Τα βασικά στοιχεία που οδήγησαν σε επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών σε Ελλάδα και εξωτερικό κατά το β’ τρίμηνο του 2022, επισημαίνει στο εβδομαδιαίο οικονομικό της δελτίο «7 Ημέρες Οικονομίας» η Eurobank, υπογραμμίζοντας πως οι πληθωριστικές πιέσεις, η επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος αλλά και η μείωση του δείκτη PMI μεταποίησης συνιστούν τα βασικότερα εμπόδια για Ελλάδα και Ευρωζώνη.
Αναλυτικότερα, η τράπεζα επισημαίνει πως σύμφωνα με προκαταρτικές εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό Ιουνίου 2022 που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η Eurostat, η ετήσια μεταβολή του ΕνΔΤΚ στην Ελλάδα ενισχύθηκε για 13ο μήνα στη σειρά και ανήλθε στο 12,0% από 10,5% τον Μάιο 2022 και 0,6% τον Ιούνιο 2021.
Το προαναφερθέν μέγεθος ήταν το πέμπτο υψηλότερο ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, με την κατάταξη των 19 οικονομιών να έχει ως εξής (βλέπε Σχήμα 1): Εσθονία (22,0%), Λιθουανία (20,5%), Λετονία (19,0%), Σλοβακία (12,5%), Ελλάδα (12,0%), Σλοβενία (10,8%), Βέλγιο (10,5%), Λουξεμβούργο (10,3%), Ισπανία (10,0%), Ολλανδία (9,9%), Ιρλανδία (9,6%), Κύπρος (9,1%), Πορτογαλία (9,0%), Αυστρία (8,7%), Ευρωζώνη (8,6%), Ιταλία (8,5%), Γερμανία (8,2%), Φινλανδία (8,1%), Γαλλία (6,5%) και Μάλτα (6,1%).
Όπως αναφέρθηκε σε παλαιότερο τεύχος του δελτίου της Eurobank «7 Ημέρες Οικονομία», οι 4 χώρες της Ευρωζώνης με τον υψηλότερο πληθωρισμό είναι αυτές που συνορεύουν τουλάχιστον με μια εκ των Ρωσίας και Ουκρανίας, ήτοι οι χώρες της Βαλτικής και η Σλοβακία.
Οι τρέχουσες εκτιμήσεις των επίσημων οργανισμών, εγχώριων και από την αλλοδαπή, για τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στην Ελλάδα το 2022, είναι πιθανόν να αναθεωρηθούν εκ νέου προς τα πάνω, καθότι: 1ον ο μέσος όρος του ετήσιου πληθωρισμού στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 8,6% το 1ο εξάμηνο 2022 (H1 2022), με την τελευταία παρατήρηση στο 12,0%, 2ον προς το παρόν δεν διαφαίνεται μια γρήγορη αποκλιμάκωση των γεωπολιτικών διαταραχών και των τιμών ενέργειας, 3ον ο πυρήνας πληθωρισμού ανήλθε στο 6,0% τον Ιούνιο 2022 (3,7% στην Ευρωζώνη) από 3,7% τον Μάιο 2022, αντανακλώντας τη διάχυση των πληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία και 4ον τo ευρώ έχει υποτιμηθεί έναντι του δολαρίου. Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στην τελευταία Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2021-2022 (Ιούνιος 2022) αναθεώρησε προς τα πάνω την εκτίμησή της για τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό το 2022 στο 7,6% από 5,2% προηγουμένως (Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2021). Για τα έτη 2023 και 2024 προβλέπει επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου των τιμών στο 2,4% και 1,7% αντίστοιχα. Τέλος, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκδοση του περιοδικού Focus Economics (Ιούλιος 2022), η μέση εκτίμηση της αγοράς για τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στην Ελλάδα το 2022 διαμορφώθηκε στο 7,3% από 6,5% 30 μέρες πριν, 5,9% 60 μέρες πριν και 4,4% 90 μέρες πριν. Οι συνεχείς και σχετικά υψηλές αναθεωρήσεις για τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στην Ελλάδα το 2022 ενισχύουν την αβεβαιότητα στην οικονομία με επιπτώσεις στις αποφάσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για καταναλωτικές και επενδυτικές δαπάνες αντίστοιχα.
Η ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων το 2ο τρίμηνο 2022 (ετήσια αύξηση του ΕνΔΤΚ κατά 10,5% από 6,6% το 1ο τρίμηνο 2022) συνοδεύτηκε από επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος και πτώση του δείκτη PMI μεταποίησης (βλέπε Σχήματα 2Α και 2Β). Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2022 συρρικνώθηκε στις 105,8 μονάδες (μέσος όρος 3 μηνών) από 113,8 μονάδες το 1ο τρίμηνο 2022. Η εν λόγω μείωση ήταν η πέμπτη υψηλότερη από την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη μέχρι σήμερα. Καθοδική πορεία ακολούθησε και ο αντίστοιχος δείκτης στην Ευρωζώνη, με ελαφρώς ηπιότερο ρυθμό σε σύγκριση με την Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά τους επί μέρους δείκτες εμπιστοσύνης που συνθέτουν τον δείκτη οικονομικού κλίματος, όλοι κινήθηκαν έντονα καθοδικά (βλέπε Πίνακα 1). Συγκεκριμένα, ο δείκτης εμπιστοσύνης στη βιομηχανία επιδεινώθηκε κατά 8,0 μονάδες (4,7 στην Ευρωζώνη), στις υπηρεσίες κατά 18,5 (1,4 βελτίωση στην Ευρωζώνη), στους καταναλωτές κατά 9,4 (8,7 στην Ευρωζώνη), στο λιανικό εμπόριο κατά 9,3 (6,3 στην Ευρωζώνη) και τις κατασκευές κατά 10,9 (3,9 στην Ευρωζώνη).
Πτώση κατέγραψε και ο δείκτης PMI μεταποίησης (πηγή: S&P Global). Αναλυτικά, μειώθηκε στις 53,2 μονάδες το 2ο τρίμηνο 2022 από 56,8 μονάδες το 1ο τρίμηνο 2022. Παρέμεινε ωστόσο άνω του ορίου των 50 μονάδων (>50 βελτίωση λειτουργικών συνθηκών στη μεταποίηση) για 6ο τρίμηνο στη σειρά. Σε επίπεδο μηνών, η τιμή του δείκτη PMI μεταποίησης τον Ιούνιο 2022 μειώθηκε στις 51,1 μονάδες (52,1 στην Ευρωζώνη) από 53,8 μονάδες τον Μάιο 2022 (54,6 στην Ευρωζώνη). Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της S&P Global, η παραγωγή και οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν για πρώτη φορά από τον Μάρτιο 2021, ενώ και ο βαθμός εμπιστοσύνης υποχώρησε σημαντικά σε σύγκριση με τον Μάιο 2022.
Δύναται να υποστηριχθεί ότι στο αρχικό στάδιο της ανόδου του πληθωρισμού (το 3ο τρίμηνο 2021 ο ΕνΔΤΚ αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 1,3% από μείωση 0,6% το 2ο τρίμηνο 2022) επηρεάστηκε αρνητικά κυρίως η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και σε μικρότερο βαθμό η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων (βλέπε Σχήματα 3Α και 3Β). Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ισχνής ανόδου ή και μείωσης του επιπέδου των τιμών, το σενάριο των πληθωριστικών πιέσεων, έστω και προσωρινών, επέστρεφε στο προσκήνιο.
Παρά ταύτα η μεταπανδημική ορμή ικανοποίησης αναγκών και τα μέτρα στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών διατήρησαν την ιδιωτική κατανάλωση σε ισχυρή ανοδική τροχιά (2,5% QoQ / 11,6% YoY το 1ο τρίμηνο 2022). Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (24 Φεβρουαρίου 2022) οι προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό, μεταβλήθηκαν επί τα χείρω, κάτι που αποτυπώνεται στους δείκτες οικονομικού κλίματος και PMI μεταποίησης του 2ου τριμήνου 2022. Μένει να αποκαλυφθεί το μέγεθος των επιπτώσεων στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών του 2ου τρίμηνου 2022 (προγραμματισμένη δημοσίευση από την ΕΛΣΤΑΤ στις 7/9/2022).
