HSBC: Το στοίχημα της Ελλάδας με τον τουρισμό

Από μια σειρά κρίσιμων παραγόντων θα εξαρτηθεί η ανάκαμψη του τουρισμού όπως επισημαίνει η HSBC σε έκθεσή της με τίτλο «Off to the beach - Tourism and Europe's economic recovery», συγκαταλέγοντας μεταξύ αυτών τη διάθεση των εμβολίων, το κόστος των PCR τεστ για όσους δεν έχουν εμβολιαστεί, το ιικό φορτίο στις χώρες προορισμού, την κατάσταση που επικρατεί στις ανταγωνιστικές χώρες συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και την έντονη ζήτηση απόρροια της άρσης των περιοριστικών μέτρων.

Όπως επισημαίνει ο βρετανικός οίκος, από μακροοικονομική πλευρά, το στοίχημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο. Ο τουρισμός αποτελεί σχεδόν το 15% του ΑΕΠ στην Ισπανία και πάνω από το 20% στην Ελλάδα, με την πλειονότητα των τουριστών να προέρχονται από το εξωτερικό, κυρίως από τη Βρετανία και τη Γερμανία. Οι περισσότεροι εξ αυτών, έρχονται το καλοκαίρι, οπότε, ανάλογα και με την πορεία της πανδημίας, ο «αγώνας συνεχίζεται» για την επανεκκίνηση της τουριστικής βιομηχανία, όπως επισημαίνει η HSBC.

Παρ'όλα αυτά, η ελλιπής διάθεση εμβολίων -περίπου οι μισοί Γερμανοί ενήλικες ενδέχεται να εμβολιαστούν πλήρως έως τον Ιούλιο, τα δύο τρίτα στη Βρετανία - παράλληλα με το υψηλό κόστος των τεστ και την παρατεταμένη αβεβαιότητα του κορονοϊού, ενδέχεται να αποθαρρύνουν ορισμένους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό φέτος. Επομένως, το βασικό της σενάριο η HSBC, όπου λαμβάνει υπόψη σχεδόν μηδενικό διεθνή τουρισμό έως τον Μάιο, είναι ότι το 2021 οι τουριστικές ροές προς τη Νότια Ευρώπη θα είναι σχεδόν υψηλότερες από το 2020, αλλά εξακολουθούν να είναι 50-60% κάτω από τα επίπεδα του 2019, και 60% - 75% από πέρυσι. Επιπλέον, ιδιαίτερα κρίσιμο είναι το πώς πηγαίνουν οι εμβολιασμοί στη Βρετανία και τη Γερμανία. Έτσι η HSBC αναμένει ότι έως τα μέσα του Ιουλίου, το 1/2 των ενηλίκων στη Γερμανία και τα 2/3 στη Βρετανία θα έχουν εμβολιαστεί. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα μπορέσουν να ταξιδέψουν ελεύθερα πρώτοι, καθώς στη Βρετανία, για παράδειγμα, μόνο ένα μικρό μερίδιο των κάτω των 40 έχει κάνει την πρώτη δόση.

Σύμφωνα με το βρετανικό οίκο, πέρυσι, ο τουριστικός κλάδος αφαίρεσε ένα 6% από την αύξηση του εγχώριου ΑΕΠ με τη συνολική συρρίκνωση του ΑΕΠ να φτάνει στο 8,2% το 2020, ενώ στην Πορτογαλία στο 3,5% και στην Ισπανία, στο 3%.

Από την άλλη τη φετινή χρονιά, ο τουρισμός θα μπορούσε να συνεισφέρει τουλάχιστον 1% - 2% στην ανάκαμψη του ΑΕΠ στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, ενώ την επόμενη χρονιά αναμένεται πολύ μεγαλύτερος αντίκτυπος. Μια ταχύτερη ανάκαμψη του κλάδου θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναβάθμιση των εκτιμήσεων για τη φετινή ανάπτυξη, και επίσης να μειώσει τους κινδύνους για «ουλές» στις οικονομίες του Νότου, επιτρέποντας μια ταχύτερη επανένταξη των εποχικά εργαζομένων και τη βελτίωση των ευκαιριών για τη διάθεση των κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Επιπλέον, ο τουρισμός στη Νότια Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ζήτηση από τη Βόρεια Ευρώπη. Σε όλες τις οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό, η Βρετανία και η Γερμανία αποτελούν δύο από τις τρεις πρώτες πηγές τουριστικών αφίξεων. Για τις περισσότερες χώρες, η τουριστική περίοδος ξεκινά το Πάσχα, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών τείνει να έρχεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, με την Ελλάδα να έχει τη μεγαλύτερη εποχικότητα.

Όπως επισημαίνει η HSBC, η Ισπανία και η Ελλάδα δέχθηκαν το σφοδρότερο πλήγμα το 2020 σε ό,τι αφορά τον κλάδο του τουρισμού (χαμένη χρονιά), ενώ η Ιταλία και η Πορτογαλία κατάφεραν να ανακάμψουν σε ένα μικρό βαθμό στο γ' τρίμηνο (και η Πορτογαλία ακόμη και στο δ΄τρίμηνο). Στο σύνολο του έτους, η Ισπανία και η Ελλάδα είδαν τις εξαγωγές ταξιδιωτικών υπηρεσιών να υποχωρούν περίπου 75% σε σχέση με το 2019, ενώ η Ιταλία και η Ισπανία περίπου 60%.

Φέτος ενώ δεν υπάρχουν ξεκάθαρα δεδομένα ακόμη, είναι σαφές ότι η τουριστική σεζόν έχει ξεκινήσει με απώλειες. Οι δαπάνες από ξένους τουρίστες στην Ισπανία ήταν μόνο περίπου 1 δισ. ευρώ τον Μάρτιο, πολύ μακριά από 15 δισ. ευρώ το 2019 και σχεδόν 12 δισ. ευρώ πέρυσι. Έτσι, ακόμη και αν οι προοπτικές για την τουριστική βιομηχανία φαίνονται πιο θετικές, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να καλύψουν ακόμη και να φτάσουν τα επίπεδα του περασμένου έτους.

Υπό αυτό πρίσμα, στο βασικό της σενάριο η HSBC αναμένει μια σταδιακή ανάκαμψη του ξένου τουρισμού, με αφετηρία τον Ιούνιο, με το επίπεδο των ξένων τουριστών να προσεγγίζει περίπου το 50% των επιπέδων πριν από την κρίση στο γ' τρίμηνο. Εν συνεχεία, η ανάκαμψη θα σταθεροποιηθεί, με την επιστροφή στα επίπεδα προ πανδημίας έως το τέλος του 2022. Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες θα είναι και πάλι μειωμένες κατά 50-60% φέτος από τα επίπεδα πριν από την κρίση και κατά 5%-10% το επόμενο έτος.

Οι αναλυτές του βρετανικού οίκου εκτιμούν πως ο τουρισμός θα προσφέρει μια σημαντική ώθηση στο ΑΕΠ των χωρών του Νότου φέτος, περίπου 1% στο ΑΕΠ της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και 2% στο ΑΕΠ της Ελλάδας. Καθώς ο τουριστικός κλάδος θα ανακάμπτει περαιτέρω, ο θετικός αντίκτυπος στην αύξηση του ΑΕΠ θα ενισχυθεί, μεταξύ του 2% για την Ισπανία και έως και 4% στην Ελλάδα.

Ο παράγοντας Τουρκία και οι ροές προς την Ισπανία

Η HSBC αναφέρεται και στην Τουρκία που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε lockdown και στην «κόκκινη λίστα» της Βρετανίας, κάτι που συνεπάγεται ότι όσοι τουρίστες επιστρέφουν, πρέπει να περάσουν 10ήμερη καραντίνα σε ειδικό ξενοδοχείο, με το κόστος να προσεγγίζει τις 1.750 λίρες ανά άτομο. Παράλληλα, οι τρομοκρατικές επιθέσεις που σημειώθηκαν στην Τουρκία το 2016, έριξαν κατακόρυφα τις τουριστικές αφίξεις, ενισχύοντας από την άλλη τη γραμμή της Ισπανίας, αλλά και ευρύτερα της Ευρώπης.