Ροή
Ξεπερνά τα 25 δισ. ευρώ η ρευστότητα που βρίσκεται εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και το μεγάλο στοίχημα των τραπεζών είναι πώς θα ανακτήσουν τις «χαμένες» καταθέσεις.
Εκτιμάται ότι 12-14 δισ. ευρώ παραμένουν κρυμμένα στα «στρώματα», ενώ περίπου 10 δισ. ευρώ είναι οι καταθέσεις που έβγαλαν οι Έλληνες στο εξωτερικό τα χρόνια της κρίσης, όπως δήλωσε και από το βήμα του ΣΕΒ την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης. Αυτό, βέβαια, είναι ένα πολύ μικρό ποσό σε σύγκριση με τις καταθέσεις που έκαναν «φτερά» την προηγούμενη δεκαετία, με αποκορύφωμα το πρώτο εξάμηνο του 2015, που έφυγαν από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα τουλάχιστον 115 δισ. ευρώ υπό την απειλή του Grexit.
Η μεγάλη φυγή
Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2009 που είχαν αρχίσει να σχηματίζονται δειλά τα πρώτα σύννεφα πάνω από την ελληνική οικονομία, το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων ανερχόταν σε 238 δισ. ευρώ. Τον Μάιο του 2012, μετά την υπογραφή του μνημονίου και την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, η στάθμη των καταθέσεων είχε υποχωρήσει στα 150 δισ. ευρώ. Πριν την επιβολή των capital controls τον Ιούλιο του 2015, οι συνολικές καταθέσεις είχαν βυθιστεί στα 120 δισ. ευρώ. Στη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης, όμως, το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που κράτησαν τα νοικοκυριά στα… σεντούκια «εξανεμίστηκε», αφού οι αυξημένοι φόροι, ασφαλιστικές εισφορές, αλλά και παράγοντες όπως η ανεργία, «ροκάνισαν» τις καταθέσεις.
Το 2018, η τάση αυτή άρχισε να αντιστρέφεται με τις συνολικές καταθέσεις στις τράπεζες να αυξάνονται κατά 8 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, έναντι 5 δισ. ευρώ το 2017. Οι ενδείξεις, όμως, είναι ενθαρρυντικές και καθώς η εμπιστοσύνη των καταθετών και των επενδυτών στην ελληνική οικονομία αποκαθίσταται, με τις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα να διαμορφώνονται τον Απρίλιο στα επίπεδα των 134 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο στοίχημα
Το μεγάλο στοίχημα των τραπεζών και της επόμενης κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στην πλήρη και «αναίμακτη» άρση των capital controls εντός του έτους. Αυτό είναι, άλλωστε, και το σενάριο που θεωρούν πιθανότερο οι τραπεζίτες, από τον Σεπτέμβριο έως και το τέλος του έτους.
Εκτός από την εμπιστοσύνη, που αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την ανάκαμψη των καταθέσεων, ουσιαστικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει και η πορεία της ελληνικής οικονομίας. Η επιτάχυνση της ανάπτυξης, σε συνδυασμό με τη μείωση της ανεργίας, αναμένεται να βελτιώσουν την αποταμιευτική ικανότητα των Ελλήνων. Εφόσον αυτή συνδυαστεί και με μείωση των φορολογικών ή/και ασφαλιστικών βαρών, θα κατορθώσουν τα νοικοκυριά να πάρουν μία «ανάσα» αποταμιεύοντας ένα μέρος των εισοδημάτων τους.
Ένα μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος είναι πιθανό, βέβαια, να κατευθυνθεί προς τις μετοχές και άλλους επενδυτικούς τίτλους, εφόσον μάλιστα οι συνθήκες βελτιωθούν στις αγορές, πάντοτε όμως οι καταθέσεις αποτελούν την βασική επιλογή αποθησαυρισμού των ιδιωτών -ακόμη και εάν τα επιτόκια παραμένουν σε μηδενικά σχεδόν επίπεδα. Αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει σύντομα, όπως προϊδεάζουν και οι πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, που απέκλεισε άνοδο των επιτοκίων εντός του 2020 υπό τον φόβο της οικονομικής ύφεσης στην Ευρωζώνη.
