Την ίδρυση Παρατηρητηρίου Δημογραφικών Εξελίξεων, ενός θεσμού που θα παρακολουθεί τις δημογραφικές τάσεις και θα διαμορφώνει τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, ανακοίνωσε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου «Economics of Longevity and Ageing».
«Σχεδιάζουμε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο διακυβέρνησης που θα ενοποιεί τη στέγαση, την υγεία, την εκπαίδευση, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή σε μια ενιαία στρατηγική δημογραφικής ανθεκτικότητας» ανέφερε η κα Μιχαηλίδου, επισημαίνοντας πως η Ελλάδα είναι το πρώτο κράτος-μέλος της ΕΕ που θέσπισε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό.
«Ζούμε περισσότερο από ποτέ. Πρόκειται για έναν θρίαμβο της επιστήμης, της ιατρικής και της ευημερίας. Είναι ένα εξαιρετικό νέο για όλους μας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με πολλά σπουδαία επιτεύγματα, συνοδεύεται και από νέες προκλήσεις» είπε η υπουργός, ξεκαθαρίζοντας πως όπως η κλιματική αλλαγή απειλεί τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας, η δημογραφική γήρανση δοκιμάζει τη βιωσιμότητα των κοινωνιών μας, οικονομικά, κοινωνικά και δημοσιονομικά.
Η Ελλάδα γερνά ταχύτερα από τις περισσότερες χώρες, ενώ τα ποσοστά γεννήσεων παραμένουν κρίσιμα χαμηλά. Μέχρι το 2050, πάνω από το 30% των Ελλήνων θα είναι άνω των 65 ετών. Η μακροβιότητα αναδιαμορφώνει βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, καθώς η γήρανση επηρεάζει το δημόσιο χρέος, τα συνταξιοδοτικά συστήματα, ακόμα και τη νομισματική πολιτική.
Όπως ανέφερε η κα Μιχαηλίδου, τα συνταξιοδοτικά συστήματα βρίσκονται υπό πίεση. Καθώς η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους μειώνεται και όσο οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση, το δημοσιονομικό βάρος αυξάνεται.
«Η μακροβιότητα είναι μια πρόκληση, αλλά είναι και μια μοναδική ευκαιρία. Αν επενδύσουμε έξυπνα στη μακροχρόνια φροντίδα, την προληπτική υγεία και τη διά βίου μάθηση, μπορούμε να μετατρέψουμε τη γήρανση από βάρος σε πλεονέκτημα. Από έναν επερχόμενο κίνδυνο, σε δύναμη ανανέωσης» ανέφερε η υπουργός.
Για να ανταποκριθούμε σε αυτές τις προκλήσεις, χρειάζεται νέα στρατηγική και βούληση, είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι το υπουργείο της προωθεί μια σειρά πολιτικών με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, δίνοντας έμφαση στην ενεργό γήρανση: «να παραμείνουν ενεργοί και συμμετέχοντες οι μεγαλύτεροι σε ηλικία».
Αναφέρθηκε ενδεικτικά στα προγράμματα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 1» και «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2», σημειώνοντας ότι «όταν υπάρχουν τα κατάλληλα κίνητρα, μπορούμε να προχωρήσουμε τις σωστές πολιτικές».
Επισήμανε, επίσης, τις πρωτοβουλίες για απόκτηση νέων δεξιοτήτων από ηλικιωμένους, καθώς και τη δυνατότητα εργασίας των συνταξιούχων χωρίς απώλεια του πλήρους ποσού της σύνταξής τους, υπογραμμίζοντας πως στόχος των μεταρρυθμίσεων αυτών είναι η ενεργός συμμετοχή των μεγαλύτερων ηλικιών στον κοινωνικό και οικονομικό ιστό.
Επιπλέον, αναφέρθηκε σε μια σειρά από πολιτικές, από την πατρική άδεια έως το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς», τα οποία χαρακτήρισε όχι μόνο ως κοινωνικές παρεμβάσεις, αλλά μεταρρυθμίσεις με οικονομικό πρόσημο και αποτέλεσμα.
Pereira: Να προετοιμαστούμε για την ευκαιρία που προσφέρει η silver economy
Η γήρανση του πληθυσμού πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία μεγάλη ευκαιρία και όχι ως μία πρόκληση που φέρνει μεγαλύτερους κινδύνους και κόστη, τόνισε ο Alvaro Pereira, Επικεφαλής Οικονομολόγος του ΟΟΣΑ.
«Στις σύγχρονες κοινωνίες το προσδόκιμο ζωής ξεπερνά τα 80, τα 90 έτη ή και τα 100 έτη, ενώ στην Ιαπωνία η ταχύτερα αυξανόμενη ηλικιακή ομάδα είναι η άνω των 100 ετών. Χώρες όπως η Κορέα, η Ιρλανδία και η Λετονία έχουν σημειώσει άλματα στο προσδόκιμο ζωής των κατοίκων τους. Πρέπει να επανασχεδιάσουμε τα συστήματα εκπαίδευσης, υγείας και εργασίας καθώς ζούμε περισσότερο και με καλή υγεία. Το γεγονός ότι ο πληθυσμό της γης παραμένει υγιής και ενεργός σε μεγάλη ηλικία, αποτελεί μια πρόκληση για τις σύγχρονες κοινωνίες» υποστήριξε ο οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, επισημαίνοντας ότι «οι άνθρωποι παραμένουν ενεργοί στην αγορά εργασίας για περισσότερο χρονικό διάστημα».
Όπως εξήγησε ο κ. Pereira, ακόμα και αν η γήρανση του πληθυσμού εμφανίζεται ως απειλή και κόστος για μία κοινωνία, αυτό συμβαίνει μόνο «αν δεν προετοιμαστούμε εγκαίρως για τα νέα δεδομένα» σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η αγορά εργασίας. Παράλληλα, προανήγγειλε ότι ο ΟΟΣΑ θα παρουσιάσει σύντομα προτάσεις για το «πώς θα πρέπει να προετοιμαστούν οι χώρες για τη μεγάλη ευκαιρία που προσφέρει η ασημένια οικονομία».
Υπογράμμισε, επίσης, ότι η γήρανση του πληθυσμού συνδέεται άμεσα με την αναπτυξιακή προοπτική κάθε χώρας και προειδοποίησε πως, αν δεν ληφθούν μέτρα, υπάρχει κίνδυνος σημαντικής μείωσης του εθνικού ΑΕΠ σε χώρες όπου ο πληθυσμός γηράσκει με ταχείς ρυθμούς.
«Σε χώρες όπως η Ισπανία αν δεν ληφθούν μέτρα το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 20%», είπε και προσέθεσε: «Πρέπει να πείσουμε τον κόσμο να εργαστεί περισσότερο».
Τέλος, παρουσίασε εκτιμήσεις ότι η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να επιταχύνει την υιοθέτηση της τεχνολογίας. Ανέφερε ως παράδειγμα τα βιομηχανικά ρομπότ, που παράγονται μαζικά σε Ιαπωνία, Σιγκαπούρη και Ν. Κορέα, χώρες όπου ο πληθυσμός γηράσκει με τους ταχύτερους ρυθμούς. Σημείωσε, δε, ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αυξήσει την παραγωγικότητα στις κοινωνίες με γηράσκοντα πληθυσμό.
«Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τη δυναμική των επιχειρήσεων και με την καινοτομία», είπε, υπογραμμίζοντας ότι στις ΗΠΑ η τάση για δημιουργία startup μειώνεται σταθερά.
Κλείνοντας ο κ. Pereira πρότεινε μια σειρά πολιτικών που μπορούν να αξιοποιήσουν το πλεονέκτημα της μακροζωϊας, καθώς:
- η υγιής γήρανση μπορεί να επεκτείνει το εργασιακό βίο των ανθρώπων
- η σύνδεση του συνταξιδοτικού με το προσδόκιμο ζωής μπορεί να δώσει ανάσα στα ασφαλιστικά συστήματα
- η απουσία αντικινήτρων μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να επεκτείνουν τον εργασιακό τους βίο
- η διαμόρφωση φιλικών συνθηκών εργασίας για τους ηλικιωμένους, θα φέρει πίσω στην αγορά εργασίας όλο και περισσότερους συνταξιούχους
- η επανακατάρτιση, η δια βίου μάθηση και οι τεχνικές που αυξάνουν την παραγωγικότητα, θα πρέπει να υιοθετηθούν από τις κυβερνήσεις που θέλουν να επενδύσουν στην ενεργό γήρανση.
