Η Περσία και κατά συνέπεια οι Πέρσες, τα τελευταία πολλά χρόνια, ζουν σε συνεχές καθεστώς οικονομικών κυρώσεων, με σημαντικότερη αυτή της μεταφοράς κεφαλαίων. Στις κατ’ εξαίρεση μικρές περιόδους άρσης των σχετικών μέτρων, όσοι διαθέτουν κάποιο κεφάλαιο, καταλαμβάνονταν κυριολεκτικά από αμόκ να επενδύσουν στο εξωτερικό, ώστε να έχουν και εισοδήματα και βάση εκτός Ιραν. Και οι καλλιεργητές κελυφωτού φυστικιού (φυστικάδες), ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Σε μια τέτοια φάση, πριν 10 περίπου χρόνια, Πέρσες φυστικάδες, ήλθαν στην Λαμία να αγοράσουν περιβόλια με φυστικιές, παρόλες τις προειδοποιήσεις των ντόπιων περί Θερμοπυλών!
Συναντήσαμε μια τέτοια αποστολή αποτελούμενη από 15 περίπου άτομα με τις καλοντυμένες γυναίκες τους, εμφανώς ασχολούμενους με την καλλιέργειας ή και εμπορία/μεταποίηση φυστικιού. Σημειωτέον η Περσία είναι η σύγχρονη πατρίδα του φυτού και μέχρι πρότινος η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα στον κόσμο. Από τις αρχές του 2000 η Καλιφόρνια την άφησε πίσω τόσο σε παραγωγή όσο και εμπορία.
Η ιστορία και η γλώσσα, βάση για συνεννόηση
Το πρώτο πράγμα που μας έκανε εντύπωση ήταν οτι μιλούσαν πολύ γρήγορα στη γλώσσα τους, που όπως μας είπαν τη λένε φαρσί. Θυμήθηκα τότε τον μακαρίτη τον πατέρα μου που μου έλεγε «να μάθεις Εγγλέζικα φαρσί!». Εντυπωσιακή μεταφορά, συμφωνείτε;
Συμπτωματικά, λίγο καιρό πριν την συνάντηση αυτή, είχα μάθει για ένα αρχαίο σύστημα μεταφοράς νερού στην Νότιο ανατολική Περσία από τα βουνά στις πεδιάδες και τα χωριά με το όνομα Κανάτ (Qanat)! Πέραν της ομοιότητας με την ξεχασμένη πια σε εμάς λέξη κανάτι, θα μπορούσε κάλιστα να ήταν μια Ρουμελιώτικη έκφραση, αφού τα τελευταία φωνήεντα των λέξεων μας φαίνονται περιττά και τα... παραλείπουμε. Σε μια σύντομη αναζήτηση της αιτιολογίας της ελληνικής λέξης, δεν φαίνεται να σχετίζεται με την Πέρσικη. Η σχέση πάντως είναι εντυπωσιακή.
Γυρίζοντας όλα αυτά στο μυαλό μου, αντελήφθηκα οτι οι Πέρσες συνομιλητές μας, μας έβαλαν το θέμα οτι είμαστε και οι δύο αρχαίοι λαοί με μεγάλη ιστορική πορεία. Στις λίγες ώρες που κράτησε η συνάντησή μας, δεν μπορέσαμε να διευκρινίσουμε εάν αυτό ήταν ένα τρικ να σπάσει ο πάγος ή το εννοούσαν, αλλά τακτικά φέρνω στο μυαλό μου τις δύο παραπάνω φραστικές συμπτώσεις.
Τι έσπρωξε τους Πέρσες φυστικάδες μέχρι τη Λαμία;
Για να γυρίσουμε στο βασικό θέμα της επίσκεψης, οι Πέρσες φυστικάδες, ήθελαν να αγοράσουν και μάλιστα σύντομα, σημαντικές εκτάσεις με περιβόλια φυστικόδενδρων. Βιάζονταν, αφού ήξεραν οτι η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων θα ήταν σύντομη, να τοποθετήσουν χρήματα εκτός Περσίας, σε ένα κλάδο που γνώριζαν. Βέβαια στη συνέχεια της συζήτησης, αποκαλύφθηκε οτι νόμιζαν οτι ήξεραν, ή για την ακρίβεια έχουν ένα δικό τους τρόπο καλλιέργειας. Εκεί, καλλιεργούν τα δένδρα με τρόπο που σήμερα δεν θα τον χαρακτήριζες αειφόρο. Ευνοημένοι από το κλίμα και την οικολογία του δένδρου, δεν αναγκάζονται να κάνουν πολλούς ψεκασμούς και λιπάνσεις, ενώ με την άρδευση είναι σε φάση που τώρα ανακαλύπτουν την στάγδην άρδευση. Βέβαια, η παραγωγή τους υποχωρεί συνέχεια και η έρημος επεκτείνεται με τρομακτικούς ρυθμούς της τάξης των 200.000 στρεμμάτων ετησίως!!!
Και το σημαντικότερο: κατά την περίοδο της συγκομιδής, η θερμοκρασία φτάνει κοντά στους 50οC! Εκεί κοντά στο Κερμάν, την καρδιά του Πέρσικου φυστικιού, βρίσκεται ένα μέρος από αυτά που αποκαλούν Κοιλάδα του θανάτου, που έχει καταγραφεί μια από τις υψηλότερες θερμοκρασίες στη γη! Στις δύσκολες αυτές συνθήκες οι εύποροι φυσικάδες, φωνάζουν τους φτωχούς γείτονές τους από το Αφγανιστάν, να μαζέψουν και στεγνώσουν τα φυστίκια! Πάσα ομοιότητα με ένα Ευρωπαικό κράτος που φωνάζει τους Βαλκάνιους γείτονές του να μαζέψουν τις σοδειές διότι οι ντόπιοι δεν μπορούν να αφήσουν το στασίδι στην καφετέρια, είναι εντελώς συμπτωματική…
Ήταν πεπεισμένοι οτι θα τα καταφέρουν! Φάνηκε να μας προτιμούσαν από τους Ισπανούς που είχαν προηγουμένως επισκεφθεί, διότι εμείς είμαστε παλαιότεροι και πιο δοκιμασμένοι στην καλλιέργεια, σε αντίθεση με τους συναδέλφους της Ιβηρικής που ουσιαστικά τώρα ξεκινούν την καλλιέργεια. Εκεί τα περιβόλια ήταν μεγαλύτερου μεγέθους που ταίριαζαν καλύτερα στις αναζητήσεις τους και ήταν πολύ ποιο φθηνά.
Το νερό της γεώτρησης, σαν αξιοθέατο!
Επισκέφθηκαν την Θεσσαλία, που τότε η καλλιέργεια ήταν στα σπάργανα και την περιοχή της Λαμίας, εκεί δηλαδή που σήμερα παράγεται η μεγαλύτερη ποσότητα κελυφωτού φυστικιού. Σε μια πραγματική «επίδειξη δύναμης» εκ μέρους μας, φίλος φυστικοπαραγωγός, πάτησε το κουμπί της γεώτρησης και πετάχτηκε το νερό «ποτάμι», για να πιούν οι κυρίες που είχαν διψάσει: «Τι έτσι, τόσο εύκολο;». Μη καταλαβαίνοντας ο φίλος τι εννοούσαν ρώτησε απορρημμένος: «Δηλαδή πώς αλλιώς…». Το απλό αυτό συμβάν, προβλημάτισε και τα δύο μέρη: τους επισκέπτες μας για τις ευκολίες και τις δυνατότητες που έχουμε εμείς εδώ, αλλά και τον φίλο μας μήπως τελικά κάνουμε κάτι πολύ λάθος και δεν το έχουμε καταλάβει...
Τελικά από εκείνη τη συνάντηση, δεν φαίνεται να βγήκε αποτέλεσμα. Λίγο όμως καιρό μετά, συνάντησα κάποιον από αυτούς, σε μια διεθνή έκθεση. Με το θάρρος της γνωριμίας, με πήρε ιδιαιτέρως και μου είπε εάν συμφωνώ να μου αγοράσει το περιβόλι μου σε μια τιμή στο 60% αυτών που θα ζητούσα με βάση την κατά στρέμμα τιμή που είχε μάθει, με τα χρήματα να μου τα δώσει σε τράπεζα μιας Ασιατικής χώρας, που φημιζόταν ως πολύ καλή «κρυψώνα», όπως με διαβεβαίωσε
Με προσκάλεσε να επισκεφθώ την περιοχή του και την επιχείρηση διαλογής και εμπορίας που έχουν λίγο έξω από το Κερμάν. «Θα πληρώσεις μόνο το εισιτήριο, όλα τα υπόλοιπα εμείς. Θα μείνεις σε δωμάτιο που έχουμε για φιλοξενούμενους στο εργοστάσιο λίγο έξω από την πόλη και θα παραγγέλνεις delivery, ότι τραβάει η ψυχή σου, αλκόολ, τσιγάρα, φαγητό!” “αλκοόλ; Μα αυτό είναι απαγορευμένο εκεί σε εσάς..» “έλα τώρα, όλα γίνονται,” ήταν η απάντησή του.
Ηθελα πολύ να κάνω την επίσκεψη αυτή, αλλά έμαθα οτι εαν ποτέ θελήσεις να επισκεφθείς τις ΗΠΑ, προηγούμενη επίσκεψη στο Ιραν, θα μπορούσε να αποδειχθεί φραγμός.
Κι έτσι φτάσαμε στην κατά Dubai chocolate εποχή του φυστικιού, που περιμένουμε να δρέψουμε τους καρπούς της σε δύο περίπου μήνες.
Υ.Γ Θεωρήσαμε οτι ανάμεσα στις τόσες αναφορές για τον πόλεμο που ξέσπασε πριν λίγες ημέρες, χρειαζόταν να ακουστεί και μια ποιο ευχάριστη αναφορά σε σχέση με ένα λαό που είναι τόσο ιστορικός όσο κι εμείς και με τον οποίο δεν έχουμε πολλές επαφές, ενώ μοιάζει να έχουμε πολλά κοινά.
