφορά ενέργειας και υποστήριξη των μεταφορών μηδενικών εκπομπών και των υποδομών τους
-υποστήριξη των παραπάνω στόχων μέσω της ταχείας επανειδίκευσης του εργατικού δυναμικού για πράσινες δεξιότητες
