Ροή
Αντιμέτωπες με μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες δύο μήνες μετά την εκδήλωση της πανδημίας του covid-19 στη χώρα μας.
Τα σχέδια για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 30 δισ. ευρώ φέτος, με όχημα τη συστημική λύση «Ηρακλής», αντικαθίστανται από σχέδια Επιχειρησιακής Συνέχειας, ενίσχυσης της ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις και στήριξης της οικονομίας προκειμένου να ξεπεραστεί με όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες η πρωτοφανής κρίση.
Σε αντίθεση με την Ευρωζώνη, όπου το ποσοστό των κόκκινων δανείων στο σύνολο του ενεργητικού των τραπεζών είναι μονοψήφιο, ο δείκτης NPE στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά υψηλός (40% με βάση τα στοιχεία 2019). Ο στόχος για μείωση του δείκτη κάτω από το 20% στα τέλη του 2021 «πάει περίπατο» καθώς οι τιτλοποιήσεις -που είναι το κύριο όχημα εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους- προϋποθέτει επενδυτικό ενδιαφέρον από funds του εξωτερικού και ρευστότητα.
Επόμενος σταθμός: Ρευστότητα
Πρώτη προτεραιότητα στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας μετά το lockdown είναι η διοχέτευση ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι αναγκαίο οι τράπεζες να ανοίξουν τη «στρόφιγγα» αξιοποιώντας τόσο τη φθηνή ρευστότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όσο και τα πιστοδοτικά εργαλεία που ενεργοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω των κοινοτικών ταμείων.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κλάδου, 7-10 δισ. ευρώ θα εκταμιευτούν στις εγχώριες επιχειρήσεις, εκ των οποίων τα μισά θα προέρχονται από προγράμματα και τα υπόλοιπα από καθαρές χορηγήσεις. Ήδη το πρώτο τετράμηνο του έτους, τα νέα πιστωτικά όρια ξεπέρασαν τα 3 δισ. ευρώ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία προχώρησε στις πρώτες εκταμιεύσεις δανείων προς επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος ΤΕΠΙΧ ΙΙ. Το εν λόγω πρόγραμμα παρέχει κεφάλαιο κίνησης με επιδότηση επιτοκίου. Ήδη η τράπεζα έχει εγκρίνει περισσότερα από 1.000 δάνεια του προγράμματος, συνολικού ύψους 110 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρουν σχετικές πηγές.
Απώτερος στόχος: Εξυγίανση
Η εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών, όμως, δεν μπορεί να μπει στο περιθώριο. Παρά τις προσπάθειες για συνέχιση των σχεδίων τιτλοποιήσεων, όπως το Cairo της Eurobank και το Galaxy της Alpha Bank, θα χρειαστεί αλλαγή του μείγματος πολιτικής για να ανταπεξέλθει ο σχεδιασμός στις νέες συνθήκες.
Για τον λόγο αυτό, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, επαναφέρει τη λύση της band bank, της «κακής τράπεζας» δηλαδή που θα σηκώσει το βάρος των επισφαλειών από τις ελληνικές τράπεζες σε ένα χωριστό όχημα ώστε η εξυγίανση να είναι άμεση και δραστική, με βιώσιμους όρους για τα εγχώρια ιδρύματα.
Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, διατυπώνουν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου σχεδίου, επιμένοντας ότι ο «Ηρακλής» παραμένει η επικρατέστερη λύση και ότι η σύσταση bad bank θα εξέπεμπε αρνητικό σήμα στις αγορές.
Νέο μοντέλο λειτουργίας
Την ίδια ώρα, οι τράπεζες καλούνται να αλλάξουν το λειτουργικό τους μοντέλο, καθώς λόγω της πανδημίας οδηγήθηκαν σε μαζική χρήση της τηλεργασίας και λειτουργία των τραπεζικών καταστημάτων μόνο με το 50% του προσωπικού.
Για να διασφαλίσουν την όσο το δυνατόν πιο ομαλή συνέχιση των εργασιών και εξυπηρέτηση των πελατών τους, επιταχύνθηκε η ψηφιοποίηση μιας σειράς από υπηρεσίες αλλά -κυρίως- η μύηση των πελατών στα ηλεκτρονικά κανάλια εξυπηρέτησης.
Οι ενδείξεις είναι θετικές αλλά είναι πολλά ακόμη τα βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε οι τράπεζες να μπορούν να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στις ψηφιακές απαιτήσεις της εποχής και -πολύ περισσότερο- οι πολίτες να στραφούν από το κατάστημα στο κινητό ή τον υπολογιστή τους ώστε να μην σχηματίζονται ουρές τετραγώνων έξω από τα καταστήματα.
