Ροή
Ένα από τα πιο σημαντικά εμπορεύματα στον κόσμο κινδυνεύει με εξαφάνιση και οι επιστήμονες προειδοποιούν για μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Πρόκειται για την άμμο, πάνω στην οποία είναι χτισμένος ολόκληρος ο κόσμος και είναι η πρώτη ύλη με τη μεγαλύτερη κατανάλωση παγκοσμίως μετά το νερό και βασικό συστατικό της καθημερινής μας ζωής. Ωστόσο, κανείς δεν την εκτιμά, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ελλείψεις.
Η άμμος είναι η κύρια ουσία που χρησιμοποιείται στην κατασκευή δρόμων, γεφυρών, τρένων υψηλής ταχύτητας και ακόμη και έργων αναγέννησης γης. Η άμμος, το χαλίκι και η πέτρα θρυμματίζονται για να δημιουργήσουν το γυαλί που χρησιμοποιείται σε κάθε παράθυρο, οθόνη υπολογιστή και smartphone.
«Είναι ώρα για πανικό; Όχι, σίγουρα δεν θα βοηθήσει, αλλά είναι καιρός να ρίξουμε μια ματιά και να αλλάξουμε την αντίληψή μας για την άμμο», δήλωσε ο Pascal Peduzzi, επιστήμονας του κλίματος με το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών κατά τη διάρκεια διαδικτυακού σεμιναρίου του think tank Chatham House, σύμφωνα με το CNBC.
«Απλά πιστεύουμε ότι η άμμος είναι παντού. Ποτέ δεν σκεφτήκαμε ότι θα ξεμείνουμε από άμμο, αλλά ξεκινάει σε κάποιες περιοχές. Πρόκειται για την πρόβλεψη του τι μπορεί να συμβεί την επόμενη δεκαετία, γιατί αν δεν κοιτάξουμε προς τα εμπρός, αν δεν το προβλέψουμε, θα έχουμε τεράστια προβλήματα σχετικά με τον εφοδιασμό με άμμο αλλά και για τον χωροταξικό σχεδιασμό», πρόσθεσε.
Τριπλάσιος ο ρυθμός χρήσης τις τελευταίες δύο δεκαετίες
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι κάθε χρόνο παράγονται 4,1 δισ. τόνοι τσιμέντου, κυρίως από την Κίνα, η οποία αποτελεί το 58% της σημερινής ανοδικής κατασκευής.
Χρειάζονται 10 τόνοι άμμου για την παραγωγή κάθε τόνου τσιμέντου. Αυτό σημαίνει ότι, μόνο για τον κατασκευαστικό κλάδο, καταναλώνονται περίπου 40 έως 50 δισεκατομμύρια τόνοι άμμου σε ετήσια βάση.
Ο παγκόσμιος ρυθμός χρήσης άμμου - ο οποίος έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης αστικοποίησης - υπερβαίνει κατά πολύ τον φυσικό ρυθμό με τον οποίο η άμμος αναπληρώνεται από τις φυσικές καιρικές συνθήκες.
«Διάχυτο» και «περίπλοκο» πρόβλημα
Η Louise Gallagher, επικεφαλής περιβαλλοντικής διακυβέρνησης του Global Sand Observatory Initiative, τόνισε στο διαδικτυακό σεμινάριο πως τα θέματα γύρω από την άμμο έχουν γίνει ένα «διάχυτο» και «περίπλοκο» πρόβλημα προς επίλυση.
Για παράδειγμα, είπε ότι η απαγόρευση εξόρυξης άμμου από τα ποτάμια θα είχε αναπόφευκτα επιπτώσεις στους ανθρώπους και τις κοινότητες που βασίζονται σε αυτό για να κερδίσουν τα προς το ζην. Στην κορυφή αυτής της λίστας βρίσκονται η Κίνα και η Ινδία, κυρίως ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης υποδομών και κατασκευών.
Εξάλλου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, υπάρχει και η «μαφία της άμμου», με ομάδες από κατασκευαστές, εμπόρους και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε χώρες όπως η Καμπότζη, το Βιετνάμ, η Κένυα και η Σιέρα Λεόνε. Ακτιβιστές που εργάζονται για να ρίξουν φως στις δραστηριότητές τους απειλούνται ακόμη και σκοτώνονται.
Οι προτεραιότητες τα επόμενα δύο χρόνια
Τέλος, η Gallagher προσδιόρισε τις προτεραιότητες για τη διαχείριση των πόρων άμμου τα επόμενα δύο χρόνια:
- συνεργασία σε παγκόσμια πρότυπα σε όλους τους τομείς,
- οικονομικά αποδοτικές και βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις έναντι της άμμου από ποτάμια και θάλασσες,
- η ανανέωση των πλαισίων περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης στον χρηματοπιστωτικό τομέα για να συμπεριλάβει την άμμο,
- καθορισμός περιφερειακών, εθνικών και παγκόσμιων στόχων για τη χρήση σε σωστή κλίμακα.
