Ροή
Υποχρεωμένες όχι μόνο να ακολουθήσουν το μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης, με κεντρικό άξονα τις πράσινες χρηματοδοτήσεις, αλλά και να εντάξουν πλήρως στα μοντέλα μέτρησης των κινδύνων τους τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, θα είναι οι τράπεζες από το 2022. Ο κίνδυνος αυτός θα προσμετράται εφεξής και μάλιστα με ιδιαίτερη βαρύτητα, στα πανευρωπαϊκά stress test, με αφετηρία τα τεστ προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων το 2022.
Η ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στο εποπτικό πλαίσιο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αποφασίστηκε την περασμένη χρονιά από τις εποπτικές αρχές και τις κεντρικές τράπεζες, στο πλαίσιο της διαχείρισης της πανδημικής κρίσης. Ωστόσο, οι καταστροφικές πυρκαγιές ανά τον πλανήτη και στη χώρα μας αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί την επόμενη, μεγαλύτερη, κρίση που έφτασε κιόλας στην πόρτα μας.
Η κρίση αυτή θα αντιμετωπιστεί από τις κυβερνήσεις με στρατηγικές πράσινης ανάπτυξης και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, ως βασικός μοχλός χρηματοδότησης της οικονομίας, καλείται να ανταποκριθεί, συνυπολογίζοντας στους αναλαμβανόμενους κινδύνους και τον κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή.
Το πλαίσιο που διαμορφώνεται εποπτικά για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, παρακολουθεί στενά η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία τα τελευταία δώδεκα χρόνια ασχολείται με την κλιματική αλλαγή μέσω της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ). Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν αναδείξει το μεγάλο κόστος των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο της προσαρμογής στη μεταβολή του κλίματος, ως μέτρου μείωσης των ζημιών. Για το λόγο αυτό, η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει:
- στο οκταετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα Life IP “Boosting the implementation of adaptation policy across Greece”, το οποίο αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο εθνικό έργο για την προσαρμογή της χώρας μας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τον σχεδιασμό των αναγκαίων μέτρων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο,
- στο “Δίκτυο Κεντρικών Τραπεζών και Εποπτικών Αρχών για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα” (Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System - NGFS), ένα δίκτυο που έχει συσταθεί με σκοπό την ενίσχυση της παγκόσμιας προσπάθειας για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας των Παρισίων και την ενδυνάμωση του ρόλου του χρηματοοικονομικού συστήματος στον αγώνα για τη βιώσιμη ανάπτυξη, και
- στην κοινή πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης, του World Meteorological Organization (WMO) και της UNESCO με τίτλο “Addressing climate change impacts on cultural and natural heritage”, που έχει στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά.
Το πώς αλλάζουν και εποπτικά τα δεδομένα για τον χρηματοπιστωτικό τομέα με βάση την κλιματική αλλαγή, φαίνονται από δύο κινήσεις – ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που επισημαίνονται στην τελευταία Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2020:
α) ότι από την 1η Ιανουαρίου 2021, η ΕΚΤ θα δέχεται ως ενέχυρο ―για δανεισμό μέσω του Ευρωσυστήματος και για σκοπούς νομισματικής πολιτικής― ομόλογα με συγκεκριμένους στόχους βιωσιμότητας (συνδεδεμένους με τους ορισμούς του EU Taxonomy Regulation), υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με όλα τα άλλα κριτήρια επιλεξιμότητας που έχει η ίδια θεσπίσει.
β) ότι η επόμενη άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test) το 2022 θα εξετάσει τους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Στο πλαίσιο των αλλαγών που επίκεινται, η Τράπεζα της Ελλάδος ξεκίνησε από την περασμένη χρονιά τη χαρτογράφηση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών σε περιβαλλοντικούς κινδύνους βάσει των διαθέσιμων δημοσιευμένων εποπτικών στοιχείων, καθώς και ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν από τα πιστωτικά ιδρύματα. Επιπρόσθετα, για τα μεγαλύτερα μη συστημικά πιστωτικά ιδρύματα σχεδιάστηκε ερωτηματολόγιο σχετικά με το πώς οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες που συνδέονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη ενσωματώνονται στη στρατηγική, την εταιρική διακυβέρνηση, τη διαχείριση και ανάλυση κινδύνων και δημοσιεύσεων (reporting) των πιστωτικών ιδρυμάτων. Αρχικός στόχος ήταν η κινητοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων και η αξιολόγηση της ετοιμότητάς τους σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των επερχόμενων κανονιστικών και εποπτικών απαιτήσεων.
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων και οι απαντήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων θα χρησιμοποιηθούν στους επόμενους εποπτικούς διαλόγους, ενώ επιπλέον δράσεις προγραμματίζονται για το τρέχον έτος, παράλληλα με την περαιτέρω πρόοδο προς την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού και διεθνούς θεσμικού και εποπτικού πλαισίου για τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης. Συνολικά, αυτές οι δράσεις αποσκοπούν στην ενημέρωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε θέματα βιωσιμότητας ώστε να προετοιμαστούν εγκαίρως για τις επερχόμενες θεσμικές και εποπτικές απαιτήσεις για τους συναφείς κίνδυνους, αλλά και να διαμορφώσουν κατάλληλη στρατηγική που θα συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
