Δράσεις για τον περιορισμό της μικροβιακής αντοχής και των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, εντάσσονται στο σχεδιασμό του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ και αναμένεται να υλοποιηθούν το επόμενο διάστημα.
Τα δύο αυτά ζητήματα αποτελούν «μάστιγα» για τη χώρα μας, καθώς σύμφωνα με δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής κατάταξης ως προς τον επιπολασμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων και τη μικροβιακή αντοχή, συνθήκες που αποτελούν σημαντική απειλή για τους ασθενείς, καθώς σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα, θνητότητα και διάρκεια νοσηλείας, ενώ επιβαρύνουν οικονομικά το Σύστημα Υγείας.
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Υγείας, ήδη επικαιροποιείται το εθνικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, με δράσεις οι οποίες θα είναι κοστολογημένες και θα υλοποιηθούν βάσει χρονοδιαγραμμάτων. Σύμφωνα με τον ίδιο, το σχέδιο θα είναι σύντομα έτοιμο προς θεσμοθέτηση, ενώ εμπλέκονται και τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της «Ενιαίας Υγείας».
Σημειώνεται ότι η μικροβιακή αντοχή αποτελεί απειλή για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων αλλά και για το περιβάλλον, καθώς μικροοργανισμοί όπως τα βακτήρια εξαπλώνονται και μεταξύ των διάφορων τομέων. Ως εκ τούτου, το ζήτημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί με την ανάληψη ολοκληρωμένης δράσης σε πολλούς τομείς ταυτόχρονα, προσέγγιση που είναι γνωστή με την ονομασία «Ενιαία υγεία».
Παράλληλα ετοιμάζεται και δεύτερο σχέδιο, το οποίο θα αφορά ειδικά στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις. Στις δομές υγειονομικής περίθαλψης, η έγκαιρη εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων είναι καθοριστικός παράγοντας ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο η εξάπλωση των βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιμικροβιακά και να ελαχιστοποιηθούν κατά συνέπεια οι επιπτώσεις τους στους ασθενείς που νοσηλεύονται.
Όπως ανέφερε από την πλευρά της η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, δράσεις για τη μικροβιακή αντοχή, που θα υλοποιήσει ο ΕΟΔΥ, έχουν ήδη αναπτυχθεί και ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης. «Έχουμε και άλλα πράγματα τα οποία αφορούν ειδικά στο κομμάτι των ΜΕΘ, στον τομέα αυτό που με την κυρία Κοτανίδου (σ.σ. πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας) τα έχουμε επεξεργαστεί και θα ξεκινήσουν. Είναι ήδη σε τροχιά υλοποίησης όλα αυτά», σημείωσε η Αναπληρώτρια Υπουργός.
Η κατάσταση στα ελληνικά νοσοκομεία
Τη δραματική κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά νοσοκομεία ανέδειξε πρόσφατη μελέτη του ΕΟΔΥ για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις στη χώρα μας, η οποία κατέδειξε ότι στο 55,4% των νοσηλευόμενων που εξετάστηκαν (5.376 ασθενείς), εντοπίστηκε λοίμωξη την ημέρα της καταγραφής.
Στο 51,9% χορηγούταν ένα αντιμικροβιακό φάρμακο, στο 35,2% δύο αντιμικροβιακά φάρμακα, στο 13,0% τουλάχιστον τρία. Κατά μέσο όρο κάθε ασθενής υπό αντιμικροβιακή αγωγή λάμβανε 1,7 αντιμικροβιακά φάρμακα.
Οι ερευνητές κατέγραψαν τουλάχιστον μία λοίμωξη στον 1 στους 9 νοσηλευόμενους. Από αυτούς, οι 7 στους 10 είχαν προσβληθεί από ενδονοσοκομειακό μικρόβιο.
Το 69,6% των λοιμώξεων εμφανίστηκε 48 ώρες μετά την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο, ενώ στο 28,6% των λοιμώξεων, ο ασθενής είχε ήδη λοίμωξη κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο.
Οι ήδη εκδηλωμένες λοιμώξεις κατά την εισαγωγή είχαν πιθανή προέλευση το ίδιο νοσοκομείο (επανεισαγωγή ασθενούς) στο 7,5% των περιπτώσεων, άλλο νοσοκομείο στο 8,9%, μονάδες χρονίως πασχόντων στο 2,9% και μη καθορισμένης προέλευσης στο 9,2%. Για το 1,8% των λοιμώξεων η προέλευση δε μπορούσε να καθοριστεί.
Ο μεγαλύτερος επιπολασμός παρατηρείται στις ΜΕΘ, με σχεδόν 1 στους 2 ασθενείς (45,7%) να εμφανίζει τουλάχιστον μία λοίμωξη.
Η πρώτη τάση μείωσης
Την πρώτη καταγεγραμμένη τάση μείωσης των λοιμώξεων, μέσω του Προγράμματος GRIPP- SNF, η οποία αφορά σε δείκτες που σχετίζονται με τον κεντρικό καθετήρα (CLABSI Rates), διαπίστωσαν οι έλεγχοι του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ). Παράλληλα καταγράφεται σημαντική αύξηση της συμμόρφωσης στην υγιεινή των χεριών, σε ποσοστό άνω του 50%.
Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα GRIPP- SNF, που ήδη εφαρμόστηκε σε 10 νοσοκομεία, περιλαμβάνει:
• Την δημιουργία δεικτών παρακολούθησης, μεθοδολογία καταγραφής από διεθνή εμπειρία
• και την ανάπτυξη εργαλείων αξιολόγησης διαδικασιών.
• Την υλοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος σε συνεργασία με την Νοσηλευτική Σχολή του ΕΚΠΑ.
• Την αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και ειδικότερα την δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας.
• Παρεμβάσεις σε συνεργασία με το Institute for Healthcare Improvement (IHI) για τη μείωση των λοιμώξεων και την σχετική επίβλεψη σε συνεργασία με Υγειονομικές Περιφέρειες και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
• Παρεμβάσεις για την αύξηση της συμμόρφωσης αναφορικά με την υγιεινή των χεριών
Το πρόγραμμα GRIPP -SNF πραγματοποιείται με την αποκλειστική δωρεά και χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και υλοποιείται από τον ΟΔΙΠΥ σε συνεργασία με το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), το Υπουργείο Υγείας (ΥΥ) και το Ινστιτούτο Βελτίωσης της Υγείας (IHI) της Αμερικής.
