Στη μέση της βαθμολογίας ανάμεσα σε 30 χώρες της Ευρώπης βρίσκεται η Ελλάδα, καταλαμβάνοντας την 16η θέση στον Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους 2025, ο οποίος δημοσιεύεται σήμερα από το ευρωπαϊκό δίκτυο EPICENTER και το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών. Ο Δείκτης αξιολογεί το ρυθμιστικό και φορολογικό πλαίσιο των ευρωπαϊκών χωρών ως προς τον βαθμό της ελευθερίας επιλογών που αναγνωρίζουν στους πολίτες ως προς το φαγητό, το ποτό, το κάπνισμα και το άτμισμα.
Στο κείμενο πολιτικής του ΚΕΦΙΜ που δημοσιεύεται σήμερα μαζί με τον Δείκτη, αναλύεται το σχετικό ρυθμιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας ότι η χώρα μας δεν εφαρμόζει ακραίες απαγορεύσεις αλλά ούτε και αναγνωρίζει πλήρη ελευθερία στις επιλογές των πολιτών στο φαγητό, το ποτό, το κάπνισμα και το άτμισμα.
Για το 2025, η Ελλάδα κατατάσσεται στη μέση της βαθμολογίας του Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους, καταλαμβάνοντας την 16η θέση σε σύνολο 30 Ευρωπαϊκών χωρών, με συνολική βαθμολογία 21,4 στα 100. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται ούτε αυστηρές περιοριστικές πολιτικές, ούτε αναγνωρίζεται πλήρης ελευθερία στις επιλογές των πολιτών στο φαγητό, το ποτό, το κάπνισμα και το άτμισμα.
Σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση του Δείκτη το 2023, η Ελλάδα απώλεσε 2 θέσεις. Η μετακίνηση αυτή δεν οφείλεται σε κάποια αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου στην Ελλάδα, αλλά στην επιμέρους φιλελευθεροποίηση άλλων χωρών.
Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες του Δείκτη η Ελλάδα κατατάσσεται:
- Στην 8η θέση ως προς την αυστηρότητα των περιοριστικών ρυθμίσεων στην κατηγορία του καπνού.
- Στην 11η θέση ως προς την αυστηρότητα περιοριστικών ρυθμίσεων στην κατηγορία της ασφαλέστερης νικοτίνης (προϊόντων εναλλακτικών του τσιγάρου που προκαλούν λιγότερη βλάβη).
- Στην 19η θέση ως προς την αυστηρότητα των περιοριστικών ρυθμίσεων στο αλκοόλ.
- Ανάμεσα στις πιο ελεύθερες χώρες ως προς την αυστηρότητα των περιοριστικών ρυθμίσεων στα τρόφιμα και τα αναψυκτικά (ισοβαθμία με άλλες 10 χώρες).
Δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία ότι οι πολίτες στις πιο παρεμβατικές χώρες απολαμβάνουν καλύτερη υγεία ή υψηλότερο προσδόκιμο ζωής, σύμφωνα με τα δεδομένα του Δείκτη Παρεμβατικού Κράτους. Αντίθετα, η υπερβολική ρύθμιση περιορίζει την καινοτομία, που συχνά σχετίζεται με την ανάπτυξη προϊόντων μειωμένης βλάβης, και δημιουργεί υψηλό γραφειοκρατικό και διοικητικό κόστος χωρίς ανάλογο όφελος. Η ισχυρότερη θετική συσχέτιση εντοπίζεται ανάμεσα στην οικονομική ευημερία και την υγεία, γεγονός που δείχνει ότι η οικονομική ανάπτυξη αποδίδει καλύτερα από την πατερναλιστική παρέμβαση.
Ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ Νίκος Ρώμπαπας έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η ρύθμιση προϊόντων όπως το αλκοόλ, ο καπνός, τα τρόφιμα και τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας και τον σεβασμό της ατομικής αυτονομίας. Η συγκριτική μελέτη των εφαρμοζόμενων πολιτικών καταδεικνύει ότι αντί για αυστηρούς περιορισμούς και υψηλή φορολογία που επιβαρύνουν τους πολίτες και περιορίζουν την καινοτομία, ηπιότερα εργαλεία όπως η διαφοροποιημένη φορολογία αναλόγως του βαθμού βλάβης και η αξιόπιστη πληροφόρηση μπορούν να αποδειχθούν πολύ αποτελεσματικότερα και πολύ λιγότερο ηθικώς προβληματικά».
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη στα αγγλικά εδώ και το κείμενο πολιτικής ανάλυσης του ΚΕΦΙΜ εδώ.
