Θέμα χρόνου εκτιμάται ότι είναι η τελική παρουσίαση του νομοσχέδιου για τις «Πρότυπες Προτάσεις», ή αλλιώς τις «Προτάσεις Καινοτομίας», ενός νέου μοντέλου υλοποίησης έργων που προωθεί το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Με τα μέχρι πρότινος δεδομένα, και εφόσον δεν αλλάξει κάτι την τελευταία στιγμή, ο σχεδιασμός του υπουργείο «δείχνει» ότι μπορεί να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή μέσα στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Πρόκειται για ένα νέο μοντέλο της σύλληψης και της ωρίμανσης νέων έργων υποδομών, που θα υποβάλλονται από τον ίδιο τον Ιδιωτικό Τομέα και αφορά στη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου υποβολής, αξιολόγησης και έγκρισης προτάσεων για μεγάλα έργα άνω των 200.000.000 ευρώ, σε πρώτη φάση. Πάντως, στελέχη κατασκευαστικών ομίλων αλλά και εργοληπτικών ενώσεων θεωρούν ότι θα μπορούσε το πλαφόν να κατέβει σε χαμηλότερα επίπεδα από τον προϋπολογισμό των 200 εκατ. ευρώ, ώστε να συμπεριλαμβάνει και άλλα έργα, ενώ το μοντέλο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για έργα του ΠΔΕ ή για projects προχωρημένα σε μελέτες κ.α. τα οποία όμως δεν έχουν «κλειδωμένη» χρηματοδότηση.
Μένει να φανεί αν «εισακουστεί» το αίτημά τους ή το υπουργείο πάει αρχικά με το πλάφον των 200 εκατ. ευρώ σε επόμενο στάδιο «χαλαρώσει» το κριτήριο του προϋπολογισμού και κατεβάσει τον πήχη χαμηλότερα, π.χ. στα 150 εκατ. ευρώ.
Νέο μοντέλο για δημόσια έργα
Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μέσω αυτής της πρωτοβουλίας φιλοδοξεί να φέρει και στην Ελλάδα ένα νέο μοντέλο για τα δημόσια έργα, καθαρής αξίας άνω των 200 εκατ. ευρώ, που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας και πολυπλοκότητας, προάγουν την περιφερειακή ανάπτυξη, συμβάλλουν στην εθνική οικονομία και υλοποιούνται μέσω κλασικών δημόσιων έργων, συμβάσεων παραχώρησης ή ΣΔΙΤ. Το μοντέλο θα αφορά έργα τα οποία ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει να προτείνει και να ωριμάσει για λογαριασμό του Δημοσίου. Ο ιδιωτικός φορέας που καταθέτει πρόταση έχει πλεονέκτημα στον διαγωνισμό που ακολουθεί.
Στόχοι του Υπουργείου μέσα από το νέο αυτό πλαίσιο είναι η ανάδειξη νέων «καινοτόμων» ιδεών, η επιτάχυνση ωρίμανσης έργων, αυξημένη εμπλοκή ιδιωτικού τομέα με την αξιοποίηση της ευελιξίας που έχει, η μεταφορά τεχνογνωσίας του Ιδιωτικού τομέα στη Δημόσια Διοίκηση.
Σε γενικές γραμμές προβλέπει την υποβολή προς την πολιτεία ολοκληρωμένων και κοστολογημένων προτάσεων έργων με αποδεδειγμένη συμβολή στην οικονομία από ιδιώτες (π.χ. και ΣΔΙΤ ή παραχωρήσεις). Εάν οι προτάσεις αυτές γίνουν δεκτές, προκηρύσσεται διαγωνισμός για την ανάθεση του έργου. Εάν δεν καταφέρει να αναδειχθεί ως οριστικός ανάδοχος η εταιρεία ή η κοινοπραξία που έχει διατυπώσει την πρόταση, αποζημιώνεται για το κόστος της προετοιμασίας της «μακέτας» του μεγάλου έργου. Στόχος του νομοσχεδίου είναι να επιταχυνθεί η ωρίμανση των μεγάλων έργων υποδομής, δεδομένου ότι το χρονοδιάγραμμα αξιοποίησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ασφυκτικό. Τα έργα αυτά θα είναι αρμοδιότητας των υπουργείων Υποδομών και Περιβάλλοντος ή και εποπτευόμενων φορέων τους και θα πρέπει να παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας και πολυπλοκότητας και να μην έχουν ενταχθεί οριστικά στο σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής κ.α.
Μέσω των «Προτάσεων Καινοτομίας», ιδιωτικοί φορείς μπορούν να διαμορφώσουν και να υποβάλουν πρόταση για ένα έργο για το οποίο δεν υπάρχει σε εξέλιξη διαγωνιστική διαδικασία με σύστημα παραχώρησης (ολικής ή μερικής) ή συνδυαστικό σύστημα ανταποδοτικής αμοιβής και πληρωμών διαθεσιμότητας.
Η πρόταση που καταθέτει ο ιδιώτης πρέπει να είναι ώριμη, με πλήρη τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά στοιχεία, τόσο για την περίοδο κατασκευής όσο και την περίοδο λειτουργίας, ώστε ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί άμεσα. Ο φάκελος του έργου θα πρέπει να περιλαμβάνει προϋπολογισμό, τεκμηρίωση της αξίας της προτεινόμενης επένδυσης, την κεφαλαιακή της δομή, τις εναλλακτικές πηγές δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης, τους βασικούς δείκτες απόδοσης της επένδυσης και το χρηματοοικονομικό μοντέλο, εφόσον πρόκειται για παραχώρηση ή σύμπραξη (ΣΔΙΤ). Ως προς τις μελέτες, ο ιδιώτης πρέπει να καταθέσει προμελέτη, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μελέτη κόστους – οφέλους και αναλυτικό πρόγραμμα εκπόνησης των υπολοίπων μελετών.
Το ζήτημα του πλαφόν του προϋπολογισμού στα έργα στα 200 εκατομμύρια ευρώ είχε σχολιαστεί και από το ΙΟΒΕ στη μελέτη του για την επόμενη μέρα του κατασκευαστικού κλάδου. «Αξίζει να επισημανθεί ότι η πρόβλεψη για υποβολή προτάσεων για έργα με εκτιμώμενο προϋπολογισμό άνω των 200 εκατ. ευρώ, αν ισχύσει, περιορίζει το αντικείμενο των Προτάσεων Καινοτομίας σε πολύ μεγάλα έργα και σε λίγους συμμετέχοντες που έχουν τη δυνατότητα να υλοποιήσουν έργα τέτοιας κλίμακας. Στην ουσία αφήνει αναξιοποίητη τη δυνατότητα καινοτομικών προτάσεων ή ενίσχυσης της ωρίμανσης για έργα με αρκετά μικρότερο προϋπολογισμό σε όλη τη χώρα, τα οποία ωστόσο μπορεί να τεκμηριώνεται ότι έχουν σημαντική αξία», ανέφερε χαρακτηριστικά.
