Ροή
Θέση μάχης λαμβάνουν «ταύροι» και «αρκούδες» γύρω από το βασικό ερώτημα που κυριαρχεί πλέον, και δεν είναι άλλο από το κατά πόσο η μετάλλαξη «Όμικρον» αποτελεί μια πρόκληση ή μια ευκαιρία για τις αγορές, σηματοδοτώντας έτσι μια αλλαγή στις επενδυτικές στρατηγικές ενόψει του νέου έτους.
Τα μέχρι στιγμής περιορισμένα και πιθανώς αντιφατικά δεδομένα από την επιστημονική κοινότητα γύρω από τον κίνδυνο και την μεταδοτικότητα της νέας μετάλλαξης διατηρούν τα «σύννεφα» αβεβαιότητας πάνω τις αγορές, ενώ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δείχνει αρκετά ουδέτερος και φειδωλός. Εξίσου, χαμηλή είναι και η ορατότητα που επικρατεί στο φλέγον ζήτημα της διαφυγής της «Όμικρον» από τα υπάρχοντα εμβόλια και τις θεραπείες. Ο καθηγητής Gerald Pier της Ιατρικής Σχολής του Harvard ανέφερε σε στελέχη της Goldman Sachs πως είναι απίθανο η «Όμικρον» να υπερνικά το ανοσοποιητικό σύστημα και να είναι πιο θανατηφόρα. Ο Pier εκτίμησε επίσης ότι είναι λιγότερο πιθανό να έχουμε διαφυγή από το εμβόλιο σε σύγκριση με τους ιούς της γρίπης, με βάση το τι διαφαίνεται από τα δεδομένα στη Ν. Αφρική. Ωστόσο αν τα δεδομένα από άλλες περιοχές αρχίσουν να δείχνουν μια σημαντική «αποδυνάμωση» της μετάλλαξης «Δέλτα», τότε η διαφυγή από το ανοσοποιητικό θα αρχίσει να φαίνεται πιο πιθανή. Ο ίδιος αναφορικά με το θέμα των εμβολίων, έθεσε όπως αναμένονταν, το ζήτημα του χρονοδιαγράμματος, της ασφάλειας και της διαδικασίας κατεπείγουσας έγκρισης, εφόσον τεθεί επί τάπητος το ζήτημα αναδιαμόρφωσης των εμβολίων.
Γυρνώντας λίγες ημέρες πίσω ωστόσο, και πιο συγκεκριμένα στη Black Friday, υπήρξε ένα ισχυρό «media blitz» αναφορικά με τη νέα μετάλλαξη, και δε σε μια ημέρα ιδιαίτερα χαμηλής ρευστότητας στις αγορές, προκαλώντας έτσι κραχ σε διάφορα assets ευαίσθητα στην παγκόσμια ανάπτυξη και ανάκαμψη, όπως το πετρέλαιο. Όπως σχολιάζει σήμερα ο Marko Kolanovic επικεφαλής στρατηγικής της JP Morgan στην ποσοτική μακροοικονομική και στα παράγωγα, «ένα δεύτερο χτύπημα στις αγορές υπήρξε νωρίς της Δευτέρα από τον CEO της Moderna, όπου επισήμανε πως δεν υπάρχει περίπτωση τα σημερινά εμβόλια να παράσχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας έναντι της «Όμικρον», δήλωση που αργότερα «σβήστηκε» για τις αγορές έπειτα από αναφορές της Pfizer, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του ΠΟΥ και του Υπουργείου Υγείας του Ισραήλ».
«Πολλοί πελάτες μας, μας ανέφεραν ότι δεν ανησυχούν για την ίδια την «Όμικρον», αλλά για την αντίδραση που θα υπάρξει από τις κυβερνήσεις στο σκέλος των περιοριστικών μέτρων. Για παράδειγμα, προς ώρας οι πτήσεις έχουν περιοριστεί από πολλές αφρικανικές χώρες στις οποίες δεν καταγράφεται η νέα μετάλλαξη, ενώ από την άλλη πλευρά, οι πτήσεις δεν περιορίζονται από ευρωπαϊκές χώρες που καταγράφουν κρούσματα» ανέφερε ο Kolanovic. «Επιπλέον, οι ευρέως διαδεδομένοι ισχυρισμοί ότι η νέα μετάλλαξη είναι 500 φορές πιο μεταδοτική από τη «Δέλτα» δείχνουν απίθανοι. Αν υποθέσουμε ότι το R0 για τη «Δέλτα» είναι στο 4, τότε για την «Όμικρον» φτάνει στο 2.000, κάτι που συνεπάγεται ότι ένα άτομο που φέρει το νέο στέλεχος θα πρέπει να οδηγήσει σε 2.000 νέες μολύνσεις;» διερωτάται ο στρατηγικός αναλυτής της JP Morgan. «Αυτό είναι απίθανο όταν κατά μέσο όρο ένα άτομο έχει 16 καθημερινές επαφές και, υπό αυτή τη βάση, ολόκληρος ο κόσμος θα είχε ήδη μολυνθεί σε λιγότερο από μια εβδομάδα» τονίζει ο ίδιος.
Σε ένα από τα ερωτήματα που θέτει ο Kolanovic είναι το εάν ένας λιγότερο σοβαρός και πιο μεταδοτικός ιός παραγκωνίσει γρήγορα τις πιο σοβαρές μεταλλάξεις, και το εάν θα μπορούσε η μετάλλαξη «Όμικρον» να αποδειχθεί καταλύτης ώστε να μετατρέψει μια θανατηφόρα πανδημία σε κάτι παρόμοιο με μια εποχική γρίπη; Αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ταίριαζε με τα ιστορικά δεδομένα προηγούμενων πανδημικών ιών του αναπνευστικού, δεδομένης και της ευρείας διαθεσιμότητας εμβολίων και νέων θεραπειών που αναμένεται να λειτουργήσουν σε όλες τις υπάρχουσες μεταλλάξεις (Pfizer, Merck).
Εάν οι αγορές ανέμεναν αυτό το σενάριο - η «Όμικρον» θα μπορούσε να είναι καταλύτης για (1) την αύξηση της καμπύλης αποδόσεων (steepening) και όχι της υποχώρησής της (flattening), (2) την εναλλαγή από τις growth μετοχές στις value, (3) του sell off σε τίτλους που επωφελήθηκαν από τα περιοριστικά μέτρα και την πανδημία και (4) του «ράλι» σε reopening τμήματα των αγορών. Επίσης, εάν επρόκειτο να συμβεί αυτό το σενάριο, και η μετάλλαξη «Όμικρον» εξοβέλιζε εύκολα τις προηγούμενες, ο ΠΟΥ αντί να παρακάμψει δύο γράμματα και να την ονομάσει «Όμικρον», θα μπορούσε άμεσα να έχει φτάσει στο «Ωμέγα». Ως εκ τούτου, ο Kolanovic θεωρεί πως το πρόσφατο sell off αποτελεί ευκαιρία για τη στρατηγική του «buy the dip» για assets με κυκλικότητα, commodities και θεματικές που επωφελούνται από το reopening, με τοποθετήσεις με βάση τις υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων και της κλίσης της καμπύλης αποδόσεων.
Από τη μεριά της, η UBS Wealth Management, με επικεφαλής τον Mark Haefele εκτιμά στο βασικό της σενάριο πως θα υπάρξουν μερικά περιοριστικά μέτρα, ενώ αρχίζουν να σταματούν μερικώς τα καθολικά lockdown. Αυτό μπορεί να προκύψει επειδή τα εμβόλια διατηρούν μια επαρκή προστασία, επειδή τα συμπτώματα δεν αποδεικνύονται χειρότερα από τις υπάρχουσες μεταλλάξεις ή επειδή οι κυβερνήσεις επιλέγουν να χρησιμοποιούν άλλα μέτρα μέσω ενισχυτικών δόσεων εμβολίων και χρήση μάσκας για τη διαχείριση των κινδύνων, αντί για lockdown. Σε αυτό το σενάριο, οι αγορές είναι πιθανό να μετατοπιστούν προς τις θετικές προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και τα αποτελέσματα. Έτσι, θα δούμε ορισμένες αγορές και κλάδους μετοχών που επηρεάστηκαν αρνητικά τις τελευταίες ημέρες - συμπεριλαμβανομένης της Ευρωζώνης, της Ιαπωνίας, και των κλάδων της ενέργειας και των χρηματοοικονομικών - να αποδίδουν καλύτερα.
Ωστόσο, η UBS θέτει και δύο «bearish» σενάρια, με χαμηλότερες πιθανότητες επαλήθευσης για τις αγορές. Το πρώτο εστιάζει στο ότι η «Όμικρον» είναι σημαντικά πιο επιβλαβής από προηγούμενες μετάλλαξεις. Σε αυτό το σενάριο, η μετάλλαξη διαφεύγει των εμβολίων και σχετίζεται πλέον με σοβαρά συμπτώματα, κάτι που συνεπάγεται ότι οι κυβερνήσεις πιθανότατα θα στραφούν σε lockdown για τον έλεγχο της πανδημίας. Έτσι, η UBS, θα περίμενε μια διόρθωση στις αγορές μετοχών της τάξεως του 10% - 15%, θεωρώντας απίθανη μια αντίστοιχη πτωτική τάση με αυτή του Μαρτίου του 2020.
Το δεύτερο σενάριο του ελβετικού οίκου αφορά κάποια ήπια και μερική εφαρμογή περιοριστικών μέτρων από τις κυβερνήσεις (ήπια και η μετάλλαξη «Όμικρον»), (1) καθυστερώντας ωστόσο την ομαλοποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων, (2) επηρεάζοντας την αγορά εργασίας, (3) οδηγώντας σε μεγαλύτερη νομισματική σύσφιξη, (4) και σε ανησυχίες για πιο επίμονο πληθωρισμό. Με ένα αυστηρότερο νομισματικό πλαίσιο και βραδύτερη ανάπτυξη, σε ένα τέτοιο σενάριο δεν αναμένεται να υπάρξουν θετικές αποδόσεις για πολλές κατηγορίες assets, σύμφωνα με τη UBS. Οι επενδυτές θα πρέπει να στραφούν σε αμοιβαία, commodities, σε assets που συνδέονται με μια υψηλή μεταβλητότητα και σε πιο λεπτομερείς στρατηγικές για να προστατεύσουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Το «bull case» σενάριο όπου η «Όμικρον» δεν είναι υψηλά μεταδοτική με ήπια συμπτώματα, θα μπορούσε να σημάνει ότι ο ιός μεταβαίνει σε ενδημικό στάδιο, στο οποίο οι κυβερνήσεις αρχίζουν να τον αντιμετωπίζουν περισσότερο σαν άλλες ασθένειες του αναπνευστικού, όπως η γρίπη και το κρυολόγημα. Σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να υπάρξει μια επιταχυνόμενη επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα, με τις εφοδιαστικές αλυσίδες να ανακάμπτουν, γεγονός που θα συνέβαλε στη μείωση των αυξημένων πληθωριστικών πιέσεων.
Πιο «αρκούδα» αποδεικνύεται στις θέσεις της η Bank of America, προσμετρώντας τον παράγοντα της νέας μετάλλαξης, και δη για τις ευρωπαϊκές αγορές. Στο πιο πιθανό σενάριο του αμερικανικού οίκου, η μετάλλαξη «Όμικρον» χαρακτηρίζεται από υψηλή μεταδοτικότητα, μικρή μεταβολή στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και μέτρια υποχώρηση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων, κάτι που μπορεί να επιφέρει μια ήπια ενίσχυση των περιοριστικών μέτρων όπως είναι η χρήση μάσκας και η τηλεργασία, αλλά και πιο στοχευμένων, έναντι μιας ευρείας βάσης, δεδομένου ότι ο συνολικός κίνδυνος για τα υγειονομικά συστήματα δεν αυξάνεται ουσιαστικά και η διάθεση των κυβερνήσεων για σκληρά μέτρα είναι χαμηλή. Εν τω μεταξύ, η ενδογενής ανταπόκριση των καταναλωτών θα πρέπει να είναι περιορισμένη, καθώς ο αντιληπτός κίνδυνος από τον ιό δεν επιδεινώνεται ουσιαστικά και τα προγράμματα ενισχυτικών δόσεων εμβολίων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πρόσθετη προστασία.
Οι βασικές μακροοικονομικές εκτιμήσεις της BofA για επιβράδυνση της ανάπτυξης και αύξηση των πραγματικών αποδόσεων των ομολόγων την οδηγούν στο να έχει αρνητική θέση για τις ευρωπαϊκές μετοχές και «underweight» για τις κυκλικές μετοχές έναντι των μετοχών με πιο «αμυντικά» χαρακτηριστικά. Παράλληλα προτείνει τοποθετήσεις με βάση την «underweight» σύσταση για τον κλάδο των καταναλωτικών αγαθών, των αυτοκίνητων, και την «overweight» για τα utilities (μετοχές εταιρειών κοινής ωφέλειας). Επίσης, οι προκυκλικές θέσεις της BofA στον κλάδο των δομικών υλικών και των αεροπορικών ενδέχεται επίσης να επηρεαστούν αρνητικά, με τις τελευταίες να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες εάν η εξάπλωση της μετάλλαξης «Όμικρον» οδηγήσει σε περαιτέρω κλείσιμο συνόρων και ταξιδιωτικούς περιορισμούς.
«Καμπανάκι κινδύνου» έκρουσαν σήμερα και οι αναλυτές της Moody's, αναφέροντας πως η εμφάνιση της μετάλλαξης «Όμικρον» εγκυμονεί νέους κινδύνους για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, με αρκετές χώρες να επιβάλλουν νέους ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Αυτοί οι περιορισμοί πιθανότατα θα αυξηθούν τις επόμενες εβδομάδες έως ότου οι επιστήμονες έχουν περισσότερα δεδομένα για τη μετάλλαξη. Παράλληλα, η εμφάνιση της «Όμικρον» υπογραμμίζει την άποψη της Moody’s ότι η πανδημία του κορονοϊού παραμένει απειλή για την υγεία, καθώς και κύρια πηγή αβεβαιότητας για την παγκόσμια οικονομία αλλά και παράγοντας αστάθειας των αγορών.
Φυσικά, όπως επισημαίνει η Moody's, το μέγεθος της απειλής θα εξαρτηθεί από τη μεταδοτικότητα και τη μολυσματικότητα της νέας μετάλλαξης. Καθώς πολλές χώρες κινούνταν σε μια φαινομενική επιστροφή στην μετά πανδημική κανονικότητα και ομαλότητα, η νέα μετάλλαξη έχει προκαλέσει ένα νέο «κύμα» αβεβαιότητας. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο οίκος, η εμπειρία μετά την εμφάνιση άλλων μεταλλάξεων, ιδίως της «Δέλτα», και οι πολιτικές στο σκέλος της δημόσιας υγείας που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση των διαδοχικών κυμάτων, παρέχουν κάποια βάση για τον προσδιορισμό των παραγόντων που θα καθορίσουν τον οικονομικό και πιστωτικό αντίκτυπο της «Όμικρον».
Επιπλέον, σύμφωνα με τη Moody's, η εμφάνιση της νέας μετάλλαξης έρχεται σε μια περίοδο εύθραυστης οικονομικής ανάκαμψης, με προβλήματα πιέσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αυξημένο πληθωρισμό και ελλείψεις στην αγορά εργασίας, όπως τονίζει η Moody’s. Η διακοπή λειτουργίας των επιχειρήσεων που προκύπτει από την εξάπλωση της νέας μετάλλαξης δύναται να εμποδίσει τη χαλάρωση των πιέσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, περιορίζοντας την παραγωγική ικανότητα και αυξάνοντας περαιτέρω τις πιέσεις κόστους σε τομείς που εκτίθενται σε παγκόσμιες αλυσίδες. Από την πλευρά της ζήτησης, ο φόβος της μόλυνσης θα μπορούσε να αποτρέψει μεγάλο ποσοστό ατόμων από ένα κύκλο οικονομικών δραστηριοτήτων που απαιτούν στενή επαφή. Έτσι, η ζήτηση θα μπορούσε να υποχωρήσει για υπηρεσίες στο ταξιδιωτικό κλάδο και τον κλάδο της φιλοξενίας, σε μια περίοδο που οι δαπάνες που σχετίζονται με τις διακοπές, συνήθως αυξάνονταν. Η Moody's αναφέρει παράλληλα πως τα επιχειρηματικά σχέδια για σταδιακή επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα μετά την πανδημία, είναι πλέον αβέβαια, ενώ μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια για τη συνολική κατάσταση της πανδημίας, ο φόβος της μόλυνσης, η μεγαλύτερη και πιο παρατεταμένη αβεβαιότητα γύρω από τα σχολεία και τη φροντίδα και μέριμνα των παιδιών και οι νέοι περιορισμοί στα διεθνή ταξίδια θα συνεχίσουν να περιορίζουν την προσφορά εργασίας.
Έτσι, σε περίπτωση που η νέα μετάλλαξη οδηγήσει σε ένα άλλο αυξανόμενο κύμα κρουσμάτων, οι οικονομίες που θα πληγούν περισσότερο θα είναι αυτές με χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού, μεγαλύτερη εξάρτηση από τον τουρισμό και χαμηλότερη ικανότητα παροχής πρόσθετης δημοσιονομικής και νομισματικής στήριξης για να αντισταθμιστεί ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη, όπως τονίζει η Moody's. Παράλληλα, εάν η μετάλλαξη επηρεάσει την διάθεση των επενδυτών για ανάληψη πρόσθετου ρίσκου στις αγορές, θα προκαλέσει περαιτέρω πίεση στους εκδότες τίτλων με μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες. Για παράδειγμα, οι χώρες των αναδυόμενων αγορών που βασίζονται στις διεθνείς αγορές για δανεισμό ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξημένους κινδύνους αναχρηματοδότησης.
