Ροή
Τo Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός είναι παραδοσιακά για τους λίγους. Ξεκίνησε ως ετήσιο ραντεβού των ισχυρών και των πλούσιων του πλανήτη σε ένα μέρος απομονωμένο που θα μπορούσαν να μιλήσουν για τα «μεγάλα και ισχυρά» χωρίς να χρειάζεται να προσέχουν και πολύ τι λένε.
Εδώ και περίπου 50 χρόνια αυτοί που ο πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον αποκάλεσε «Άνδρες του Νταβός» μπορούσαν να κυκλοφορούν με τη σαμπάνια τους στο χέρι στα ζεστά σαλέ των χιονισμένων Ελβετικών Άλπεων και να κλείνουν συμφωνίες ή να διαμορφώνουν ατζέντες πέρα από περιορισμούς και καθωσπρεπισμούς. Ασχέτως του αν ο σκοπός του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ είναι θεωρητικά το να δημιουργήσει έναν καλύτερο κόσμο, το Νταβός ήταν πάντα μια συνάντηση της ελίτ για πρώτα και κυρίως για τις ίδιες τις ελίτ.
Τα πράγματα όμως δεν είναι πλέον έτσι. Αν και ο κόσμος συνολικά φαίνεται να προοδεύει η ανισότητα όχι μόνο κυριαρχεί αλλά εντείνεται. Οι αντιθέσεις βγάζουν μάτι ακόμη και στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες όπου οι κοινωνίες δεν έχουν καταφέρει ακόμη να ορθοποδήσουν από την οικονομική κρίση του 2008 αλλά οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις καταγράφουν κέρδη ρεκόρ όπως και τα μπόνους των στελεχών με αποτέλεσμα οι πλούσιοι γίνονται ακόμη πλουσιότεροι χρόνο με το χρόνο.
Τα «καμπανάκια» που χτυπούν σταθερά πριν το Νταβός γίνονται ολοένα και πιο πολλά. Δεν είναι μόνο η καθιερωμένη έκθεση της Oxfam που αναδεικνύει κάθε χρόνο το μέγεθος της οικονομικής ανισότητας στον κόσμο. Η φετινή δημοσκόπηση εμπιστοσύνης της Edelman έδειξε ότι το 56% των ανθρώπων σε 28 χώρες του κόσμου θεωρεί πως ο καπιταλισμός, όπως λειτουργεί σήμερα, κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
O φόβος τρυπώνει στα σαλέ του Νταβός
Όλα αυτά προκαλούν φόβο, τουλάχιστον στους πιο έξυπνους «άνδρες του Νταβός». Οι φωνές που προειδοποιούν για τη λάθος ρότα που έχει πάρει η οικονομία και ο καπιταλισμός ολοένα και πληθαίνουν και το βασικό είναι ότι οι φωνές αυτές δεν προέρχονται πλέον μόνο από την «απέναντι μεριά».
Δεν είναι μόνο οι πλουσιότεροι του κόσμου όπως ο Γουόρεν Μπάφετ, ή ο Μπιλ Γκέιτς που προειδοποιούν για τις ανισότητες του σύγχρονου καπιταλισμού. Ακόμη και η επικεφαλής του ΔΝΤ, ενός οργανισμού που στηρίζεται και έχει εφαρμόσει στην πράξη πολλές πρακτικές της οικονομικής ορθοδοξίας, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. «Είμαστε σε μια κατάσταση που θυμίζει τις παραμονές του κραχ του 1929», προειδοποίησε η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλλίνα Γκεοργκίεβα λίγες ημέρες πριν το Νταβός, εξηγώντας ότι ένας αρρύθμιστος καπιταλισμός παράγει εξωφρενικές ανισότητες, προετοιμάζοντας μια νέα κρίση.
Ακόμη και οι Financial Times ξεκίνησαν πριν από μερικούς μήνες μια παγκόσμια καμπάνια –την μεγαλύτερη της εφημερίδας από την κρίση του 2008- με τον ευφυή τίτλο Capitalism: Time for a Reset («Καπιταλισμός: Ώρα για επανεκκίνηση»). Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, οι Financial Times, προειδοποιούν πως η ρότα που έχει πάρει ο παγκόσμιος καπιταλισμός είναι επικίνδυνη και μας οδηγεί κατευθείαν στα βράχια.
Κάπως έτσι, έννοιες όπως η οικονομική ανισότητα, ο διαμοιρασμός της ανάπτυξης αλλά και κλιματική αλλαγή που παλαιότερα ουδόλως απασχολούσαν την παγκόσμια ελίτ βρίσκονται πλέον στην κορυφή της ατζέντας. Ουσιαστικά ο ίδιος ο «Άνδρας του Νταβός» αρχίζει να καταλαβαίνει ότι πρέπει να σταματήσει να υπάρχει με αυτή την μορφή, γιατί γνωρίζει -αν και σίγουρα δεν θα το παραδεχτεί κανείς- πως αν δεν πείσει τον κόσμο ότι ο καπιταλισμός μπορεί να λειτουργήσει αλλιώς, οι ημέρες του είναι μετρημένες.
