Παραμονή της Πρωτομαγιάς, η οποία εκτός από εργατική γιορτή και απεργία, που καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889 σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886 είναι ωδή στη φύση, την άνοιξη και την ομορφιά, οι ετοιμασίες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας έχουν ξεκινήσει. Από την αρχαιότητα η αναγέννηση της φύσης μετά το χειμώνα, συμβόλιζε τη νίκη της ζωής επί του θανάτου. Η καταλληλότερη ημέρα για να γιορταστεί αυτή η νίκη είναι, βέβαια, η Πρωτομαγιά.
Και ο καλύτερος τρόπος για να γιορταστεί είναι τα λουλούδια. Ένα από τα σημαντικότερα έθιμα της ημέρας είναι, φυσικά, το στεφάνι με τα λουλούδια, μια παράδοση που έρχεται από την αρχαία Ελλάδα. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες πρόγονοί μας γιόρταζαν τα «Ανθεσφόρια», που ήταν μία γιορτή παρόμοια με τη σύγχρονη Πρωτομαγιά. Τότε, νέες κοπέλες και κορίτσια στόλιζαν τα μαλλιά τους με λουλουδένια στεφάνια, προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης.
Ο Μάιος είναι ο πέμπτος μήνας του χρόνου, που μέχρι την εποχή του Βυζαντίου, ήταν αφιερωμένος στον ετήσιο εορτασμό της θεάς της γονιμότητας και της γεωργίας, Δήμητρας. Η κόρη της, Περσεφόνη, που έρχεται από τον Κάτω Κόσμο αυτόν τον μήνα, από τον Άδη - σύζυγό της, ήταν ο λόγος για γιορτή και μία μεγάλη πομπή προς τα ιερά για να προσφέρουν άνθη.
Η παράδοση θέλει το μαγιάτικο στεφάνι να φτιάχνεται με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κληματαριάς ή σύρμα γύρω από το οποίο στηρίζονται τα λουλούδια. Οι περισσότεροι προτιμούν αγριολούλουδα και μαργαρίτες αλλά ο καθένας μπορεί να επιλέξει ό,τι λουλούδι επιθυμεί. Είναι σύμβολο προστασίας, υγείας, ευτυχίας και καλής τύχης. Το στεφάνι κρεμιέται έξω από τα σπίτια και παραμένει εκεί μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού. Στη γιορτή του Άη Γιάννη του Κλείδωνα το ρίχνουν στη φωτιά.
Το μαγιάτικο στεφάνι συνδέεται όμως, πιθανότατα και με τη γιορτή του Θαργηλιώνος, ενός μήνα των αρχαίων που περίπου χρονικά αντιστοιχεί στον Μάιο. Τα Θαργήλια ήταν μια αγροτική γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας, οι πιστοί καλούνταν να προσφέρουν στους θεούς τους πρώτους καρπούς της νέας σοδειάς και πραγματοποιούσαν μια λατρευτική πομπή, περιφέροντας ένα πράσινο ανθισμένο κλαδί από οπωροφόρα δέντρα, στολισμένο με καρπούς.
Το κλαδί συμβόλιζε τη ζωή και την ανανέωσή της ενώ η «υπόσχεσή» του σε αυτόν που το έφτιαχνε, ήταν η υγεία, η καλοτυχία, η ειρήνη και η ευτυχία. Από αυτό το κλαδί θεωρείται πως περάσαμε στο μαγιάτικο στεφάνι και τη σύνθεσή του, η οποία κάθε χρόνο απαιτεί όλη μας την ευρηματικότητα, τη φαντασία και πολύ μεράκι. Το στεφάνι του Μάη φτιάχνεται σε κύκλο, ο οποίος θεωρείται ότι προστατεύει από κακόβουλες δυνάμεις και κρεμιέται στην πόρτα του σπιτιού κι έτσι μέσα σ’ αυτό εισχωρούν μόνο τα καλά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι 12 απεργίες που άλλαξαν τον κόσμο - Από το 8ωρο έως την Θάτσερ
Τι συμβολίζει κάθε λουλούδι;
Τριαντάφυλλα, γαρύφαλλα, πασχαλιές και γεράνια διαχρονικά, συμβολίζουν το ανθισμένο σπίτι που φέρνει πλούτο και ευημερία. Λουλούδια του κάμπου (μαργαρίτες και παπαρούνες) συνδέονταν με μεγαλύτερη καρποφορία σχετίζονταν με τη γονιμότητα. Για την γρουσουζιά, επιλεγόταν μια κουκιά με ρίζες και καρπούς. Τα ανθισμένα κλωνάρια από ελιά ή αγιόκλημα συμβολίζουν την ευτυχία του σπιτιού, ενώ παλιά σε κάθε στεφάνι έβαζαν, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για εχθρούς κι ένα στάχυ για καλή σοδειά.
Τα έθιμα ανά την Ελλάδα
Στην Σέριφο αποβραδίς κρεμούν στην πόρτα στεφάνια από τσουκνίδα, λουλούδια και σκόρδο, ενώ στη Σύμη βάζουν κλωνάρια ελιάς, αγκαθιού, μαύρης συκιάς ενώ ταυτόχρονα οργανώνουν και ομαδικές τελετές που αποβλέπουν κι αυτές να φέρουν στο χωριό τη χαρά, την ευλογία, τη δημιουργία. Στην Πάργα, τα παιδιά ανήμερα της Πρωτομαγιάς πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν το τραγούδι του Μαγιού και κρατάνε στα χέρια τους κλωνάρια πορτοκαλιάς ή νερατζιάς γεμάτα άνθη.
Στην Κέρκυρα περιφέρουν έναν κορμό από τρυφερό κυπαρίσσι το οποίο έχουν τυλιγμένο με κίτρινες μαργαρίτες κι άλλα άνθη αλλά του κρεμάνε και ένα στεφάνι από χλωρά κλαδιά, κορδέλες, μαντήλια προκειμένου να μεταδοθεί το μήνυμα της χαράς, της άνοιξης. Στον Άγιο Λαυρέντιο στον Βόλο, στολίζουν ένα παιδάκι με λουλούδια. Και στη Ναύπακτο το μαγιόπουλο ενσαρκώνει ένα παιδί το οποίο συνοδεύουν γέροι φουστανελάδες που κουβαλάνε κουδούνια στολισμένα με άνθη ιτιάς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το καλύτερο single malt ουίσκι στον κόσμο για το 2025 - Η τιμή του
Στην Εύβοια μαζί με τα λουλούδια γίνεται και παράκληση για βροχή με στόχο την καρποφορία, ενώ σε Πορταριά και Ζαγόρι Ηπείρου μεταμφιέζονται 5 πρόσωπα σε κορίτσι, γιατρός, γενίτσαρος και άλλα πηγαίνουν πομπή στο χωριό για μια παράσταση που συμβολίζει το δίπολο, ζωή και θάνατος. Στα Άγραφα οι νοικοκυρές αποβραδίς αδειάζουν τα δοχεία στο σπίτι και το πρωί τα κορίτσια φέρνουν φρέσκο νερό από τις στάμνες. Στην Κοζάνη κόβουν λυγαριά και την τυλίγουν στη μέση τους για να είναι ευλύγιστοι και δυνατοί.
