Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες για μια αναγεννημένη ΕΕ της ισότητας, της συμπερίληψης και της ίσης μεταχείρισης», τονίζει ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, ο οποίος βρίσκεται εδώ και 25 χρόνια στη θέση του προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) και τον τελευταίο χρόνο συμμετείχε ως μέλος της Ολομέλειας της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης.
Οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη για πάνω από χρόνο τώρα συζητούν, μελετούν και στις 9 Μαΐου κατέθεσαν την τελική τους έκθεση προς τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Συμβούλιο της ΕΕ) τις συστάσεις τους για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ, ώστε να καταφέρει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του σήμερα και του μέλλοντος. Στη Διάσκεψη συμμετείχαν ευρωπαίοι πολίτες, συνδικαλιστές, ευρωβουλευτές, εθνικοί βουλευτές, μέλη των κυβερνήσεων, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών κ.λπ., από όλα τα κράτη μέλη. Τα κοινοτικά όργανα έχουν δεσμευτεί από την έναρξη της Διάσκεψης ότι θα κάνουν πράξη τις συστάσεις της Διάσκεψης το κάθε ένα ανάλογα με τις αρμοδιότητές του.
Ο κ. Βαρδακαστάνης μιλά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την εμπειρία του από τη συμμετοχή του στις εργασίες της Ολομέλειας, υπογραμμίζει ότι «η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια πιο φιλόδοξη στάση για τη μη διάκριση και τις ίσες ευκαιρίες σε όλες τις πτυχές της ζωής: στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στην απασχόληση, στην οικονομία, στις μεταφορές και στην ελεύθερη κυκλοφορία, στην υποστήριξη της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία σε όλα τα μέρη της Ευρώπης» και εξηγεί προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν οι όποιες θεσμικές μεταρρυθμίσεις γίνουν στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), Ιωάννη Βαρδακαστάνη:
Ερ.: Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης, μια άσκηση συμμετοχικής δημοκρατίας, ολοκληρώθηκε… Πώς θα χαρακτηρίζατε τη δική σας συμμετοχή;
Απ.: Συμμετείχα στη Διάσκεψη ως εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (European Disability Forum), όμως, οι Ευρωπαίοι πολίτες με αναπηρία δεν είχαν δυνατότητα να λάβουν μέρος, γιατί η όλη διαδικασία δεν ήταν προσβάσιμη και δεν υπήρχε διαδικασία συμμετοχής και εκπροσώπησης στα πάνελ των πολιτών. Η γνώμη μου είναι ότι η Διάσκεψη δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες για μια αναγεννημένη ΕΕ της ισότητας, της συμπερίληψης και της ίσης μεταχείρισης.
Εκπροσωπούμε 100 εκατομμύρια πολίτες, το 15% του συνολικού πληθυσμού της Ευρώπης. Θέλουμε και πρέπει να λαμβάνουμε μέρος στις συζητήσεις που διαμορφώνουν το μέλλον της ΕΕ. Ένα μέλλον που πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς, όπου υιοθετούνται πολιτικές που δεν αφήνουν κανέναν εκτός, όπου η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία θα βρίσκεται πραγματικά στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης που επηρεάζει τη ζωή μας.
Τα αναπηρικά κινήματα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και παγκοσμίως, έχουν φωνή και είναι παρόντα με τεχνογνωσία. Η συμμετοχή τους σε πρωτοβουλίες όπως είναι η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης ήταν ιδιαίτερα σημαντική διότι με τον τρόπο αυτό ανέμεναν ότι θα μπορούσαν να ασκήσουν σημαντική επίδραση στις αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ και στις υπό διαμόρφωση πολιτικές.
Για το σκοπό αυτό, η συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στη Διάσκεψη ήταν απαραίτητη. Αναμέναμε λοιπόν ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να διασφαλίσουν την ουσιαστική ένταξη και συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία. Η συμπερίληψη όμως εδώ απέτυχε, καθώς ούτε η πλατφόρμα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης δεν ήταν πλήρως προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία.
Ερ.: Η Διάσκεψη κατέληξε σε 49 συστάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν πάνω από 320 για τη θεσμική μεταρρύθμιση της ΕΕ. Πείτε μου, ποια από αυτά -και γιατί- θα ξεχωρίζατε και κυρίως από δική σας Ομάδα Εργασίας για την Υγεία και γιατί;
Απ.: Δεδομένου ότι η Διάσκεψη έλαβε χώρα μέσα στην πανδημία θα προσδοκούσε κανείς ότι θα είχε ως κορυφαία επιλογή την πραγματική ΕΕ της Υγείας, με διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των ευρωπαϊκών θεσμών στον τομέα της υγείας, έτσι ώστε να τεθούν τα θεμέλια για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού συστήματος δημόσιας υγείας. Οι συστάσεις για την Υγεία είναι συμβατικές και δεν ανταποκρίνονται στην τραγωδία της πανδημίας, όπως την έζησαν εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους.
Ερ.: Ωστόσο, συνεχώς αυξάνονται οι φωνές για την αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ. Προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν οι όποιες θεσμικές αλλαγές;
Απ.: Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να βρουν τη θέση τους στην αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ με τόλμη, για να κερδίσει πάλι το ευρωπαϊκό εγχείρημα την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών. Η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια πιο φιλόδοξη στάση για τη μη διάκριση και τις ίσες ευκαιρίες σε όλες τις πτυχές της ζωής: στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στην απασχόληση, στην οικονομία, στις μεταφορές και στην ελεύθερη κυκλοφορία, στην υποστήριξη της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία σε όλα τα μέρη της Ευρώπης και παγκοσμίως.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για μια Ευρωπαϊκή Ένωση συμπερίληψης και ίσης μεταχείρισης όταν δεν έχει ακόμα θεσπιστεί νομοθεσία που να απαγορεύει τις διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς ζωής, όταν από το πεδίο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράξης Προσβασιμότητας απουσιάζουν το δομημένο περιβάλλον και οι μεταφορές, όταν η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ που προωθεί τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, όπως η οδηγία για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση, η οδηγία για την προσβασιμότητα των δημόσιων ιστότοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, οι κανονισμοί για τα δικαιώματα των επιβατών με αναπηρία κ.λπ., στερούνται αποτελεσματικής εφαρμογής και όταν πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες με αναπηρία στην ΕΕ εξακολουθούν να διαβιούν σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης, στερούμενοι τη δικαιοπρακτική τους ικανότητα.
Τα άτομα με αναπηρία δεν είχαν ίση πρόσβαση στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Αυτό το πρόβλημα έκανε τη δημοκρατική άσκηση της Διάσκεψης να μην διαφέρει από άλλες δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής: ήταν πιο δύσκολη, όχι ιδιαίτερα προσβάσιμη και παρέβλεψε σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες μας, για να μην αναφέρουμε την ποικιλομορφία των κοινωνιών μας. Υπάρχουν πολλοί τομείς της ζωής όπου τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να συμμετέχουν σε ισότιμη βάση με όλο τον πληθυσμό. Δυστυχώς, αυτό ίσχυσε και για αυτήν την άνευ προηγουμένου δημοκρατική άσκηση, μια πρωτοβουλία που δεν πέτυχε την ένταξη που χρειαζόμαστε για την Ευρώπη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
