Από την εποχή που ο Χριστόφορος Κολόμβος εισήγαγε στην Ευρώπη την «τελετουργία» του καπνίσματος μέχρι και σήμερα, έχουν αλλάξει ριζικά τόσο ο πλανήτης όσο και ο άνθρωπος. Οι καινοτόμες τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων βάζουν τη δική τους σφραγίδα σε αυτή τη συνήθεια χρόνων, ωθώντας την καπνοβιομηχανία σε μια στροφή 180 μοιρών για ένα μέλλον χωρίς καπνό αλλά όχι και χωρίς κάπνισμα.
Από το τσιγάρο στο ηλεκτρονικό τσιγάρο
Ήταν σχεδόν πριν από μια δεκαετία όταν το γνώριμο τσιγάρο συνοδεύτηκε από το επίθετο ηλεκτρονικό και το κάπνισμα μετατράπηκε σε άτμισμα ενός υγρού που περιείχε μεν την απαραίτητη ποσότητα νικοτίνης, αλλά και πολύ περισσότερες γεύσεις.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα κατέκτησαν μεγάλο μερίδιο της καπνικής αγοράς και -από τις πρώτες ογκώδεις συσκευές- κυκλοφόρησαν σε διάφορα μεγέθη και χρώματα. Η δημιουργία τους ωστόσο πάει πολύ πιο πίσω από την στιγμή που κυκλοφόρησαν. Το 1963 ο εφευρέτης Herbert Gilbert κατέθεσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για ένα τσιγάρο χωρίς καπνό. Η ιδέα του ήταν να σχεδιάσει ένα τσιγάρο με μια άκρη στην οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα οποιοδήποτε υγρό από «μπύρα μέχρι ρούμι». Όμως η ιδέα του δεν μετουσιώθηκε σε προϊόν παρά 35 χρόνια αργότερα, όταν ένας κινέζος φαρμακοποιός, ο Hon Lik εφηύρε ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο το οποίο θερμαίνει ένα υγρό που περιέχει νικοτίνη και παράγει έναν ατμό που θα μπορεί να εισπνευστεί.
Αφότου κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τον σχεδιασμό των τσιγάρων του το 2003, το προϊόν διανεμήθηκε για δημόσια χρήση στην Κίνα για έναν χρόνο. Έκτοτε η παλαιά συνήθεια του καπνίσματος εκσυγχρονίστηκε εξαλείφοντας παράλληλα και τις ανησυχίες για την υγεία. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα κατάφεραν να κερδίσουν την αποδοχή του κοινού και να αποκτήσουν ικανοποιητικό μερίδιο αγοράς, χωρίς ωστόσο να επιτύχουν να «κατατροπώσουν» το παραδοσιακό τσιγάρο. Βασικότερη αιτία ήταν, σύμφωνα με τους χρήστες, πως δεν μπορούν να καλύψουν τις προδιαγραφές των φανατικών καπνιστών αφού η εμπειρία είναι αρκετά διαφορετική από την εισπνοή καπνού που βγαίνει από μια καιόμενη ράβδο.
Το καινοτόμο καπνικό προϊόν μειωμένου κινδύνου IQOS
Μια πιο επιτυχημένη λύση ήταν αυτή των ράβδων καπνού και του καινοτόμου καπνικού προϊόντος μειωμένου κινδύνου της Παπαστράτος. Με την μακρόχρονη εμπειρία της στην καπνοβιομηχανία, το 2008 η Παπαστράτος Phillip Morris International αποφασίζει να δημιουργήσει την δική της πρόταση εναλλακτικού τσιγάρου.
Προσλαμβάνοντας περισσότερους από 400 επιστήμονες και ειδικούς και επενδύοντας πάνω από 3 δισ. δολάρια στην έρευνα, ανάπτυξη και επιστημονική τεκμηρίωση, το 2014 η καπνοβιομηχανία κολοσσός παρουσιάζει στην αγορά και στους καπνιστές το IQOS.
Σχεδιασμένο για τις ανάγκες και τις διαφορετικές προτιμήσεις των ενήλικων καπνιστών, το IQOS ξεχωρίζει από τα λοιπά ηλεκτρονικά τσιγάρα αφού ο χρήστης του ούτε ατμίζει ούτε καπνίζει.
Η λύση της Παπαστράτος ήταν καινοτόμα αφού δημιούργησε ένα μειωμένου κινδύνου προϊόν το οποίο δεν γεμίζει με υγρό όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα του χθες, αλλά με ειδικού μεγέθους και επεξεργασίας τσιγάρα.
Οι νέοι αυτοί ράβδοι καπνού δεν καίγονται αλλά μέσω μιας ειδικής συσκευής θερμαίνονται. Με τον τρόπο αυτό το νέο τσιγάρο δεν απελευθερώνει τοξικές ουσίες όπως η πίσσα αλλά μόνο νικοτίνη.
Το δεύτερο όμως μεγάλο στοίχημα που πέτυχε η Παπαστράτος Phillip Morris International με την συγκεκριμένη λύση είναι αυτό της γεύσης αλλά και της αίσθησης που αποκτά ο καπνιστής, αρκετά παρόμοια με αυτή του κανονικού τσιγάρου - αλλά με πολύ λιγότερη μυρωδιά αφού εκπνέεται πολύ λιγότερος καπνός.
Μέσα σε τρία χρόνια από την στιγμή που κυκλοφόρησε το 2014, το καπνικό προϊόν μειωμένου κινδύνου της Παπαστράτος διατίθεται σε 30 χώρες του κόσμου ενώ η Ελλάδα μετατρέπεται σε ένα από τα πρώτα κέντρα παγκοσμίως που θα παρασκευάζει αποκλειστικά τις νέες ράβδους καπνού στο εργοστάσιο της στον Ασπρόπυργο.
Το νέο, ραγδαία αναπτυσσόμενο εναλλακτικό καπνικό προϊόν IQOS, έχει στόχο να σταματήσει σταδιακά τη δημιουργία παραδοσιακών τσιγάρων (η οποία ανέρχεται σε 12 δισ. τεμάχια σήμερα). Και το πείραμα μοιάζει να επιτυγχάνει αφού οι χρήστες του όχι μόνο αυξάνουν συνεχώς, αλλά χαρακτηρίζουν το προϊόν άκρως επιτυχημένο καθώς βελτιώνει την αναπνοή κι αυξάνει τις αντοχές.
Ενθαρρυντικά είναι άλλωστε και τα αποτελέσματα των ερευνών τα οποία ανέφεραν πως το ΙQOS καταφέρνει να περιορίσει τις εμφανείς αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος και διατίθενται για ανεξάρτητο έλεγχο και επαλήθευση από τρίτους.
Το παράδειγμα της Παπαστράτος ακολουθούν κι άλλες καπνοβιομηχανίες παγκοσμίως όπως η British American Tobacco Plc η οποία ετοιμάζεται να προωθήσει τη δική της εκδοχή ενός λιγότερο επιβλαβούς τσιγάρου, αλλά και ιαπωνική Japan Tobacco, επιβεβαιώνοντας το γεγονός πως η καπνοβιομηχανία αλλάζει.
