Ροή
Την στιγμή που οι μισθοί στην Ελλάδα μειώνονται και η ανεργία καταγράφει συνεχόμενα αρνητικά ρεκόρ, ο κλάδος τροφίμων αποτελεί έναν από τους ελάχιστους κλάδους της οικονομίας που διατηρεί θέσεις εργασίας και αμοιβές, στα επίπεδα προ κρίσης.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), η οποία βασίστηκε στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ), προκύπτει ότι την 5ετία 2010-2014 το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσίασε αύξηση της απασχόλησης κατά 1,60%, σε αντίθεση με το σύνολο του λιανικού εμπορίου το οποίο παρουσίασε μείωση κατά 7,15% και συνολικά με την ελληνική οικονομία η οποία εμφάνισε μείωση, κατά 19,44%.
Οι λόγοι
Η αύξηση της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων είναι αποτέλεσμα δύο βασικών παραγόντων: Πρώτον της ανάπτυξης και εξυγίανσης των δικτύων του κλάδου των λιανικών πωλήσεων τροφίμων (νέα καταστήματα, αναβάθμιση δικτύου κλπ) και δεύτερον από την απελευθέρωση των καναλιών πώλησης συγκεκριμένων προϊοντικών ομάδων (π.χ. απελευθέρωση της αγοράς βρεφικού γάλακτος, καπνού και τύπου) η οποία δημιούργησε αυξημένες ανάγκες απασχόλησης για προσωπικό στις εταιρείες του κλάδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανεπτυγμένα δίκτυα προκαλούν επιπλέον νέες επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συντήρηση του δικτύου και ως εκ τούτου δημιουργούνται ανάγκες νέων θέσεων εργασίας.
Σημειώνεται ότι η αύξηση της απασχόλησης έρχεται ενάντια στις πιέσεις που ασκεί η μείωση των πωλήσεων στον κλάδο, η οποία για το ίδιο διάστημα έχει δείξει μειώσεις της τάξης του 20%.
Αξιοσημείωτη είναι η συγκριτική εξέλιξη του εργασιακού κόστους, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μετά από μία αρκετά μεγάλη περίοδο ο δείκτης κόστους εργασίας συνολικά στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο (όλων των ειδών) παρουσίασε αύξηση κατά 2,68%.
Η αύξηση του κόστους εργασίας αποδίδεται στην αύξηση των μισθών κατά 4,42% το 2014 σε σχέση με το 2013 παρότι τα λοιπά κόστη και οι εργοδοτικές εισφορές παρουσίασαν μείωση κατά 5,41%.
Μικρή πτώση της ζήτησης το 2014
Αμετάβλητος παρέμεινε σχεδόν το 2014 ο δείκτης στο λιανεμπόριο τροφίμων σε σχέση με το 2013, παρουσιάζοντας όμως σημαντική αύξηση κατά 2,69% το 4ο τρίμηνο του 2014, η οποία συνεχίστηκε και το 1ο τρίμηνο του 2015.
Συνολικά το λιανικό εμπόριο παρουσίασε επίσης σταθεροποιητική τάση το 2014, με ελάχιστη μείωση κατά 0,15% σε σχέση με το 2013.
Εξαιτίας της αύξησης που παρουσιάζει την τελευταία 4ετία το λιανεμπόριο τροφίμων και της ταυτόχρονης μείωσης των άλλων εμπορικών κλάδων, πλέον η απασχόληση του λιανεμπορίου τροφίμων αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% της απασχόλησης του λιανικού εμπορίου και το 31% συνολικά του λιανικού και χονδρικού εμπορίου.
Παράλληλα, ενώ η άμεση απασχόληση στο λιανεμπόριο τροφίμων το 2010 αντιπροσώπευε το 4,37% της ελληνικής αγοράς εργασίας, το 2014 αντιπροσωπεύει το 5,57%, ξεπερνώντας κλάδους όπως είναι οι κατασκευές, οι μεταφορές και η υγεία.
Οι λόγοι
Η αύξηση της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων είναι αποτέλεσμα δύο βασικών παραγόντων: Πρώτον της ανάπτυξης και εξυγίανσης των δικτύων του κλάδου των λιανικών πωλήσεων τροφίμων (νέα καταστήματα, αναβάθμιση δικτύου κλπ) και δεύτερον από την απελευθέρωση των καναλιών πώλησης συγκεκριμένων προϊοντικών ομάδων (π.χ. απελευθέρωση της αγοράς βρεφικού γάλακτος, καπνού και τύπου) η οποία δημιούργησε αυξημένες ανάγκες απασχόλησης για προσωπικό στις εταιρείες του κλάδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανεπτυγμένα δίκτυα προκαλούν επιπλέον νέες επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συντήρηση του δικτύου και ως εκ τούτου δημιουργούνται ανάγκες νέων θέσεων εργασίας.
Σημειώνεται ότι η αύξηση της απασχόλησης έρχεται ενάντια στις πιέσεις που ασκεί η μείωση των πωλήσεων στον κλάδο, η οποία για το ίδιο διάστημα έχει δείξει μειώσεις της τάξης του 20%.
Αξιοσημείωτη είναι η συγκριτική εξέλιξη του εργασιακού κόστους, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μετά από μία αρκετά μεγάλη περίοδο ο δείκτης κόστους εργασίας συνολικά στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο (όλων των ειδών) παρουσίασε αύξηση κατά 2,68%.
Η αύξηση του κόστους εργασίας αποδίδεται στην αύξηση των μισθών κατά 4,42% το 2014 σε σχέση με το 2013 παρότι τα λοιπά κόστη και οι εργοδοτικές εισφορές παρουσίασαν μείωση κατά 5,41%.
Ο ρόλος των σούπερμάρκετ
Σε σχέση με τα ποιοτικά στοιχεία της απασχόλησης στον κλάδο των σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με την έρευνα, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προσφέρουν εργασία σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας, όπως οι νέοι, οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι γυναίκες.
Στο προσωπικό των αλυσίδων σούπερ μάρκετ υπερτερούν οι γυναίκες σε ποσοστά 65%-70%, ενώ περισσότερο από τα 2/3 των καταστημάτων των αλυσίδων δραστηριοποιούνται εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.
Δυσοίωνες οι προοπτικές απασχόλησης
Απογοητευτικά είναι τα στοιχεία της πρόσφατης έκθεσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για τις προοπτικές απασχόλησης στην Ελλάδα, η οποία εμφανίζει το χαμηλότερο μεταξύ των 34 χωρών του ΟΟΣΑ (μόλις 50%).
Σύμφωνα με την έρευνα η νεολαία επλήγη πολύ βαριά από την οικονομική κρίση, με το 50% σχεδόν των νέων ηλικίας 15 - 24 ετών να είναι άνεργοι, ένα ποσοστό υπερτριπλάσιο από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Επιπλέον, το 27% των νέων ηλικίας 15-29 ετών είναι χωρίς εργασία και χωρίς επιμόρφωση ή εξειδίκευση.
Τέλος, η μείωση του κατώτατου μισθού στην Ελλάδα το 2012 κατά 22% για τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 32% για τους μικρότερους των 25 ετών είχε ως αποτέλεσμα η αναλογία του κατώτατου προς τον μέσο μισθό να μειωθεί στο 45%, ποσοστό κατά 50% χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.
