Ροή
Ο κλάδος των logistics προσελκύει με έντονο τρόπο τα επενδυτικά κεφάλαια, έπειτα από την αναβάθμιση του ρόλου του στην περίοδο της πανδημίας, με αποτέλεσμα στην αγορά να κάνουν λόγο για «χορό εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ» στον τομέα των εμπορευματικών υποδομών, αλλά και για σημαντικό ενδιαφέρον όχι μόνο από εγχώρια σχήματα, αλλά και διεθνή, ιδίως από τις ΗΠΑ.
Ως γνωστόν, το αμερικανικό fund της HIG Capital διαθέτει ήδη παρουσία στον εγχώριο κλάδο των logistics, καθώς απέκτησε μέσα στη χρονιά πλειοψηφικό ποσοστό της MAKIOS Logistics, η οποία – όπως υπογράμμιζε το αμερικανικό σχήμα – αποτελεί κορυφαίο πάροχο ολοκληρωμένων υπηρεσιών logistics και «ηγέτης» της αγοράς στην αποθήκευση ελεγχόμενης θερμοκρασίας στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, η HIG, έχοντας προχωρήσει στην εξαγορά των δανείων της Χαλυβουργίας Ελλάδος, σχεδιάζει τη δημιουργία logistics center 100.000 τ.μ. στο οικόπεδο της Χαλυβουργίας στον Ασπρόπυργο, προβλεπόμενης επένδυσης περί τα 70 εκατ. ευρώ, αν όχι και υψηλότερα της τάξεως των 80-100 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, η HIG προσέγγισε εσχάτως και την εταιρεία «Ορφεύς Βεϊνόγλου» για πιθανή συνεργασία, αν και ακόμα δεν φαίνεται να έχει «κλειδώσει» κάποια συμφωνία, με τις δύο πλευρές να φέρονται να δηλώνουν ότι έγιναν επαφές δίχως να έχει προκύψει κάποιο deal.
Πάντως, εδώ και ημέρες κυκλοφορούσε στην αγορά ότι η HIG, έχοντας «κλειδώσει» και τα σχέδια για logistics στον Ασπρόπυργο (στη Χαλυβουργία), ετοιμάζεται για νέο «χτύπημα», δηλαδή για νέα εξαγορά πλειοψηφικού ποσοστού εταιρείας του κλάδου με «πόστο» στην περιοχή, μια επένδυση που μαζί με αυτήν στην έκταση της Χαλυβουργίας θα έφτανε συνολικά στα επίπεδα άνω των 200 εκατ. ευρώ, ίσως και στα επίπεδα κοντά στα 250 εκατ. ευρώ.
Στελέχη της αγοράς ακινήτων σημειώνουν ότι οι δύο πλευρές κρατούν χαμηλά τους τόνους, δεν επιβεβαιώνουν ότι έχει προκύψει κάτι, αλλά αυτό δεν σημαίνει… σώνει και καλά ότι αποκλείεται τελικά να έχουμε συμφωνία στο μέλλον.
Ωστόσο, πέρα από την κατάληξη αυτού του θέματος, είναι σαφές ότι η HIG τσεκάρει τον κλάδο. Όπως το ίδιο φέρεται να πράττει και ένα ακόμα επενδυτικό σχήμα με έντονη παρουσία στην Ελλάδα, σε πλήθος από κλάδους, από εστίαση και υγεία μέχρι ασφάλειες και ενέργεια (και όχι μόνο), η CVC Capital που κυριολεκτικά έχει μπει δυναμικά στο ελληνικό επιχειρηματικό χάρτη.
Είναι προφανές λοιπόν ότι ο τομέας εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική κατηγορία περιουσιακών στοιχείων. Τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης είναι δύο βασικοί κόμβοι εφοδιαστικής αλυσίδας, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προχωρούν διαγωνισμοί για σημαντικά σιδηροδρομικά έργα που θα ενώσουν τα λιμάνια της χώρας με εμπορευματικούς κόμβους, προχωρά η αξιοποίηση των περιφερειακών λιμανιών (διαγωνισμοί ΤΑΙΠΕΔ, π.χ. Ηγουμενίτσα, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, σε βάθος χρόνου για τον Βόλο κ.α.), αναμένεται το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο αλλά και η επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού για την έκταση των 1.500 στρεμμάτων στην περιοχή (Θριάσιο 2) κ.α. Επίσης, σχεδιάζονται εμπορευματικά κέντρα στη Θεσσαλονίκης (στρατόπεδο Γκόνου), στη Θεσσαλία όπως και σε άλλες περιοχές.
Να σημειωθεί επίσης, ότι σχεδόν το σύνολο των μεγάλων εγχώριων εταιρειών του κλάδου ακινήτων (ΑΕΕΑΠ ή μη) εστιάζουν στον τομέα των logistics βλέποντας σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, με ομίλους όπως οι Premia, BriQ Properties, Prodea, Trastor κ.α. να προωθούν ή σχεδιάζουν επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ ο κάθε ένας.
Σε πρόσφατο συνέδριο (Prodexpo) επισημάνθηκε από ανθρώπους του χώρου ότι το μέλλον για τα logistics στην χώρα μας φαντάζει ευοίωνο. Ο κλάδος γνωρίζει σημαντική άνθιση τα τελευταία χρόνια, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί για την επόμενη 5ετία, ενώ παρατηρείται μειωμένη προσφορά κατάλληλων χώρων σε σχέση με την ζήτηση, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση των τιμών.
Ο Γιώργος Φιλόπουλος, Investment Manager της Trastor ΑΕΕΑΠ, υπογράμμιζε πως ο τομέας των logistics έχει μεγάλη προοπτική στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια, χαρακτηρίζοντας τον κλάδο των 3PL ως έναν από τους καλύτερους στην ελληνική οικονομία. Εντόπισε μεγάλη ζήτηση για εγκαταστάσεις logistics στην Δυτική Αττική, λέγοντας πως είναι δύσκολο να βρει κάποιος κατάλληλους χώρους, γι’ αυτό κι ανεβαίνουν οι τιμές. Σύμφωνα με τον ίδιο, η μέση απόδοση κυμαίνεται πλέον σε 6,5% – 7%, εκτιμώντας ότι το προσεχές διάστημα θα υπάρξει περαιτέρω υποχώρηση κατά 0,5%, καθώς η άνοδος των τιμών ανά τετραγωνικό μέτρο οδηγεί στην υποχώρηση των αποδόσεων (yields).
Το θέμα των τιμών είχε θίξει και ο Χρήστος Κάκκαβας, Capital Market & Corporate Solutions της Athens Economics – JLL, εξηγώντας πως τους τελευταίους 8 μήνες τα ενοίκια έχουν αυξηθεί κατά 15%. Ο λόγος είναι ότι υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση απ’ ότι πρόσφορά, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες να ζητούν υψηλότερα μισθώματα. Προσέθεσε πως πρέπει να ανοίξει συζήτηση για νέα περιοχή logistics στην Αττική, όπως τα Μέγαρα ή ο Βοτανικός, χρειάζονται όμως αλλαγές στις χρήσεις γης. «Πλέον αναμένουμε ενοίκια της τάξεως των 5 ευρώ / τ.μ στον Ασπρόπυργο», ανέφερε.
Από την πλευρά της η Ελένη Βαφιά, Managing Partner της VALUES a member of EVA, μίλησε για αύξηση τόσο του ενδιαφέροντος όσο και των τιμών, εκτιμώντας ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για να επενδύσει κάποιος στον κλάδο των logistics. Επισήμανε ακόμα ότι πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί που επενδύουμε και πώς επενδύουμε, χωρίς να μας παρασύρουν οι τάσεις της εποχής.
Στη δική του τοποθέτηση ο Jiri Suremka, Managing General Partner της complexRE, έκανε λόγο για άνθιση τη αγορά των logistics στην Τσεχία και στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, χαρακτηρίζοντας το μέλλον του κλάδου λαμπρό. Όσον αφορά στην Ελλάδα, είπε πως οι θεσμικοί επενδυτές διαβλέπουν μεγάλες ευκαιρίες στην χώρα μας.
Αναφορικά με τις περιοχές που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον, παρατηρείται μπαράζ επενδύσεων στη Δυτική Αθήνα (Ασπρόπυργος, Μαγούλα), μια τοποθεσία υψηλής προστιθέμενης αξίας για τις εταιρείες 3PL, λόγω της εγγύτητας με το λιμάνι του Πειραιά, αλλά και την πρόσβαση στον αστικό ιστό, προκειμένου να εξυπηρετείται η παράδοση και η τροφοδοσία. Επενδύσεις αναμένονται και σε άλλες περιοχές, όπως τα Μέγαρα, ενώ τα Οινόφυτα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για υπηρεσίες απλής αποθήκευσης, ενώ και ο Βοτανικός κρίνεται κατάλληλος για την ανάπτυξη της αγοράς του τελευταίου μιλιού (last mile).
Να σημειωθεί ότι η HIG είναι παγκόσμια εταιρεία επενδύσεων με 46 δισ. δολάρια μετοχικού κεφαλαίου υπό διαχείριση, με έδρα το Μαϊάμι των ΗΠΑ, έχει σημαντική εμπειρία στον τομέα της διαχείρισης, της παροχής συμβουλών, της τεχνολογίας και της οικονομικής διαχείρισης.
