Ροή
Σε υψηλά επίπεδα επανήλθε το ανεκτέλεστο του κατασκευαστικού ομίλου ΑΒΑΞ. Στο τέλος του 2021 έφτανε τα 1,4 δισ. ευρώ περίπου, έναντι 1 δισ. στο τέλος του 2020. Στη συνέχεια ο όμιλος υπέγραψε νέες συμβάσεις, ενώ υπάρχουν και αρκετές συμβάσεις προς υπογραφή, συνολικής αξίας που προσεγγίζει τα 0,8 δισ. ευρώ. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω έργα, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο ανέρχεται σε 2,2 δισ. ευρώ περίπου με το γκρουπ να «καλείται», όπως και οι άλλοι όμιλοι του χώρου, να «μετατρέψουν» τις συμβάσεις αυτές σε κερδοφορία μέσα σε ένα δύσκολο περιβάλλον, με ραγδαία αύξηση του κόστους σε υλικά και ενέργεια.
Άλλωστε, το θέμα του κόστους επηρεάζει την τελική γραμμή στον ισολογισμό των ομίλων. Σε ενοποιημένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες, ο Όμιλος ΑΒΑΞ παρουσίασε καθαρό κέρδος μετά φόρων ύψους €2 εκατομμυρίων το 2021 έναντι κέρδους €10,5 εκατομμυρίων το 2020. Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοοικονομικών εξόδων και αποσβέσεων (ΕΒΙΤDA) του Ομίλου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ανήλθαν σε €51,0 εκ το 2021 έναντι €62,3 εκ στο προηγούμενο έτος. Ο περιορισμός της κερδοφορίας οφείλεται στην επίπτωση στο κατασκευαστικό κόστος από την διεθνή ανατίμηση των δομικών υλικών, του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, των καυσίμων και των μεταφορικών εξόδων, από τους τελευταίους μήνες του 2020 μέχρι και σήμερα.
Οι αυξήσεις τιμών κυμαίνονται μεταξύ 25% και 70%, χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο αυτό θα αντιστραφεί τους επόμενους μήνες. Η ΑΒΑΞ διασφαλίζει ότι στις νέες συμβάσεις έργων του ιδιωτικού τομέα και του εξωτερικού περιλαμβάνεται ρήτρα ανατίμησης υλικών και καυσίμων.
Όπως σημειώνεται στην ετήσια οικονομική έκθεση του ομίλου, για τα δημόσια έργα, στις συμβάσεις προβλέπονται όροι για την αναπροσαρμογή τιμών. Δεδομένου όμως ότι οι αναθεωρήσεις αφορούν σε εργασίες οι οποίες περιλαμβάνουν εργατικά, μισθώσεις, καύσιμα και υλικά τα οποία βασίζονται στον μέσο όρο ανατιμήσεων, οι αναπροσαρμογές είναι μικρότερες των πραγματικών αυξήσεων καθώς μέχρι στιγμής αφορούν μόνο σε υλικά και καύσιμα. Γίνεται προσπάθεια και διαπραγματεύσεις με τα αρμόδια υπουργεία ούτως ώστε αυτά τα υλικά με την μεγάλη ανατίμηση να πληρώνονται απολογιστικά. Για τα νέα έργα τα οποία δεν είναι δημόσια, πραγματοποιούνται διαπραγματεύσεις ώστε οι συμβάσεις να περιλαμβάνουν όρους αναθεώρησης τιμών.
Όπως επίσης σημειώνεται, οι πιέσεις στο κόστος κατασκευής δεν είναι ομοιόμορφες και οριζόντιες, καθώς δεν έχουν επηρεαστεί οι τιμές σε όλα τα υλικά και όλες τις γεωγραφικές αγορές με τον ίδιο τρόπο. Τα έργα που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ολοκλήρωσης δεν αναμένεται να επηρεασθούν σημαντικά.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για την εξομάλυνση των πληθωριστικών πιέσεων στο κόστος των έργων δημοσίου ενδιαφέροντος, καθώς επίσης όσων δημόσιων έργων και ΣΔΙΤ βρίσκονται στη διαδικασία δημοπράτησής τους.
Παράλληλα προωθείται η δημιουργία παρατηρητηρίου τιμών και η ίδρυση εταιρείας προδιαγραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων και μελετών προκειμένου οι αναπροσαρμογές να γίνονται αυτόματα. Μετά από επαφές με τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες, ο κατασκευαστικός κλάδος αναμένει τις αρχικές παρεμβάσεις του κράτους να πραγματοποιηθούν στην κατεύθυνση της αύξησης των πληρωμών που εγκρίνονται για τα δημόσια έργα, και στη συνέχεια να προχωρήσει η εξεύρεση πόρων για την προσαρμογή των προϋπολογισμών των έργων, εκτελούμενων και υπό δημοπράτηση, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας.
Μέχρι σήμερα, και δεδομένου ότι η αγορά συνεχίζει να παρουσιάζει δυσκολίες σχετικά με τις αυξήσεις τιμών πρώτων υλών λόγω των επιπτώσεων του covid-19 και πρόσφατα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις στα αποτελέσματα της εταιρείας είναι σημαντικές. Τα υλικά, οι ανατιμήσεις των οποίων επηρεάζουν την Εταιρεία, τα υποκαταστήματά της στο εξωτερικό και τις κοινοπραξίες μέσω των οποίων εκτελούνται τα έργα, αφορούν στον σίδηρο, τον χαλκό, το αλουμίνιο, τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, την άσφαλτο κλπ.
Τα έργα της εταιρείας στο εξωτερικό δεν καλύπτονται από αναθεωρήσεις τιμών, και εκτιμάται ότι η επίδραση στο μεικτό αποτέλεσμα ανέρχεται σε €26 εκ τουλάχιστον. Το ποσό αυτό αφορά το οδικό έργο στην Κροατία, τα κτηριακά έργα Casino Resort και Trilogy στην Κύπρο, το ενεργειακό έργο στο Ιράκ και τον αγωγό φυσικού αερίου IGB στη Βουλγαρία.
Στο εσωτερικό, η επίδραση αφορά κυρίως στο έργο στο σταθμό ενέργειας στον Αγιο Δημήτριο της ΔΕΗ και ανέρχεται σε τουλάχιστον €4 εκ. Δεδομένου ότι τα υφιστάμενα έργα θα ολοκληρωθούν μέχρι το 3ο τρίμηνο του 2022, έχει απορροφηθεί περίπου το 70% των ανατιμήσεων με ημερομηνία αναφοράς την 31.12.2021. Παρ’ όλα αυτά, έχουν κατατεθεί αιτήματα αποζημίωσης (claims) και διεξάγονται διαπραγματεύσεις με τους πελάτες καθότι οι συνθήκες δεν αφορούν σε κανονικές αυξήσεις τιμών αλλά σε έκτακτες καταστάσεις (force majeure). Τα ποσά αποζημίωσης που τυχόν προκύψουν από τις διαπραγματεύσεις αναμένεται να επηρεάσουν τα αποτελέσματα του 2022.
Όπως σημειώνεται στην ετήσια οικονομική έκθεση, στις Παραχωρήσεις, η σταδιακή κατάργηση των περιορισμών των μετακινήσεων αύξησε την κυκλοφορία κατά 15% το 2021 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Εγνατία Οδό και στην Αττική Οδό κατά 22% και 17% αντίστοιχα. Συνεπώς υπήρξε και η αντίστοιχη αύξηση των εσόδων. Επίσης το αποθεματικό εύλογης αξίας των συμμετοχών αυξήθηκε κατά € 27,5 εκ. για την εταιρεία και κατά € 29,6 εκ. για τον Όμιλο. Παρόλα αυτά ακόμα δεν έχουν επανέλθει στα προ covid επίπεδα του 2019. Λόγω της ομαλοποίησης των δραστηριοτήτων μαζί με τα ταμειακά διαθέσιμα και τους αποθεματικούς λογαριασμούς που διατηρούν τα έργα, οι δανειακές υποχρεώσεις αναμένονται να εξυπηρετηθούν εντός του προβλεπόμενου χρονικού περιθωρίου.
Στο σύνολο των οδικών αξόνων της χώρας η μεταβολή της αθροιστικής κυκλοφορίας το 2021 έναντι του 2019 (έτος αναφοράς προ πανδημίας) έφτασε το -12%, καταγράφοντας όμως σημαντική βελτίωση έναντι της μεταβολής -24% που είχε καταγραφεί το 2020 έναντι του 2019. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι σταδιακά στη διάρκεια του 2021 ενισχυόταν ο ρυθμός ανάκαμψης της κυκλοφορίας οχημάτων στους οδικούς άξονες της χώρας. Στο β’ εξάμηνο μάλιστα του 2021, η κίνηση σε όλους τους οδικούς άξονες, με την εξαίρεση της Εγνατίας Οδού, ήταν ελαφρώς ανώτερη της αντίστοιχης περιόδου του 2019. Ειδικά στην Αττική Οδό, στο σύνολο του 2021 οι διελεύσεις οχημάτων ήταν -11% έναντι του 2019, αλλά στο β’ εξάμηνο του έτους ήταν +1% σε σχέση με την συγκρίσιμη περίοδο του 2019, παρότι η κίνηση επιβατών στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος ακόμη υπολείπεται σημαντικά των δεδομένων του 2019. Η μέση ημερήσια κίνηση στην Αττική Οδό το 2021 ανήλθε σε 210 χιλ. περίπου οχήματα, έναντι περίπου 180 χιλ. το 2020 και 236 χιλ. το 2019. Στο β’ εξάμηνο του 2021, η μέση ημερήσια κίνηση στην Αττική Οδό ξεπέρασε τις 24 1χιλ. διελεύσεις οχημάτων.
Η αξία των συμμετοχών του Ομίλου σε παραχωρήσεις μειώθηκε οριακά κατά τη διάρκεια του 2021, φτάνοντας τα €340,4 εκ στο τέλος του έτους έναντι €341,3 εκ το 2020. Για σκοπούς αναλυτικής πληροφόρησης επισημαίνεται ότι στον μη-ενοποιημένο ισολογισμό της Εταιρείας η αποτίμηση των επενδύσεων σε παραχωρήσεις γίνεται στην εύλογη αξία τους (fair value), όπως προκύπτει από Εκθέσεις Ανεξάρτητων Εκτιμητών. Στον ενοποιημένο ισολογισμό του Ομίλου, οι επενδύσεις αυτές ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, πλην των συμμετοχών κάτω του 20% (ο Αυτοκινητόδρομος Μορέας και η Ολυμπία Οδός, οι οποίες απεικονίζονται και στον ενοποιημένο ισολογισμό με τις εύλογες αξίες τους). Ως αποτέλεσμα, ποσό εύλογης αξίας € 176 εκ δεν αντικατοπτρίζονται στον ενοποιημένο ισολογισμό και αφορά τη διαφορά μεταξύ εύλογης αξίας των συμμετοχών που ενοποιούνται και της αξίας που περιλαμβάνεται στον Ισολογισμό, διότι οι συμμετοχές αυτές (πλην των όσων αναφέρονται ανωτέρω) ενοποιούνται με την καθαρή θέση.
Λόγω της πανδημίας covid-19, τα μερίσματα που εισέπραξε ο Όμιλος από τις συμμετοχές τους σε παραχωρήσεις οδικών αξόνων το 2021 (τα οποία αφορούσαν σε κέρδη του 2020), είναι μειωμένα κατά €20 εκ περίπου έναντι του 2020 (τα οποία αφορούσαν σε κέρδη του 2019). Οι παραχωρήσεις εισέφεραν EBITDA άνω των 32,6 εκατ. ευρώ.
Στον Κατασκευαστικό τομέα οι εξελίξεις στις τιμές των καυσίμων και των πρώτων υλών κατά το 2021 επηρέασαν αρνητικά το μεικτό αποτέλεσμα των έργων, οδηγώντας σε ζημιογόνο αποτέλεσμα. Μετά τη διακοπή της δραστηριότητας της ενέργειας, ο κατασκευαστικός κλάδος πλέον εισφέρει το 97% των συνολικών εσόδων του Ομίλου, με την αναλογία εσόδων από διεθνή και εγχώρια έργα να διαμορφώνεται περίπου στο 3 προς 1. Ο τομέας εισέφερε τζίρο 575,3 εκατ. ευρώ, μικτό κέρδος 27,5 εκατ. ευρώ (επί συνόλου 31,6 εκατ.), EBITDA 16,7 εκατ. ευρώ (επί συνόλου 50,9 εκατ.). Στο εξωτερικό ο τζίρος ανήλθε στα 423,8 εκατ. ευρώ έναντι σχεδόν 168,4 εκατ. στο εσωτερικό.
Ευρύτερα, να αναφέρουμε ότι ο διεθνής τομέας εισέφερε μικρά κέρδη 40,1 εκατ. ευρώ (ο εγχώριος μικτές απώλειες 8,5 εκατ.), EBITDA 25,5 εκατ. ευρώ (όσα περίπου και ο εγχώριος), κέρδη μετά φόρων 15,3 εκατ. ευρώ (ο εγχώριος τομέας είχε ζημίες 13,3 εκατ. ευρώ).
Υπενθυμίζεται ότι η ΑΒΑΞ συμμετείχε στην διαδικασία για τη λήψη δανείου συνολικού ύψους €82,8 εκ από την Αττική Οδό, κατά αναλογία με τη συμμετοχή της στην εταιρεία παραχώρησης, όπως προβλέπεται από τη σχετική σύμβαση παραχώρησης.
Στο real estate, η θυγατρική ΑΒΑΞ Development συμφώνησε με την Dimand Α.Ε. την απόκτηση συμμετοχής 15% και 55% αντίστοιχα στην εταιρεία 3V ΑΕ, η οποία διαθέτει στο Νέο Φάληρο οικόπεδο επιφανείας 18.730τμ με οικοδομική άδεια για την ανέγερση κτιριακού συγκροτήματος 57.450τμ. Επί του ακινήτου θα αναπτυχθεί κατόπιν επανασχεδιασμού ένα συγκρότημα μικτής οικιστικής και εμπορικής χρήσης με σκοπό την εκμετάλλευσή του. Το 2021 η ΑΒΑΞ Development επαναδραστηριοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό, συμμετέχοντας στις εξελίξεις της εγχώριας αγοράς. Ειδικότερα, ξεκίνησε την ανάπτυξη οικοπέδου 2.200τμ για δημιουργία συγκροτήματος οικιστικής χρήσης στα Νότια προάστια της Αθήνας, ενώ παράλληλα προχώρησε τον σχεδιασμό και ανάπτυξη συγκροτημάτων παραθεριστικών κατοικιών στα Χανιά Κρήτης.
Τα κυριότερα ενεργειακά έργα του Ομίλου σε εξέλιξη το 2021 ήταν η μελέτη & κατασκευή σταθμού ενέργειας ισχύος 1.650MW στο Ιράκ, η μελέτη & κατασκευή συστήματος αποθείωσης καυσαερίων στη λιγνιτική μονάδα V ισχύος 375ΜWe του σταθμού παραγωγής ενέργειας του Αγίου Δημητρίου στην Κοζάνη, και ο αγωγός φυσικού αερίου IGΒ για τη διασύνδεση των δικτύων φυσικού αερίου Ελλάδας και Βουλγαρίας. Ο Όμιλος ευελπιστεί ότι η εμπειρία από τα εκτελούμενα έργα, αλλά και όσα ολοκληρώθηκαν πρόσφατα όπως ο αγωγός φυσικού αερίου ΤΑΡ στη Βόρεια Ελλάδα, ο τερματικός σταθμός LNG στη Μάλτα, η προηγούμενη μονάδα παραγωγής ενέργειας ισχύος 1.500MW στο Ιράκ και η 3η δεξαμενή LNG στη Ρεβυθούσα, θα βοηθήσει στην διεκδίκηση και άλλων ανάλογων έργων, κυρίως στο εξωτερικό όπου η ζήτηση για μελέτη & κατασκευή από εξειδικευμένους κατασκευαστές είναι πολύ υψηλή. Οι εξελίξεις στην αγορά της ενέργειας και η επιτακτική ανάγκη των δυτικών οικονομιών να απεξαρτηθούν ενεργειακά από τις εισαγωγές Ρωσικού φυσικού αερίου αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην κατασκευή τερματικών σταθμών και χώρων αποθήκευσης LNG, και ακόμη περισσότερες διασυνδέσεις με αγωγούς φυσικού αερίου.
Ανάληψη νέων έργων Α
Από τις αρχές του 2022, η Εταιρεία έχει υπογράψει ορισμένες νέες συμβάσεις και έχει ανακηρυχθεί προτιμητέος ανάδοχος σε σχετικούς διαγωνισμούς, αναπληρώνοντας επαρκώς το ανεκτέλεστο υπόλοιπο του Ομίλου σε μία περίοδο όπου επιταχύνεται συνολικά ο ρυθμός εκτέλεσης έργων.
Τα σημαντικότερα από αυτά τα έργα είναι τα παρακάτω:
i. Ανατολική Περιφερειακή Οδός Θεσσαλονίκης (ΣΔΙΤ), ανακήρυξη ως προτιμητέου αναδόχου σε κοινοπραξία 50%-50% με τον Όμιλο Μυτιληναίου, συνολικού προϋπολογισμού περίπου €380 εκ.
ii. Αναβάθμιση ηλεκτρονικών συστημάτων σηματοδότησης και αλλαγών τροχιάς στο σιδηροδρομικό τμήμα Θεσσαλονίκη - Ειδομένη, υπογραφή σύμβασης σε κοινοπραξία με την ALSTOM Transport SA, συνολικής αξίας περίπου €41 εκ.
iii. Κατασκευαστικά έργα υποδομών Α’ φάσης του Ellinikon Project, ανακήρυξη ως κύριου αναδόχου.
iv. Συντήρηση και Λειτουργία του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων Ψυττάλειας (ΚΕΛΨ) για 5ετή περίοδο, υπογραφή σύμβασης σε κοινοπραξία με τις εταιρείες Άκτωρ και ΕΡΓΟΤΕΜ στην οποία η Εταιρεία έχει ποσοστό 40%, μετά από μακρά διαδικασία προσφυγών στον διαγωνισμό που διενεργήθηκε από την ΕΥΔΑΠ το 2019.
Στις απαιτήσεις από πελάτες της Εταιρίας και του Ομίλου περιλαμβάνεται αναθεωρημένο ποσό € 22,8 εκ. το οποίο είναι σε καθυστέρηση πέραν των τεσσάρων ετών. Το ποσό αυτό αφορά μέρος τιμολογηθέντος ποσού στα πλαίσια σύμβασης τεχνικού έργου στο Λίβανο από τη συνολική απαίτηση για την οποία έχει κατατεθεί Αίτηση Διαιτησίας ενώπιον του Διεθνούς Κέντρου Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών (ICSID) η οποία είχε ανασταλεί μέχρι 31.05.2020 στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων για εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς. Ενώ η προσπάθεια φιλικής διευθέτησης της διαφοράς συνεχίζεται η εταιρεία αποφάσισε την επανέναρξη της ανασταλείσας διαιτησίας ενώπιον του ICSID. Η Εταιρία υπέβαλε τελικά το πρώτο πλήρες υπόμνημά της (Claimant's Memorandum) στο Διαιτητικό Δικαστήριο στις 22 Ιουνίου 2020. Στις 23.06.2021 υπέβαλε το κράτος του Λιβάνου το αναλυτικό υπόμνημα του και στις 06.08.2021, τα δύο μέρη υπέβαλαν ταυτόχρονα αιτήματα προσκόμισης εγγράφων. Στις 14.02.2022 η εταιρεία υπέβαλε την απάντησή της επί του υπομνήματος του κράτους του Λιβάνου και αντέκρουσε το expert report που προσκομίσθηκε από τον Λίβανο. Στις 12.07.2022 αναμένεται η τελευταία έγγραφη υποβολή εκ μέρους του Λιβάνου.
