Ροή
Η έκτακτη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ έγινε υπό το βάρος ενός πολύ σημαντικού δεδομένου: οι μεταναστευτικές ροές που και τα προηγούμενα καλοκαίρια ήταν αυξημένα, έχουν πλέον εκτοξευθεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο στη Λέσβο τον Αύγουστο έφτασαν πάνω από 6.500 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ ροές υπάρχουν και προς άλλα νησιά, τόσο του ΒΑ Αιγαίου όσο και των Δωδεκανήσων.
Με την Τουρκία να έχει ανοίξει για τα καλά την κάνουλα, λοιπόν, η κυβέρνηση έπρεπε να πάρει αποφάσεις, με έμφαση κυρίως την αποσυμφόρηση των νησιών, τα οποία δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση. Βεβαίως, αποφάσεις υπήρξαν και ως προς την ένταση των περιπολιών σε συνεργασία με τη FRONTEX και το ΝΑΤΟ, αλλά από τη στιγμή που τα πλοιάρια με τους μετανάστες φεύγουν από τα τουρκικά παράλια, το περιθώριο παρέμβασης των αρχών στα ελληνικά χωρικά ύδατα είναι περιορισμένο.
Ως προς την αποσυμφόρηση των νησιών, πάντως, η κυβέρνηση πήρε δύο αποφάσεις-κλειδιά. Αρχικά, αποφασίζει την μεταφορά αριθμού αιτούντων ασύλου σε δομές της ενδοχωρας. Κατά τις πληροφορίες του Reader.gr, ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος έχει δώσει μια λίστα με περίπου 15 ανενεργά στρατόπεδα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Εξ αυτών αναμένεται να χρησιμοποιηθούν περί τα 6, προκειμένου να στεγάσουν ανθρώπους από τα νησιά, ενώ κάποιοι θα κατευθυνθούν και σε υπάρχουσες δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα. Όσοι θα μεταφερθούν θα προέρχονται από τις λεγόμενες «ευπαθείς ομάδες», με έμφαση και σε ασυνόδευτους ανηλίκους και οικογένειες, αλλά και σε ανθρώπους που, κατά πάσα πιθανότητα, πρόκειται για πρόσφυγες.
Το πρόβλημα, εν προκειμένω, ήταν ότι η Τουρκία δεν δεχόταν πίσω τα τελευταία χρόνια αιτούντες άσυλο που μεταφέρονταν από τα νησιά στην ενδοχώρα. Για την κυβέρνηση, η αποσυμφόρηση των νησιών με κατεύθυνση προς την ενδοχώρα δεν συνιστά «παραβίαση»κάποιου εδαφίου της Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, ενώ δεν προσδιορίστηκε ρητά και ο αριθμός αυτών που θα μεταφερθούν, καθώς οι συνθήκες είναι δυναμικές και δεν αποκλείεται νέα αύξηση των ροών το επόμενο διάστημα. Εδώ, όμως, έρχεται και «κουμπώνει» η δεύτερη σημαντική απόφαση του ΚΥΣΕΑ: η κατάργηση των δευτεροβάθμιων επιτροπών ασύλου.
Η κυβέρνηση αποφάσισε η απόφαση για το αν κάποιος δικαιούται να χαρακτηρίζεται πρόσφυγας ή όχι να γίνεται μόνο πρωτοβαθμίως, με τη διαδικασία να είναι, ούτως ή άλλως, προσωποποιημένη και αρκούντως αναλυτική. Λίγες είναι, άλλωστε, και οι περιπτώσεις αναίρεσης της πρωτοβάθμιας απόφασης σε δεύτερο βαθμό. Με το προηγούμενο καθεστώς, όμως, μέχρι την τελεσιδικία του αιτήματος, οι αιτούντες άσυλο παρέμεναν στα νησιά. Τώρα, οι διαδικασίες θα είναι ταχύτερες, ενώ η εν λόγω ρύθμιση θα ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πακέτο αλλαγών στη διαδικασία απονομής ασύλου που θα φέρει άμεσα στη Βουλή η κυβέρνηση. Π.χ. ένα σημαντικό πεδίο είναι η αριθμητική ενίσχυση των επιτροπών που επεξεργάζονται τα σχετικά αιτήματα.
Βεβαίως, όλες οι αποφάσεις της κυβέρνησης θα δοκιμαστούν στην πράξη, ενώ πάντα υπάρχει και ο αστερίσκος της Τουρκίας, η οποία κρατά τα «κλειδιά» των προσφυγικών ροών. Μπορεί να μην τίθεται επισήμως, στα υψηλόβαθμα κυβερνητικά κλιμάκια, όμως, είναι δεδομένη η ανησυχία για τις κινήσεις και τους χειρισμούς της γείτονος, με τον Ταγίπ Ερντογάν να χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως μοχλό πίεσης τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς την Ευρώπη. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι ο Νίκος Δένδιας την Παρασκευή κάλεσε τον Τούρκο πρέσβη στο ΥΠΕΞ και απέστειλε μέσω αυτού αυστηρή προειδοποίηση στην Άγκυρα για πιστή τήρηση της Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Σημειωτέον, για την κυβέρνηση παραμένει ζητούμενο η τήρηση της δέσμευσης της Ελλάδας για επιστροφές παράτυπων μεταναστών, αλλά και προσφύγων προς την Τουρκία. Χαρακτηριστικό είναι ότι τους τελευταίους μήνες διάστημα δεν έχουν γίνει ούτε 20 επιστροφές προς τη γείτοντα.
