Επιταχύνονται το αμέσως επόμενο διάστημα οι διεργασίες ίδρυσης της νέας Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της αγοράς και προστασίας του καταναλωτή που θα λειτουργήσει στα πρότυπα της ΑΑΔΕ, με στόχο να τεθεί σε ισχύ το 2026.
H διαβούλευση για το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης με τίτλο: «Σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, ρυθμίσεις για την Επιτροπή Ανταγωνισμού και λοιπές διατάξεις» ολοκληρώθηκε και πλέον αυτό ετοιμάζεται να πάρει τον δρόμο για τη Βουλή.
Στις 26 Νοεμβρίου η ψήφιση του σχεδίου νόμου
«Το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί στις 26 Νοεμβρίου, θα οριστούν διοικητής και τρεις υποδιοικητές και σε έξι μήνες θα έχει ολοκληρωθεί. Θα ενισχυθεί με 300 νέους ελεγκτές, σύγχρονα ψηφιακά μέσα και θεσμικό πλαίσιο ώστε να μπορεί να επιτελεί αποτελεσματικά τη δουλειά της προς όφελος των καταναλωτών», δήλωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, μιλώντας στο ERTNEWS.
Μέσω της νέας Αρχής αναμένεται να καταστεί πιο αποτελεσματικό και πιο λειτουργικό το πλαίσιο για την προστασία του καταναλωτικού κοινού έναντι αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και φαινομένων αισχροκέρδειας, ώστε να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς προς όφελος των καταναλωτών.
Η αποστολή της νέας αρχής
Η αποστολή της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή συνίσταται στα εξής:
α) στην ενίσχυση της διαφάνειας της αγοράς,
β) στην αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου,
γ) στην αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών,
δ) στην προάσπιση των οικονομικών τους συμφερόντων και
ε) στη διαμόρφωση μίας υγιούς καταναλωτικής συνείδησης.
Σημειώνεται ότι στην Αρχή συστήνεται πενταμελές Συμβούλιο Διοίκησης, αποτελούμενο από τον πρόεδρο και τέσσερα ακόμη τακτικά μέλη. Η θητεία των μελών του Συμβουλίου Διοίκησης ορίζεται πενταετής και μπορεί να ανανεωθεί μία φορά, με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης.
Ο πρόεδρος και τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης είναι πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και υψηλής επιστημονικής συγκρότησης και επαγγελματικής εμπειρίας σε τομείς που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες της Αρχής και του Συμβουλίου Διοίκησης.
Στην Αρχή συστήνονται 500 θέσεις, πέραν των καλυπτόμενων από μετακλητούς, εκ των οποίων, 300 τουλάχιστον θέσεις καταλαμβάνονται από Ελεγκτές.
Στη νέα Αρχή συνενώνονται το προσωπικό και οι αρμοδιότητες των παρακάτω υφισταμένων υπηρεσιών:
α) της Διυπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου Αγοράς του υπουργείου Ανάπτυξης, εκτός του τμήματος Χημικών Αναλύσεων,
β) της διεύθυνσης Προστασίας Καταναλωτή, που υπάγεται στη γενική διεύθυνση Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της γενικής γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης,
γ) του τμήματος Γ' Επικοινωνίας και Εξωστρέφειας, που υπάγεται στη διεύθυνση Πολιτικής και Ενημέρωσης Καταναλωτή της γενικής διεύθυνσης Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή της γενικής γραμματείας Εμπορίου του υπουργείου Ανάπτυξης και
δ) της ανεξάρτητης αρχής «Συνήγορος του Καταναλωτή».
Ποια μέτρα κατά της ακρίβειας παρατείνονται
Στο μεταξύ, όπως προκύπτει από επιμέρους διατάξεις του σχεδίου νόμου, παράταση έως τον Ιούνιο του 2026 παίρνουν τα εξής μέτρα που έληγαν επίσης στις 31 Οκτωβρίου:
-Η υποχρέωση ανακοίνωσης ανατιμήσεων από τα σούπερ μάρκετ
-Η ανακοίνωση ενδεικτικών τιμών λιανικής πώλησης οπωροκηπευτικών προϊόντων από τα σούπερ μάρκετ στο υπουργείο Ανάπτυξης
-Η τρίμηνη απαγόρευση προωθητικών ενεργειών για καταναλωτικά προϊόντα των οποίων οι τιμές έχουν αυξηθεί
Με εργαλεία ΑΙ αναβαθμίζεται η λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Αναβαθμισμένο ρόλο για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, μέσω απλοποίησης των διαδικασιών σε σειρά σημαντικών θεμάτων που την αφορούν, προβλέπουν επιμέρους άρθρα του σχεδίου νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης. Ειδικότερα, η λειτουργία της δύναται να βελτιωθεί, ακόμη και με χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.
Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων της, η Επιτροπή Ανταγωνισμού δύναται να χρησιμοποιεί τεχνολογικά εργαλεία και ηλεκτρονικές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων, εργαλείων, εφαρμογών και μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης, και ιδίως να προβαίνει: α) στη χρήση μεθόδων εξόρυξης δεδομένων, που είναι δημοσίως διαθέσιμα στο διαδίκτυο β) στη διασύνδεση με πληροφοριακά συστήματα φορέων του δημόσιου τομέα, γ) στη διασύνδεση με πληροφοριακά συστήματα, που τελούν υπό τη διαχείριση τρίτων, κατόπιν συναίνεσής τους. Παράλληλα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, αποκτά απευθείας πρόσβαση στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα - Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημόσιων Συμβάσεων (ΟΠΣ- ΕΣΗΔΗΣ).
Σύμφωνα με άλλες διατάξεις, προβλέπεται η απλοποίηση της γνωστοποίησης συγκεντρώσεων επιχειρήσεων. Ειδικότερα, για τη γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων, οι εταιρείες υποχρεούνται να ενημερώνουν την Επιτροπή Ανταγωνισμού πριν από την ολοκλήρωση της πράξης, αλλά μετά τη σύναψη συμφωνίας ή δημοσίευση προσφοράς.
Ως αποτέλεσμα, η προθεσμία των 30 ημερών που ίσχυε μέχρι πρότινος, καταργείται.
Σε περίπτωση δε υπαίτιας παράβασης της υποχρέωσης προς γνωστοποίηση η Επιτροπή Ανταγωνισμού επιβάλλει στον καθένα από τους υπόχρεους πρόστιμο τουλάχιστον 30.000 ευρώ, το οποίο δεν υπερβαίνει το 10% του συνολικού κύκλου εργασιών.
Ως προς τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου, αν η γνωστοποίηση είναι ελλιπής, ανακριβής ή παραπλανητική, οι προθεσμίες της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν ξεκινούν κα οι εταιρείες έχουν προθεσμία επτά ημερών προκειμένου να προβούν σε διορθώσεις στοιχείων.
Σύμφωνα με άλλο άρθρο του σχεδίου νόμου, προβλέπεται ένα τέλος υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού ύψους 1% επί κάθε νέας ίδρυσης ή αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ΑΕ. Ακόμα και οι εκδόσεις μετοχών υπέρ το άρτιο εντάσσονται στον υπολογισμό. Το τέλος δεν απαλλάσσεται από κανέναν αναπτυξιακό ή φορολογικό νόμο. Τα έσοδα συγκεντρώνονται σε ειδικό λογαριασμό της Επιτροπής, με στόχο τη δημοσιονομική της ανεξαρτησία. Το κράτος θα συμπληρώνει όποιο ποσό υπολείπεται ώστε η Επιτροπή Ανταγωνισμού να διαθέτει ετήσιο προϋπολογισμό τουλάχιστον 0,004% του ΑΕΠ, ενώ μπορεί να λάβει πρόσθετη ενίσχυση 0,001% του ΑΕΠ εφόσον επιτυγχάνει τους στόχους απόδοσης της.
Ταυτόχρονα, εισάγονται αυστηρότερα πρόστιμα για παραπλανητικές πληροφορίες και παρεμπόδιση ελέγχων. Επιβάλλεται πλέον πρόστιμο έως 1% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών για παραπλανητικά ή ελλιπή στοιχεία προς την Επιτροπή, καθώς και ημερήσιες χρηματικές κυρώσεις έως 3% του κύκλου εργασιών.
Έρχεται αναβάθμιση του e-katanalotis
Την ίδια ώρα, το υπουργείο Ανάπτυξης προωθεί αναβάθμιση των υπηρεσιών της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-katanalotis, με στόχο την πληρέστερη ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού για την πορεία διαμόρφωσης των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Η αναβάθμιση της πλατφόρμας στοχεύει στη βελτίωση της εμπειρίας του καταναλωτή και στη διασφάλιση της επικαιρότητας των δεδομένων και της επικοινωνίας μέσω της εφαρμογής e-Καταναλωτής (mobile & web), ώστε μέσω της συνεχούς παρουσίας ενημερώσεων στην εφαρμογή και στο web όλες οι επικοινωνιακές πρωτοβουλίες του υπουργείου Ανάπτυξης να φτάσουν στον καταναλωτή έγκαιρα, στοχευμένα και με ενιαία εικόνα.
Πέντε βασικοί άξονες:
1. Πλάνο ενεργειών με νέα και ενημερώσεις των καταναλωτών μέσω της εφαρμογής και της web πλατφόρμας: Να σχεδιαστεί ένα τρίμηνο πλάνο επικοινωνίας μέσα από το eΚαταναλωτής app και τη web εφαρμογή, το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες ενημέρωσης των καταναλωτών σχετικά με:
• Θεματικά «καλάθια» (π.χ. Σχολικό, Εορταστικό, Καλάθι Νηστείας)
• Ενημερώσεις για δικαιώματα καταναλωτή
• Δράσεις του υπουργείου Ανάπτυξης (π.χ. μείωση τιμών, νέες πρωτοβουλίες)
• Εποχικές καμπάνιες (π.χ. Black Friday, Χριστούγεννα, καλοκαίρι)
Λειτουργία: Δημιουργία τριμήνου calendar επικοινωνιακών ενεργειών, ώστε να υπάρχει προγραμματισμένη και συντονισμένη ενημέρωση των καταναλωτών.
Ο προγραμματισμός θα περιλαμβάνει:
• Ημερομηνία έναρξης & λήξης κάθε ενέργειας
• Βασικό μήνυμα (τίτλος και σύντομη περιγραφή)
• Ενδεικτικό υλικό (banner, push notification, άρθρο)
• Κανάλια προβολής (app banner, web banner, push notification, homepage tile)
2. Επικοινωνία των ενεργειών μέσω banners και push notifications: Προβολή των επικοινωνιακών ενεργειών (π.χ. «Καλάθι Νοικοκυριού», «Black Friday», «Οδηγός Τιμών», «Πρόγραμμα Fuel Pass») μέσα από banners και ειδοποιήσεις με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας και της άμεσης ενημέρωσης των καταναλωτών.
Λειτουργία:
• Δημιουργία banners στην ενότητα «Νέα και Ενημερώσεις» της εφαρμογής και της web πλατφόρμας.
• Διαχείριση των banners μέσα από απλό CMS με δυνατότητα καθορισμού:
o Εικόνας, τίτλου, περιγραφής και συνδέσμου (εσωτερικού ή εξωτερικού URL)
o Διάρκειας προβολής (ημερομηνία έναρξης/λήξης)
• Εμφάνιση push notifications για σημαντικά νέα ή αλλαγές (π.χ. «Νέο Καλάθι Νοικοκυριού» σε ισχύ από 1/11).
• Δυνατότητα προβολής in-app banners και ειδοποιήσεων μέσα στην εφαρμογή.
• Τήρηση ιστορικού ενεργειών στο back-end (ποιο banner προβλήθηκε, αριθμός εμφανίσεων και clicks).
3. Καθορισμός και επικαιροποίηση barcodes/κωδικών προϊόντων: Επικαιροποίηση των δεδομένων προϊόντων, ώστε να αντικατοπτρίζουν την πραγματική αγορά, αποφεύγοντας διπλοεγγραφές, ανενεργά ή καταργημένα προϊόντα, ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα του «Καλαθιού» και οι συγκρίσεις τιμών και τα θεματικά καλάθια να είναι αξιόπιστα για τον Καταναλωτή.
Λειτουργία:
• Δημιουργία διαδικασίας ελέγχου εγκυρότητας barcodes σε συνεργασία με τις αλυσίδες supermarket.
• Σύγκριση των υφιστάμενων προϊόντων με τις βάσεις δεδομένων των αλυσίδων.
• Κατάργηση διπλών ή ανενεργών barcodes και εισαγωγή νέων όπου απαιτείται.
• Καθορισμός και επικαιροποίηση χάρτη καταστημάτων συνεργαζόμενων αλυσίδων:
4. Εξασφάλιση ορθής απεικόνισης των φυσικών καταστημάτων των συνεργαζόμενων αλυσίδων στον χάρτη της εφαρμογής και της web πλατφόρμας, με ενημερωμένες τοποθεσίες και πλήρη στοιχεία, διευκολύνοντας τον καταναλωτή να εντοπίζει εύκολα τα σημεία αγοράς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Λειτουργία:
• Έλεγχος και επικαιροποίηση των γεωγραφικών δεδομένων (διεύθυνση, γεωγραφικό πλάτος/μήκος) για κάθε κατάστημα.
• Ενοποίηση διπλοεγγραφών ή λανθασμένων τοποθεσιών.
• Εισαγωγή νέων καταστημάτων και αφαίρεση όσων έχουν κλείσει.
• Βελτίωση της εμφάνισης του χάρτη με φίλτρα αναζήτησης (αλυσίδα, περιοχή).
• Ενημέρωση των δεδομένων τόσο στο web όσο και στην εφαρμογή για κινητά.
5. Ενσωμάτωση Βοηθού Τεχνητής Νοημοσύνης (AI Assistant): Στο πλαίσιο της αναβάθμισης προβλέπεται η ανάπτυξη και ενσωμάτωση Βοηθού Τεχνητής Νοημοσύνης (AI Assistant), ο οποίος θα λειτουργεί συνδυαστικά ως έξυπνος συνομιλητικός βοηθός (chatbot) και ως εργαλείο δυναμικής αναζήτησης περιεχομένου. Ο AI βοηθός θα είναι διαθέσιμος τόσο στην web εφαρμογή όσο και στην mobile εφαρμογή, με στόχο την απλοποίηση της πλοήγησης και την άμεση παροχή έγκυρης πληροφόρησης στον καταναλωτή. Η προσθήκη του AI βοηθού αποσκοπεί στη βελτίωση της προσβασιμότητας και της ενημέρωσης των καταναλωτών, στην αύξηση της αλληλεπίδρασης με την πλατφόρμα e-Καταναλωτής και στην ενίσχυση της διαφάνειας στην πληροφόρηση για τιμές, προσφορές και πρωτοβουλίες του υπουργείου Ανάπτυξης.
Λειτουργία:
Ο AI βοηθός θα παρέχει στους καταναλωτές τη δυνατότητα:
• Να υποβάλλουν ερωτήσεις σε φυσική γλώσσα (π.χ. «Ποια προϊόντα περιλαμβάνονται στο Καλάθι του Νοικοκυριού;», «Πώς μπορώ να συγκρίνω τιμές;»).
• Να λαμβάνουν άμεσες, φυσικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις που αντλούνται από την επίσημη βάση δεδομένων και το ενημερωτικό περιεχόμενο του Υπουργείου Ανάπτυξης.
• Να εκτελούν έξυπνη αναζήτηση μέσα στην εφαρμογή (π.χ. προϊόντα, καλάθια, ενημερώσεις, φυλλάδια) μέσω του ίδιου περιβάλλοντος συνομιλίας.
• Να ενημερώνονται για δράσεις, νέα και θεματικές πρωτοβουλίες (π.χ. «Εορταστικό Καλάθι», «Black Friday», «Οδηγός Τιμών Καυσίμων»).
• Να λαμβάνουν προτάσεις πλοήγησης – π.χ. «Θες να δεις το κοντινότερο κατάστημα;», «Να σου δείξω τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη μείωση τιμής;».
• Να επικοινωνούν με ανθρώπινη υποστήριξη, σε περίπτωση που το αίτημα δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί αυτόματα.
Να σημειωθεί εδώ ότι στην πρόσκληση υποβολής προσφοράς που απηύθυνε το υπουργείο Ανάπτυξης για την αναβάθμιση του e-katanalotis, αναφέρεται εκτενώς στην πρωτοβουλία «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο δεν πήρε παράταση όπως άλλα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί στη μάχη κατά της ακρίβειας και ως εκ τούτου έληξε στις 31 Οκτωβρίου.
Το χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα δε με το υπουργείο Ανάπτυξης, η αναβάθμιση της ψηφιακής πλατφόρμας e-katanalotis θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως την 30ή Νοεμβρίου 2025 και η υποστήριξη της ψηφιακής πλατφόρμας έως την 31η Δεκεμβρίου 2025.
