Ροή
Την αύξηση της εθνικής σύνταξης από το 2023 ανακοίνωσε το υπουργείο Εργασίας, με το ακριβές ποσοστό της να «κλειδώνει» αμέσως μόλις ανακοινωθούν από την ΕΛΣΤΑΤ τα επίσημα στοιχεία για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό του 2022 (γύρω στο φθινόπωρο του 2023).
Ωστόσο η κυβέρνηση θέλει η αύξηση να έρθει νωρίτερα με «προσωρινά» στοιχεία και εκ των υστέρων να γίνει μια μικρή διόρθωση, όταν οριστεί το ακριβές το επόμενο φθινόπωρο.
Στην πρώτη φάση της αύξησης, στα τέλη Ιανουαρίου, το ποσοστό θα «αγγίξει» το 7% και θα καθοριστεί με νομοθετική ρύθμιση η οποία θα κατατεθεί άμεσα στη Βουλή. σε ένα περίπου οκτάμηνο θα ακολουθήσει μια δεύτερη -μικρότερης κλίμακας- αύξηση (βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ) μαζί με τα αναδρομικά που την ακολουθούν από 1/1/2023.
Την αύξηση θα καρπωθούν περίπου 1,7 εκατ. συνταξιούχοι. Το 80%-85% θα πάρει ακέραια την αύξηση, ενώ ένα 15% θα πάρει μικρότερη αύξηση η οποία σύμφωνα με πηγές του ΕΦΚΑ δεν θα είναι μικρότερη από 6,5%, αναλόγως του ύψους της προσωπικής τους διαφοράς.
Η αύξηση θα αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τόσο το εθνικό όσο και το ανταποδοτικό σκέλος των συντάξεων. Έτσι η εθνική σύνταξη (με 20 έτη ασφάλισης) από 1/1/2023 θα διαμορφωθεί στα 411 ευρώ, από 384 ευρώ που είναι σήμερα.
Ειδικότερα, η «παγωμένη» από το έτος 2016 η εθνική σύνταξη θα ανέρχεται μέχρι 31/12/2022 στα παρακάτω ποσά ανάλογα με τα έτη ασφάλισης: για 15 χρόνια ασφάλισης 345,60 ευρώ, για 16 χρόνια 353,28 ευρώ, για 17 χρόνια 360,96 ευρώ, για 18 χρόνια 368,64 ευρώ, για 19 χρόνια 376,32 ευρώ, ενώ για 20 χρόνια 384 ευρώ.
Εφόσον η αύξηση οριστεί στο 7%, η εθνική σύνταξη από 1/1/2023 αναπροσαρμόζεται ως εξής: για 15 χρόνια ασφάλισης στα 369,79 ευρώ, για 16 χρόνια 378 ευρώ, για 17 χρόνια 386,22 ευρώ, για 18 χρόνια 394,44 ευρώ, για 19 χρόνια 402,66 ευρώ, ενώ για 20 χρόνια 410,88.
Από το εκάστοτε ύψος της εθνικής σύνταξης εξαρτάται η σύνταξη χιλιάδων παλαιών και νέων συνταξιούχων. Ετσι από την Πρωτοχρονιά αυξάνονται τα ποσά στις παρακάτω ειδικές κατηγορίες συνταξιούχων:
Προκαταβολή σύνταξης
Σύμφωνα με το ν. 4798/2021 (ΦΕΚ Α 68), το ύψος της προσωρινής σύνταξης, που καταβάλλεται σε όλες τις κατηγορίες των συνταξιούχων, εξαρτάται από το ύψος της εθνικής σύνταξης για 15-20 έτη ασφάλισης και κυμαίνεται μεταξύ 360 και 384 ευρώ (μεικτά).
Από 1-1-2023 το ύψος της θα αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω, κατά το μέρος της εθνικής σύνταξης που αυξάνεται κατά 7% και θα ανέρχεται πλέον από 370 έως 411 ευρώ.
Υπενθυμίζεται πως η απονομή της προκαταβολής σύνταξης γίνεται πλέον με fast track διαδικασίες, προκειμένου να δοθεί ένα επίδομα «ανακούφισης» στους συνταξιούχους που περιμένουν για χρόνια στην «ουρά», χωρίς να εισπράττουν ούτε καν προσωρινή σύνταξη.
Συντάξεις αναπηρίας
Όπως ορίζει ο ν. 4387/2016 οι συντάξεις αναπηρίας εξαρτώνται από το ποσοστό αναπηρίας τού δικαιούχου συνταξιούχου.
Έτσι, σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου:
- συνταξιούχοι που είχαν αναπηρικό ποσοστό από 80% και άνω λαμβάνουν ολόκληρη την εθνική σύνταξη, ήτοι 384 € (μεικτά),
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79,99% λαμβάνουν το 75% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 288 € (=384 € Χ 75%),
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,99% λαμβάνουν το 50% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 192 € (=384 € Χ 50%) και
- συνταξιούχοι με ποσοστό αναπηρίας έως 49,99% λαμβάνουν το 40% της εθνικής σύνταξης, ήτοι 153,60 € (=384 € Χ 40%).
Με την αύξηση στην εθνική σύνταξη κατά 7%, οι συντάξεις αναπηρίας αναπροσαρμόζονται ως εξής:
- ποσοστό αναπηρίας από 80% και άνω: σύνταξη 410,88 ευρώ
- ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79,99%: σύνταξη 308,16 ευρώ
- ποσοστό αναπηρίας από 50% έως 66,99%: σύνταξη 205,44 ευρώ
- ποσοστό αναπηρίας έως 49,99%: σύνταξη 164,35 ευρώ.
Συντάξεις χηρείας
Σύμφωνα με το ν. 4387/2016, το συνολικό ποσό τής σύνταξης λόγω θανάτου τού επιζώντος ή και του διαζευγμένου συζύγου δεν μπορεί να υπολείπεται («κατώτατο όριο») του ποσού της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης (384 € μεικτά).
Αν ο χρόνος ασφάλισης του θανόντος ήταν μικρότερος των 20 ετών, το ως άνω ποσό βαίνει μειούμενο κατά 1,25% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται μέχρι την 20ετία. Για χρόνο ασφάλισης μικρότερο των 15 ετών, το ποσό που δικαιούται ο επιζών ή και ο διαζευγμένος σύζυγος δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού των 360 € μεικτά (κατώτατο όριο).
Με τα νέα επίπεδα της εθνικής σύνταξης θα αναπροσαρμοστούν αναλογικά και οι συντάξεις χηρείας στα νέα αυξημένα επίπεδα.
Σύνταξη ανασφαλίστων υπερηλίκων
Όπως ορίζει το άρθρο 93 παρ. 4 του νόμου Κατρούγκαλου 4387/2016 (που διατηρήθηκε και με τον νόμο Βρούτση 4670/2020), το πλήρες ποσό του
μηνιαίου επιδόματος ανασφαλίστων υπερηλίκων ανέρχεται στο ύψος της «μικρής» εθνικής σύνταξης (360 € μεικτά).
Είναι αυτονόητο ότι από 1-1-2023, με την αύξηση της εθνικής σύνταξης, αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω και οι συντάξεις των ανασφαλίστων
υπερηλίκων, παρότι χορηγούνται από τον ΟΠΕΚΑ και όχι από τον ΕΦΚΑ και συνεπώς δεν ήταν δεδομένο ότι θα ακολουθούσαν την αύξηση των συντάξεων του Ενιαίου Φορέα Ασφάλισης.
Εθνικές συντάξεις των ομογενών
Με βάση τον πρόσφατο νόμο 4915/2022, η πλήρης εθνική σύνταξη ομογενών (384 €) χορηγείται μόνο σε όσους έχουν 30 έτη νόμιμης και μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα με αφετηρία το 1992. Μετά την αύξηση της εθνικής σύνταξης στα 411 €, εξυπακούεται ότι και οι συντάξεις των ομογενών θα
αναπροσαρμοστούν από 1-1-2023 προς τα πάνω.
Πλαφόν στις συντάξεις
Σύμφωνα με το ν. 4623/2019, το συνολικό ακαθάριστο ποσό κάθε μηνιαίας κύριας σύνταξης ή περισσοτέρων της μίας συντάξεων λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 χρόνια ασφάλισης, ήτοι το ποσό των 4.608 € μεικτά (384 € Χ 12).
Μετά την αύξηση της εθνικής σύνταξης, είναι αυτονόητο ότι το πλαφόν για τις υψηλές ή τις πολλές συντάξεις θα ανέρχεται σε 4.932 € μεικτά (411€ Χ 12).
