Ως μοχλοί αποσυμπίεσης αναμένεται να λειτουργήσουν η ισχυρή πιστωτική επέκταση και οι εναλλακτικές πηγές εσόδων των τραπεζών - εκτός των εσόδων από τόκους - στις πιέσεις σε επίπεδο κερδοφορίας από την αποκλιμάκωση των επιτοκίων, όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της έκθεσης για την μεταμνημονιακή εποπτεία της χώρας που ανακοίνωσε μαζί με το πακέτο του Ευρωπαικού Εξαμήνου.
Η συμβολή των καθαρών εσόδων από τόκους και των εσόδων από προμήθειες ήταν καθοριστική στην κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών και στην υπέρβαση των εξαιρετικών επιπέδων του 2023. Αυτό επέτρεψε στις τράπεζες να βελτιώσουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, μέσω της οργανικής παραγωγής κεφαλαίου, παρά τους αυξημένους δείκτες διανομής μερισμάτων και τις εξαγορές που υλοποιήθηκαν.
Παράλληλα, οι τράπεζες έχουν εκπληρώσει τους στόχους ελάχιστης απαίτησης για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (MREL) ενώ έχουν προβεί σε πλήρη αποπληρωμή των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTROs).
Ωστόσο, ενώ τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας (capital buffers) διαμορφώθηκαν σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας, η ποιότητα των κεφαλαίων παρέμεινε αδύναμη, καθώς οι οριστικές και εκκαθαρισμένες αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (DTCs) κάλυψαν το 41% των συνολικών προληπτικών ιδίων κεφαλαίων τον Ιούνιο του 2024 (έναντι 44% τον Δεκέμβριο του 2023). Καθώς τα κεφάλαια αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν ελεύθερα από τις τράπεζες (για παράδειγμα, για τυχόν απορρόφηση κινδύνου, ανάπτυξη δραστηριοτήτων ή διανομή μερισμάτων) οι τέσσερις συστημικές προχώρησαν σε μια ταχύτερη αποαναγνώριση έως το 2033, οκτώ χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό.
Σύμφωνα με το μηχανισμό, οι τράπεζες θα «καίνε» πρόσθετο DTC από τα εποπτικά κεφάλαια, που αντιστοιχεί στο 29% των κερδών που θα διανέμουν προς τους μετόχους, μέσω μερίσματος και buyback, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίσουν να αποσβένουν απαίτηση DTC μέσω της υποχρέωσης πληρωμής φόρου.
Παράλληλα, η Κομισιόν παρατηρεί αργούς ρυθμούς στο σκέλος της διαχείρισης «κόκκινων» δανείων και υστέρηση έναντι της στοχοθεσίας των business plans στις περισσότερες τιτλοποίησεις που υπάγονται στον «Ηρακλή», γεγονός που εγείρει ανησυχίες για μελλοντική κατάπτωση των εγγυήσεων που έχει παράσχει το Δημόσιο.
Όπως αναφέρεται, ο δείκτης NPL υποχώρησε από 6,9% τον Ιούνιο του 2024 σε 3,8% τον Δεκέμβριο του 2024. Η μείωση οφείλονταν κυρίως σε πρόσθετες τιτλοποιήσεις που εντάχθηκαν στον «Ηρακλή» (ο οποίος επεκτάθηκε), οι οποίες υπεραντισταθμίσαν τις καθαρές εισροές NPLs. Για το επόμενο διάστημα, οι τράπεζες σκοπεύουν να στραφούν σε οργανικές δράσεις, διατηρώντας την επιλογή για κάποιες ανόργανες κινήσεις, ώστε να διατηρήσουν εντός των στόχων των business plan, τα NPLs.
Από την άλλη, ένα σημαντικό τμήμα «κόκκινων» δανείων μεταφέρθηκε από τον τραπεζικό κλάδο - μέσω τιτλοποιήσεων και άμεσων πωλήσεων - στις εταιρείες διαχείρισης, οι οποίες διαχειρίζονται δάνεια που έφτασαν τα 74,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2024, από 69,4 δισ. ευρώ ένα χρόνο νωρίτερα, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι μη εξυπηρετούμενα. Πολλά χαρτοφυλάκια που τιτλοποιήθηκαν και πέρασαν υπό τη σκέπη του «Ηρακλή» συνέχισαν να υποαποδίδουν σε σχέση με τα business plan, κυρίως λόγω των χαμηλότερων ανακτήσεων από ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων, καθώς οι services αντιμετωπίζουν δικαστικά εμπόδια, κυρίως σε διαδικασίες εκκαθάρισης.
Από την άλλη, ο αριθμός των αναδιαρθρώσεων στο πλαίσιο της πλατφόρμας του Εξωδικαστικού, όπου οφειλέτες και πιστωτές επιδιώκουν το διακανονισμό χρεών, εκτός των δικαστικών διαδικασιών, έχει αυξηθεί σημαντικά και τον Απρίλιο του 2025, η κυβέρνηση εισήγαγε μια νέα κατηγορία «επιλέξιμων οφειλετών» (διεύρυνση κριτηρίων) στο πλαίσιο του Εξωδικαστικού, αυξάνοντας έτσι σημαντικά τον αριθμό των οφειλετών, για τους οποίους οι πιστωτές δεν μπορούν να αρνηθούν διακανονισμό.
Η διαδικασία σύστασης του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων αναμένεται να ολοκληρωθεί το τρίτο τρίμηνο του 2025 και ο σχετικός προσωρινός μηχανισμός έχει παραταθεί για έξι ακόμη μήνες ή μέχρις ότου τεθεί σε λειτουργία ο Φορέας. Επιπλέον, η κυβέρνηση σχεδιάζει περαιτέρω τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δικαστικών διαδικασιών και την αντιμετώπιση των εμποδίων στην είσπραξη οφειλών.
