Ροή
Με την κατάθεση του νομοσχεδίου για τη διαχείριση αποβλήτων την Δευτέρα και τις πολεοδομικές και χωροταξικές ρυθμίσεις που προωθούνται γίνεται ακόμη ένα βήμα για τον έλεγχο της πολεοδομικής αναρχίας και την επίλυση των χρόνιων ζητημάτων που προκύπτουν για τις χρήσεις γης. Πλέον ολοκληρώνεται ο κύκλος των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την εκκίνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που στόχο έχουν να βάλουν φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση και θα καθορίσουν χρήσεις γης, όρους δόμησης και περιοχές προστασίας στο σύνολο της Επικράτειας.
Όπως είχε προαναγγελθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) στο τέλος Ιουλίου θα προκηρυχθούν από το ΤΕΕ οι 12 πρώτες μελέτες για τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια καθώς σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες είναι έτοιμες οι προδιαγραφές, οι υπουργικές αποφάσεις ενώ οι προκηρύξεις έχουν σταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Με βάση το χρονοδιάγραμμα, τα διαδικαστικά θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις 20 Ιουλίου και στο τέλος του μήνα το ΤΕΕ θα λάβει εντολή να προκηρύξει τον πρώτο κύκλο των ΤΠΣ. Η διαγωνιστική διαδικασία θα γίνει σε τέσσερις συνολικά κύκλους, με τον δεύτερο κύκλο να είναι σε φάση προετοιμασίας με στόχο στο τέλος Σεπτεμβρίου να δημοπρατηθούν άλλες 80 μελέτες, ενώ θα ακολουθήσουν ο τρίτος κύκλος στο τέλος Νοεμβρίου και ο τέταρτος στο τέλος Δεκεμβρίου.
Σημειώνεται ότι με τα ΤΠΣ (τα οποία καλύπτουν τη έκταση μιας ή περισσοτέρων δημοτικών ενοτήτων) καθορίζονται το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης και τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, όρια πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, οι χρήσεις γης, οι όροι και περιορισμοί δόμησης, οι σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ), ζώνες ειδικών πολεοδομικών κινήτρων, το οδικό δίκτυο, τα μεταφορικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μέτρα υποστηρικτικά της αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και λοιπών απειλών, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής μελέτης. Αποτελούν την πρώτη δράση που εγγράφηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης ενώ στο πρόγραμμα για τον χωροταξικό-πολεοδομικό σχεδιασμό ενώ παράλληλα με τα ΤΠΣ θα τρέξουν και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια στο άμεσο προσεχές διάστημα.
Προϋπόθεση για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων αποτελεί η θεσμοθέτηση Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ) και προς αυτή την κατεύθυνση το αρμόδιο επιτελείο του ΥΠΕΝ σχεδιάζει, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, να δώσει έμφαση στα αστικά κέντρα, κυρίως σε αυτά που υπάρχουν μέσα σταθερής τροχιάς με στόχο να ενισχυθεί η δόμηση και να αυξηθεί η πυκνότητα των πόλεων. Για τις ΖΥΣ έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδότηση ύψους 60 εκατ. προκειμένου να προκηρυχθούν αυτοτελώς σχετικές μελέτες μέχρι το τέλος Νοεμβρίου.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, στο τέλος του 2025 πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι πολεοδομικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, οι οποίες αν συμπεριληφθούν και οι εμβληματικές αστικές αναπλάσεις αφορούν σε έργα και δράσεις ύψους 1 δις. ευρώ.
Αναλυτικά τι προβλέπουν οι νέες πολεοδομικές - χωροταξικές ρυθμίσεις
Ειδικότερα, στο Z’ Μέρος του νομοσχεδίου περιλαμβάνεται:
• Άρθρο το οποίο αφορά σε παρατάσεις και αναστολές προθεσμιών, δεδομένου ότι το Υπουργείο αντιλαμβάνεται τη σημαντική αδυναμία τήρησης των προβλεπόμενων προθεσμιών από μέρους των υπόχρεων λόγω της υφιστάμενης κατάστασης και των μέτρων περιορισμού της διάδοσης Covid-19.
Ειδικότερα, στο άρθρο αυτό εντάσσονται ρυθμίσεις, όπως ενδεικτικά:
α) Η παράταση ισχύος των βεβαιώσεων μηχανικού του Ιανουαρίου 2021 χωρίς να απαιτείται υποχρέωση σύνταξης ταυτότητας κτιρίου έως 30/9/2021. Ως εκ τούτου, για το διάστημα αυτό συνεχίζεται η παράλληλη λειτουργία της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου με τις βεβαιώσεις μηχανικού του ν. 4495/2017 για τις συναλλαγές σε ακίνητα και κάθε νόμιμη χρήση, αλλά η συμπλήρωση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου θα γίνει υποχρεωτική, όπως ο νόμος ορίζει, μετά το πέρας του μεταβατικού αυτού διαστήματος. Στόχος είναι η ομαλή λειτουργία της αγοράς ακινήτων.
β) Η παροχή δυνατότητας στους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες σε περιπτώσεις ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, στις οποίες έχει επέλθει αυτοδίκαιη άρση λόγω παρέλευσης της δεκαοκτάμηνης προθεσμίας από τον δικαστικό καθορισμό τιμής μονάδας, να μπορούν να υποβάλουν αίτηση και υπεύθυνη δήλωση προς τον υπόχρεο φορέα καταβολής της αποζημίωσης για τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης και την καταβολή της δικαστικά καθορισμένης προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης μέχρι και τις 31.12.2024.
γ) Η παροχή δυνατότητας αναστολής οικοδομικών αδειών κατά τη διαδικασία εκπόνησης Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, προκειμένου μην ανατραπεί ο σχεδιασμός και κατ’ επέκταση να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων.
• Άρθρο που αφορά ιδίως σε σημειακές διορθώσεις των διατάξεων που αφορούν στις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης, προκειμένου να καταστεί δυνατή το συντομότερο η ενεργοποίηση του θεσμού.
• Άρθρο που αφορά σε σημειακές διορθώσεις του ν. 4495/2017 δια του οποίου:
α) Εντάσσονται ρητά στην κατηγορία 3 των οικοδομικών αδειών οι περιπτώσεις της προσθήκης δόμησης σε νομίμως υφιστάμενο κτίριο, με χρήση ειδικού κτιρίου, εφόσον η προσθήκη δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) της υπάρχουσας δόμησης και σε εντός και εκτός σχεδίου δόμηση, καθώς και οι εργασίες τοποθέτησης υπόγειων, δεξαμενών υγρών και αερίων καυσίμων σε πρατήρια καυσίμων.
β) Διορθώνεται σφάλμα και αποσαφηνίζεται ότι δεν τυγχάνει εφαρμογής η διαδικασία του προελέγχου ούτε στην κατηγορία 3 των οικοδομικών αδειών. Στην πράξη, ευθυγραμμίζεται η διάταξη με τη βούληση του νομοθέτη του ν. 4759/2020 ως προς την πλήρη αυτοματοποίηση των οικοδομικών αδειών. Έτσι, και κατόπιν της πρόσφατης επικαιροποίησης του συστήματος e-adeies, το σύνολο των οικοδομικών αδειών εκδίδεται αυτόματα χωρίς να παρεμβάλλεται προέλεγχος στο στάδιο της έκδοσης οικοδομικής άδειας.
γ) Ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στα ΣΥΠΟΘΑ Β. Στόχος είναι να δοθεί τέλος στην ταλαιπωρία των πολιτών των οποίων οι αιτήσεις στα εν λόγω συλλογικά όργανα καθυστερούν να εξεταστούν. Μεταξύ άλλων, δίδεται η δυνατότητα στον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σε περίπτωση που διαπιστώσει αδυναμία συγκρότησης ή λειτουργίας ΣΥΠΟΘΑ Α ή Β, με απόφασή του να καθορίζει άλλο ΣΥΠΟΘΑ, το οποίο θα ασκεί τις αρμοδιότητες των ΣΥΠΟΘΑ που δεν έχουν συγκροτηθεί ή δεν λειτουργούν εύρυθμα, προς αποφυγή ταλαιπωρίας των πολιτών.
δ) Ορίζονται τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) ως τα αρμόδια όργανα άσκησης των αρμοδιοτήτων των ΣΧΟΠ Αιγαίου.
• Άρθρο που αφορά σε ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις, το οποίο εστιάζει στην επίλυση ειδικών ζητημάτων που έχουν ανακύψει και χρήζουν ρύθμισης, όπως ενδεικτικά οι αποστάσεις των θερμοκηπίων από τα όρια του γηπέδου, η δυνατότητα εγκατάστασης Ιδιωτικών Κέντρων Τεχνικού Ελέγχου Οχημάτων (ΙΚΤΕΟ) σε περιοχές Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) που επιτρέπεται η εγκατάσταση βιομηχανικών - βιοτεχνικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων χονδρεμπορίου, η εξαίρεση των περιπτώσεων που έχουν εκδοθεί προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών μέχρι και 31 Μαΐου 2021 και αφορούν νέα κτίρια κατοικιών ή προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια κατοικιών, από την υποχρέωση κατά την έκδοση οικοδομικής άδειας υποβολής ΜΕΑ που τεκμηριώνει ότι το κτίριο (ή η προσθήκη) είναι κατ’ ελάχιστον ενεργειακής κατηγορίας Β+ σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ μεταφορά της αρμοδιότητας της έγκρισης για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων σε πλατείες, πλατώματα, πεζοδρόμια ή πεζόδρομους για την εντός των ορίων του παραδοσιακού τμήματος της πόλης των Αθηνών περιοχή (Ιστορικό Κέντρο) στις καθ’ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων,κ.ά.
• Άρθρο που αφορά σε σημειακές αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο του Νέου Οικοδομικού Κώδικα (Ν.Ο.Κ.) για βασικά θέματα στα οποία έχουν εντοπιστεί ζητήματα αντιφατικών ερμηνειών ή αδυναμίας ερμηνείας από τις Υ.ΔΟΜ. Ειδικότερα, πρόκειται για ζητήματα σχετικά με προϋποθέσεις φυσικού φωτισμού, αερισμού στους χώρους κλιμακοστασίου, τα περιφράγματα οικοπέδου ή γηπέδου και τους αεροϋποστηριζόμενους θόλους, όπου παρέχεται η δυνατότητα εγκατάστασης αεροϋποστηριζόμενων θόλων τόσο σε χαρακτηρισμένες εκτάκτου ανάγκης περιοχές για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, όσο και σε χώρους άθλησης νομίμως υφιστάμενων αθλητικών εγκαταστάσεων εντός οικοπέδων ή γηπέδων άρτιων και οικοδομήσιμων και στα προαύλια σχολικών κτιρίων για την κάλυψη σχολικών υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων.
• Άρθρο που αφορά στην αποσαφήνιση του χρόνου απόκτησης του όμορου ακινήτου για τον εκσυγχρονισμό και την κτιριακή επέκταση υφιστάμενων χρήσεων κτιρίων ή εγκαταστάσεων. Ως χρονικό όριο απόκτησης τίθεται ο χρόνος δημοσίευσης της τελευταίας τροποποίησης, δηλαδή του νόμου 4782/2021, προς αντιμετώπιση του ζητήματος ερμηνείας του χρόνου δημοσίευσης του «παρόντος νόμου».
• Άρθρο που αφορά στην Εγκατάσταση χώρων στάθμευσης οχημάτων ΟΤΑ Α’ βαθμού.
• Άρθρο που αφορά σε εξουσιοδοτικές διατάξεις αναφορικά με τον ειδικότερο καθορισμό λεπτομερειακών ή τεχνικών ζητημάτων.
Ειδικότερα, πρόκειται για:
-Δυνατότητα οριοθέτησης των ζωνών-περιοχών για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων στις περιοχές εντός των ορίων του παραδοσιακού τμήματος της πόλης των Αθηνών περιοχή (Ιστορικό Κέντρο) με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
- Δυνατότητα καθορισμού με απόφαση Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας περιπτώσεων πέραν των ήδη οριζόμενων στην παρ. 2 του άρθρου 29 του ν. 4495/2017 για τις οποίες δεν ισχύει το όριο του προϋπολογισμού των είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ και για την εκτέλεσή τους απαιτείται έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας ανεξαρτήτως προϋπολογισμού. Η υπαγωγή περισσότερων περιπτώσεων στην υποχρέωση έκδοσης εργασιών μικρής κλίμακας αντί της οικοδομικής άδειας οδηγεί στην επιτάχυνση και διευκόλυνση της αδειοδότησης.
• Άρθρο που αφορά σε καταργητικές διατάξεις. Ειδικότερα καταργείται, προς ευθυγράμμιση με το διαχρονικό πνεύμα των προγενέστερων νόμων που αφορούν στις οικοδομικές άδειες, ο περιορισμός της παραγράφου 2 του άρθρου 116 του ν. 4759/2020, ο οποίος δεν επέτρεπε να εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 99-110 για αναθεωρήσεις οικοδομικών αδειών και νομιμοποιήσεις.
