Καταλύτης για τεκτονικές αλλαγές στην απασχόληση στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο ήταν η ψηφιοποίηση στην δεκαετία 2011 – 2021, αλλάζοντας δραματικά την επαγγελματική σύνθεση της απασχόλησης στη λιανική τραπεζική.
Σύμφωνα με την πρώτη στο είδος της έκθεση για το χρηματοπιστωτικό κλάδο του Eurofound, η οποία εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 με τίτλο: “Πρόβλεψη και διαχείριση των επιπτώσεων της αλλαγής: Προχωρώντας ψηφιακά : Τάσεις αναδιάρθρωσης στις τράπεζες λιανικής”,μεταξύ 2011 και 2021, ο αριθμός των εργαζομένων στον τομέα της πληροφορικής στις τράπεζες αυξήθηκε κατά 55%. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στην κατηγορία "προγραμματιστές και αναλυτές λογισμικού και εφαρμογών", η οποία σχεδόν διπλασιάστηκε (από 66.000 σε 112.000 εργαζόμενους).
Ο προγραμματιστής λογισμικού είναι πλέον το έκτο πιο συνηθισμένο επάγγελμα στη λιανική τραπεζική. Όλα τα άλλα επαγγέλματα πληροφορικής - όπως οι επαγγελματίες βάσεων δεδομένων και δικτύων, οι χειριστές τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και οι τεχνικοί και επαγγελματίες υποστήριξης χρηστών - αυξήθηκαν επίσης, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Τα επαγγέλματα που απαιτούν μεγαλύτερες τεχνικές γνώσεις και προσόντα έχουν επίσης σημειώσει σημαντική αύξηση.
Το 2011, η συνηθέστερη επαγγελματική κατηγορία στη λιανική τραπεζική ήταν οι "ταμίες, εισπράκτορες χρημάτων και συναφείς υπάλληλοι", οι οποίοι περιλαμβάνουν υπαλλήλους που εργάζονται σε υποκαταστήματα, κυρίως σε ρόλους που απευθύνονται στους πελάτες, συχνά σε ρόλους χειρισμού μετρητών.
Αντίθετα, το 2021, η πιο κοινή επαγγελματική κατηγορία ήταν οι επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα - εργαζόμενοι που διαχειρίζονται και διενεργούν ποσοτικές αναλύσεις είτε χρηματοοικονομικών λογιστικών συστημάτων είτε κεφαλαίων για ιδιώτες (ένα επάγγελμα που αυξήθηκε κατά 45% σε σύγκριση με το 2011).
Η άνοδος της κατηγορίας "πράκτορες και μεσίτες πωλήσεων και αγορών" ήταν επίσης πολύ σημαντική, καθώς αυτή η επαγγελματική κατηγορία δεν είχε προηγουμένως πολύ καλή εκπροσώπηση.
Ορισμένες από αυτές τις νέες θέσεις είναι πιθανό να έχουν καλυφθεί εν μέρει από άτομα που απασχολούνταν ως ταμίες, εισπράκτορες χρημάτων και συναφείς ειδικότητες υπαλλήλων. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην Banco ΒΡΜ, όπου ορισμένοι εργαζόμενοι σε υποκαταστήματα που έκλεισαν επανεκπαιδεύτηκαν για να εκτελούν αυτά τα νέα καθήκοντα.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης του Eurofound:
Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός κλάδος απασχολούσε το 2011, 776.000 ταμίες, εισπράκτορες χρημάτων και συναφείς υπαλλήλους και το 2021 ο αριθμός τους έπεσε στους 480.000.
Το 2011, δεύτερη πολυπληθέστερη κατηγορία απασχολουμένων στον χρηματοπιστωτικό κλάδο ήταν οι οικονομικοί – μαθηματικοί συνεργάτες επαγγελματίες (556.000), οι οποίοι μειώθηκαν σε 515.000 το 2021, αλλά διατήρησαν την δεύτερη θέση στη λίστα απασχολουμένων.
Οι επαγγελματίες οικονομικών αριθμούσαν 357.000 το 2011 και το 2021 έφτασαν στους 518.000 και στην κορυφή του πλήθους εργαζομένων στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Το 2011, στην 4η, 5η και 6η θέση της πληθυσμιακής λίστας των απασχολουμένων στον χρηματοπιστωτικό τομέα βρίσκονταν οι διαχειριστές επαγγελματικών υπηρεσιών (319.000), οι αριθμητικοί υπάλληλοι (254.000) και οι υπάλληλοι γενικών γραφείων (107.000).
Στις ίδιες θέσεις της κατάταξης το 2021 βρίσκονταν οι αριθμητικοί υπάλληλοι (210.000), οι πράκτορες και μεσίτες πωλήσεων αγορών (143.000) και οι προγραμματιστές και αναλυτές λογισμικού (107.000).
Σημειώνεται ότι τον Σεπτέμβριο του 2021, η Ψηφιακή Πυξίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2021) εντόπισε ορισμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τομείς που αντιμετωπίζουν ταχεία ψηφιοποίηση. Ένα εργατικό δυναμικό με ψηφιακές δεξιότητες θα απαιτήσει συνεχή κατάρτιση και ανάπτυξη μιας γνήσιας κουλτούρας δια βίου μάθησης. Ο στόχος των 20 εκατομμυρίων ειδικών πληροφορικής στην ΕΕ έως το 2030 (υπερδιπλάσιο από το σημερινό επίπεδο) αντανακλά τη ζήτηση (και την έλλειψη) αυτού του στρατηγικού συνόλου δεξιοτήτων, μια τάση που είναι ιδιαίτερα εμφανής στη λιανική τραπεζική.
