Ένα μίνι «stress - test» καλούνται να περάσουν οι ευρωπαϊκές και οι ελληνικές τράπεζες υπό το πρίσμα των δυνητικών αρνητικών επιδράσεων - άμεσων και έμμεσων - που ενδέχεται να επιφέρει η δασμολογική «καταιγίδα» και το «tit for tat» Τραμπ – Σι.
Οικονομική δραστηριότητα, πληθωριστική «τροχιά» και ανεργία στοιχειοθετούν ένα πρώτο «κανάλι» μετάδοσης των εμπορικών, και όχι μόνο, αναταράξεων στις τράπεζες. Τα μακροοικονομικά δεδομένα μπορεί να δείχνουν, προς ώρας, αρκετά συμπαγή εν μέσω μιας πιο αργής και ετεροχρονισμένης επίδρασης των διάφορων πολιτικών, ωστόσο αναμένεται να τεθούν εκτός της καθιερωμένης νόρμας, το επόμενο διάστημα. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Κρ. Λαγκάρντ, παρουσιάστηκε εσκεμμένα αναποφάσιστη, χωρίς να παρέχει κάποια κατευθυντήρια γραμμή. Η Φρανκφούρτη θα πρέπει να αναζητήσει ισορροπίες μεταξύ των τριών παραπάνω πυλώνων, με μεγάλο «αγκάθι» για την ίδια, το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας.
Δεν έχουν ξεκάθαρη απάντηση οι αναλυτές...
Διχασμένοι εμφανίζονται και οι αναλυτές ως προς τον ρυθμό αποκλιμάκωσης των επιτοκίων, συγκλίνοντας μόνο στη μείωση, 25 μονάδων βάσης τον Ιούνιο, που θα φέρει τα επιτόκια στο 2%. Από εκεί και πέρα, μερίδα αναλυτών αναμένει μια στάση αναμονής, καθώς στις 9 Ιουλίου - δύο εβδομάδες πριν τη συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ - λήγει το μορατόριουμ των 90 ημερών που αφορά τις εμπορικές διαπραγματεύσεις Ευρώπης – ΗΠΑ, με την έκβαση αυτών να λειτουργεί ως «domino effect» για τη στάση της Κίνας. Από την άλλη, ενισχύεται το σενάριο των διαδοχικών μειώσεων (25 μονάδων βάσης), τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο (η Barclays βλέπει μείωση και τον Οκτώβριο λόγω ενός πιθανού αρνητικού «σοκ» στη ζήτηση) που θα οδηγήσει την τελική γραμμή στο 1,5%.
Το έργο της ΕΚΤ ενδέχεται να δυσκολέψει περαιτέρω εν μέσω μιας αυξανόμενης πληθωριστικής πίεσης στη βάση του γερμανικού πακέτου τόνωσης της οικονομίας και των ευρωπαϊκών πόρων που θα στραφούν για την άμυνα και τις υποδομές. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν αναμένεται παγίωση των σχετικά, χαμηλών επιτοκίων (αν και βρισκόμαστε σε ένα megatrend υψηλών επιτοκίων - πιθανές αυξήσεις από το δεύτερο μισό του 2026). Σημαντικές αποδεικνύονται και οι κινήσεις ισχυροποίησης του ευρώ και οι αποδόσεις των ομολόγων για τον καθορισμό μιας ήπιας αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής.
Στο επίκεντρο NII - NIM
Το σήμα που θα στείλει η ΕΚΤ στη συνεδρίαση του Ιουνίου θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ένταση των αναθεωρήσεων των business plans των τεσσάρων συστημικών τραπεζών που βασίζονται σε επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (DFR) από την ΕΚΤ στο 2% για φέτος. Περαιτέρω υποχώρηση των επιτοκίων θα δοκιμάσει τις αντοχές των καθαρών εσόδων από τόκους (NII) και του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου (NIM), που αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους για τη βιωσιμότητα της υψηλής κερδοφορίας. Η εξάρτηση των τεσσάρων συστημικών από τα καθαρά έσοδα από τόκους είναι μεν υψηλή, αλλά επιδιώκουν μέσω διάφορων στρατηγικών κινήσεων να διευρύνουν και να διαφοροποιήσουν τις πηγές εσόδων τους.
Οι διοικήσεις των τραπεζών υπολογίζουν μείωση της τάξεως των 15 - 40 εκατ. ευρώ (χαμηλό άκρο τους εύρους Alpha – υψηλό Eurobank) περίπου στα καθαρά έσοδα από τόκους, για κάθε μείωση κατά 25 μονάδες βάσης στo Euribor τρίμηνου. Από την άλλη, στην ανάλυση ευαισθησίας και στο ακραίο σενάριο που έτρεξε Morgan Stanley, λαμβάνοντας χαμηλότερα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης το 2026 - 2027 (στο 1% τα επιτόκια της ΕΚΤ) τα καθαρά έσοδα από τόκους αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω κατά 4% - 6% το 2026 και τα καθαρά έσοδα κατά 7% (Alpha) – 9% (Eurobank, Πειραιώς).
Οι τράπεζες από τη πλευρά τους εκτιμούν πως θα συνεχίσουν να «δουλεύουν» με υψηλό – για τα δεδομένα των μειώσεων των επιτοκίων – καθαρό επιτοκιακό περιθώριο και φέτος, με την Πειραιώς να τοποθετεί τον πήχη στο 2,4% (έναντι 2,7% περίπου πέρυσι), την Eurobank στο 2,55% (έναντι 2,73% το 2024) και την Εθνική σε επίπεδα άνω του 2,8% έναντι 3,19% πέρυσι.
Αντισταθμιστικά αναμένεται να συνεχίζει να λειτουργεί το μέγεθος των προθεσμιακών στο συνολικό μείγμα καταθέσεων και το beta καταθέσεων, δηλαδή η διατηρούμενη σε χαμηλά επίπεδα μετάβαση των καταθετών προς τις προθεσμιακές.
Το business plan της Eurobank καθοδηγεί για προθεσμιακές στο 36% περίπου του συνολικού μείγματος για φέτος, η Πειραιώς στο 22% περίπου και η Alpha Bank στο 27%, με την Εθνική να μη θέτει κάποιο στόχο, έχοντας βέβαια μια πολύ χαμηλή στάθμιση στην καταθετική της βάση. Το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους βρήκε την πρώτη στο 36% (σε επίπεδο ομίλου), τη δεύτερη στο 22% την τρίτη στο 26% και την Εθνική στο μόλις 17%.
Μπορούν οι δασμοί να «φρενάρουν» την πιστωτική επέκταση;
Μια κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και τυχόν επιδείνωση του επιχειρηματικού κλίματος στη βάση της βίαιης αναπροσαρμογής του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος αναμένεται να περιορίσουν τη διάθεση για λήψη σημαντικών επενδυτικών αποφάσεων που με τη σειρά του θα φθείρει την πιστωτική επέκταση που αποτελεί αιχμή του «story» των ελληνικών τραπεζών.
Βέβαια, τόσο η Ευρώπη όσο και η Ελλάδα πέρασε από μια μακρά διαδικασία απομόχλευσης, τη στιγμή που τα επίπεδα δανεισμού – χρέους προς τα εισοδήματα των νοικοκυριών είναι ιδιαιτέρως χαμηλά και τα επίπεδα κάλυψης των δανείων του Σταδίου 2 σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Οι τέσσερις συστημικές καθοδηγούν για μέση ετήσια αύξηση (CAGR) των ενήμερων δανείων κατά 7,5% - 8% μεταξύ 2025 – 2027. Ωστόσο, σύμφωνα με το μοντέλο της Morgan Stanley, κάθε ηπιότερη κατά 1% αύξηση των δανείων θα έχει αρνητική επίδραση κατά 0,6% στα κέρδη (χαμηλότερη σε Alpha στο 0,46% και υψηλότερη σε Εθνική, στο 0,68%).
Την ίδια στιγμή τυχόν αύξηση 50% στα «credit costs» θα αποτελούσε μια ελαφρώς πιο σημαντική κινητήρια δύναμη για τα κέρδη από ό,τι μια περαιτέρω μείωση κατά 50 μονάδες βάσης στα επιτόκια. Αν και για αυτό θα απαιτούνταν μια μη γραμμική αύξηση της ανεργίας.
