Ροή
Σε ιδιωτικές επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 30 δισ. ευρώ, θα οδηγήσει η μόχλευση των δανείων ύψους 12,5 δισ. ευρώ που θα λάβει η χώρα στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, εκτίμησε ο Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλης Καραμούζης, μιλώντας στο Fin Forum.
Συνολικά, οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης που θα διατεθούν στη χώρα μας θα ανέλθουν σε περίπου 32 δισ. ευρώ, τα 19,5 δισ. με τη μορφή επιχορηγήσεων που κυρίως θα χρησιμοποιηθούν για δημόσια έργα και τα υπόλοιπα 12,5 δισ. με τη μορφή δανεισμού και θα κατευθυνθούν σε ιδιωτικά έργα.
Όπως είπε ο κ. Καραμούζης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας καλείται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των σχεδίων που αφορούν στο Ταμείο Ανάκαμψης, μοχλεύοντας τα παραπάνω 12,5 δισ. και κατευθύνοντάς τα αποτελεσματικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα. «Η εκτίμηση είναι ότι αυτά τα 12,5 δισ. μπορούν να οδηγήσουν σε ιδιωτικές επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 30 δισ. ευρώ. Για παράδειγμα, μια ενδεικτική δομή χρηματοδότησης θα μπορούσε να είναι: 40% δάνειο Ταμείου Ανάκαμψης, 30% δάνειο συγχρηματοδότησης από εμπορική τράπεζα (co-financing) και 30% ιδία συμμετοχή του φορέα της επένδυσης (κύριου του έργου)», είπε ο κ. Καραμούζης, τονίζοντας ότι η Εθνική Τράπεζα έχει αποφασίσει και θέλει να είναι βασικός πυλώνας αυτής της σημαντικής εθνικής προσπάθειας.
Όπως είπε, η συμμετοχή των τραπεζών θα εστιασθεί σε έργα που έχουν συγκεκριμένο ταμειακό ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε οι ταμειακές ροές του έργου να μπορούν να αποπληρώσουν το δάνειο του Ταμείου Ανάκαμψης και το δάνειο συγχρηματοδότησης. Στα έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα περιλαμβάνονται όχι μόνο τα έργα που παράγουν από μόνα τους έσοδα, αλλά και τα ΣΔΙΤ με αμοιβές διαθεσιμότητας, όπως π.χ. η ανέγερση σχολικών μονάδων μέσω ΣΔΙΤ. Τα μη ανταποδοτικά έργα δημοσίου χαρακτήρα (π.χ. οι ψηφιακές δεξιότητες στο δημόσιο τομέα) θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από επιχορηγήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και όχι μέσω δανεισμού. Αυτά τα έργα είναι εξίσου σημαντικά, απλά η επιχορήγηση είναι ορθότερο εργαλείο λόγω της δυσκολίας μέτρησης συγκεκριμένων ταμειακών ροών που απαιτούνται κατά την αξιολόγηση ενός αιτήματος στα πλαίσια μιας πιστοδοτικής διαδικασίας.
Οι χρηματοδοτήσεις των έργων
Ο κ. Καραμούζης τόνισε ότι οι χρηματοδοτήσεις θα γίνουν με τραπεζικά κριτήρια μέσω της αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων και προγραμμάτων, αξιοποιώντας το δυναμικό, την τεχνογνωσία και την εμπειρία των τραπεζών στον τομέα των δανειοδοτήσεων. «Με αλλά λόγια, η διαδικασία αξιολόγησης των αιτημάτων δεν θα αλλάξει. Στόχος μας είναι να δοθούν τα χρήματα σε έργα αξιόχρεα που έχουν τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των δανείων που θα τους δοθούν από το Ταμείο και τις τράπεζες».
Επίσης, πολύ σημαντικό κριτήριο – είπε - αποτελεί η επιλεξιμότητα του έργου, λόγω του ότι το Ταμείο έχει συγκεκριμένους πυλώνες επένδυσης. Ειδικότερα: α) πράσινη μετάβαση, β) ψηφιακή μετάβαση, γ) απασχόληση, δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και δ) ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.
Το ποσό που τελικά θα δοθεί από το χρηματοπιστωτικό σύστημα εξαρτάται κυρίως από 3 παράγοντες: α) το ποσοστό των πόρων του Ταμείου που θα κατευθυνθούν σε έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα, β) τον αναμενόμενο βαθμό μόχλευσης και γ) τις συνθήκες ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
«Η εκτίμηση μου είναι ότι αυτό το ποσό θα κυμανθεί, τελικά, μεταξύ 12-14 δις ευρώ ανάλογα με την τελική μόχλευση του συνόλου των έργων. Σε κάθε περίπτωση, θα έλεγα ότι το τελικό ποσό που θα συνεισφέρουμε ως τραπεζικό σύστημα στην εν λόγω προσπάθεια εξαρτάται περισσότερο από τα έργα τα οποία θα έχουμε να αξιολογήσουμε και λιγότερο από τις δυνατότητές μας. Η δυναμική μας και η δυνατότητά μας να χρηματοδοτήσουμε συναλλαγές είναι δεδομένη κοιτάζοντας πίσω και την πορεία μας τα τελευταία έτη. Ενδεικτικά, το 2020 στην Εθνική Τράπεζα εκταμιεύσαμε κοντά 5 δισ. στηρίζοντας όλο το φάσμα των επιχειρήσεων ενώ το χαρτοφυλάκιο των ειδικών πιστοδοτήσεων, που έχει άμεση σχέση με τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης και που περιλαμβάνει ΑΠΕ, μεγάλα έργα και εξαγορές, έχει πενταπλασιασθεί τα τελευταία έτη», είπε ο κ. Καραμούζης.
Ο Γενικός Διευθυντής της ΕΤΕ απηύθυνε έκκληση στις επιχειρήσεις να προσέλθουν στην τράπεζα με την οποία συνεργάζονται ώστε να «τρέξουν» τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών τους σχεδίων από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο κ. Καραμούζης είπε τα χρονικά περιθώρια (μέχρι τον Ιούνιο) είναι στενά και γι’ αυτό οι τράπεζες θα πρέπει να υιοθετήσουν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο συμμετοχής τους σε αναπτυξιακές δράσεις, όπως τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και τον αναπτυξιακό νόμο.
Συγκεκριμένα, όπως είπε:
1. Κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας αποτελεί το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της ειδικής υπηρεσίας συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και των τραπεζών, καθώς μέσω των τραπεζών θα διοχετευθούν στις επιχειρήσεις και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Το πλαίσιο αυτό δεν έχει μέχρι στιγμής εξειδικευθεί, αλλά είναι κάτι που αναμένεται να γίνει σύντομα. Θα πρέπει να αποφευχθούν όσο το δυνατόν γραφειοκρατικές διαδικασίες και η εγκριτική διαδικασία να μην υπερβαίνει χρονικά το συνήθη χρόνο που απαιτείται για μια τραπεζική χρηματοδότηση, χωρίς συμμετοχή άλλων φορέων.
2. Η διαδικασία της αξιολόγησης από πιστοδοτικής πλευράς των έργων. Είναι γνωστό ότι η δυνατότητα άντλησης τραπεζικού δανεισμού είναι προαπαιτούμενη για την ένταξη οποιουδήποτε έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης. Καλούμε όλους τους επενδυτές να έρθουν άμεσα σε επαφή με την τράπεζά τους και να ξεκινήσει άμεσα η διαδικασία αξιολόγησης των έργων, των business plan και γενικότερα της πιστοδοτικής διαδικασίας.
«Στην Εθνική Τράπεζα έχουμε δημιουργήσει εσωτερικά Task Force με τη συνεργασία των σχετικών διευθύνσεων (Structured Finance, Investment Banking, Corporate Business Development), που ήδη συζητά με πελάτες πιθανές επενδύσεις και δρα συμβουλευτικά με στόχο την επιτυχή ένταξη των έργων στο Ταμείο αλλά και την εξασφάλιση του απαιτούμενου τραπεζικού δανεισμού.
Στη συγκεκριμένη συγκυρία, η ταχύτητα δεν είναι μόνο σημαντική ως προς την απορρόφηση του προγράμματος. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι και οι άλλες χώρες θα έχουν προγράμματα στήριξης και ότι θα ανταγωνιστούμε μαζί τους για την προσέλκυση ξένων επενδυτών. Το να φτιαχτεί ένα πλαίσιο ένταξης απλό, κατανοητό και γρήγορο, το οποίο θα συνοδεύεται από ένα ευέλικτο και γρήγορο τραπεζικό σύστημα θα είναι συνταγή επιτυχίας για την προσέλκυση σημαντικών έργων στη χώρα μας», τόνισε ο κ. Καραμούζης.
